VERİ MADENCİLİĞİ (DATA MINING)
Gelişen teknoloji ve bu doğrultuda kullanımının artmasıyla beraber hızla bilgi üretilmektedir. Çok sayıda veri, veri tabanlarında saklanmaktadır. İhtiyaç duyulan veriye ulaşarak doğru kararlar alabilmek için karşımıza veri madenciliği çıkmaktadır (1).
"Veri madenciliği, büyük veri tabanlarından, çok net olmayan, üstü kapalı, önceden bilinmeyen ancak potansiyel olarak kullanışlı olabilecek bilginin çıkarılmasıdır" (2).
Veri madenciliği, düşünülenin aksine mevcut veriden ayrıntılı bilgi araştırmak değil karmaşık veri setinden faydalı analiz çıkarmaktır (3).
Sağlık Hizmetlerinde Veri Madenciliği
Sağlık sektöründe büyük miktarda sağlık verisi bulunmaktadır. Hastane, sigorta şirketleri, diğer sağlık kurumları vb. kurumlardan elde edilen verilerden faydalı bilgiler üretilerek sağlık hizmetlerinin daha iyi sunulması, sağlık kurumlarının yönetimi, kaynakların etkin kullanılması sağlanmaktadır.
Sağlık hizmetlerinin doğru, kaliteli, ihtiyaca yönelik sunulabilmesi için sağlık profesyonellerinin doğru ve güncel bilgiye ulaşabilmesi gereklidir. Veri madenciliği, büyük miktardaki verilerin analiz edilmesiyle gerekli bilgileri ortaya çıkaran ve bilgilerin kullanımında karar vermek adına karar verme modelleri oluşturan yöntemdir. Bu noktada sağlık profesyonellerinin karar destek aracı olarak veri madenciliği kullanması en uygun kararları almasını sağlayacaktır (5).
Veri madenciliğinin sağlık sektöründeki kullanım alanları (5):
• Sağlık personelinin performansının izlenmesi,
• Hasta akış planlarının yapılması,
• Tıbbi tedavi süreçlerinin optimizasyonu (klinik rehber),
• İlaç kullanım hata ve yan etkileri için erken uyarı sinyallerinin belirlenmesi,
• Veri madenciliğine dayalı olarak hasta ve ilaç kullanımının profillendirilmesi ve Türkiye ilaç haritasının hazırlanması,
• Kronik hastalıklarda veri madenciliğine dayalı olarak ilaç kullanım alışkanlıkları ve risk tespiti,
• İlaç birim maliyetlerinin hesaplanması,
• İlaç inovasyon maliyetlerinin belirlenmesi
• Bioterörizme karşı sağlık veri tabanı oluşturulması,
• Afet telafisinde önceliklerin ve minimum maliyetlerin belirlenmesi.
KAYNAKÇA
1. Atiktürk Taşdelen, D. (2019). Veri Madenciliğinin Tıp ve Sağlık Hizmetlerinde Uygulamaları [Yüksek Lisans Tezi]. Ankara Üniversitesi.
2. Frawley William J., Piatetsky-Shapiro Gregory, Matheus Christopher J. (1991). Knowledge Discovery in Databases: An Overview. Knowledge Discovery in Databases, 1–30.
3. Argüden, Y., Erşahin, B. (2008). Veri Madenciliği: Veriden Bilgiye, Masraftan Değere. Arge Danışmanlık Yayınları, (10).
4. Gorunescu, F. (2011). Data Mining Concepts, Models and Techniques. Berlin: Springer.
5.Koyuncugil, A. S. Ve Özgülbaş, N. (2009). Veri Madenciliği: Tıp ve Sağlık Hizmetlerinde Kullanımı ve Uygulamaları. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 2(2), 21–32.
