Nedir Bu Akılcı İlaç?
Doğu Karadeniz’in en büyük Acil Servisi’ne sahip Karadeniz Teknik Üniversitesi (KTÜ) Farabi Hastanesi son zamanlarda adından sık bahsettirir oldu. Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı tarafından yürütülen “Akılcı İlaç Kullanımı Stajı” ile intörn doktorlara (Tıp fakültesi son sınıf öğrencileri) saha öncesi deneyim kazandırmak amacıyla oluşturulan proje de ise öğretim üyesi düzeyinde hekimler yer alıyor. Listenin en başında Staj Sorumlusu olarak Türkiye Farmakoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ersin Yarış bulunuyor. Stajda Yarış’ın yanı sıra Prof. Dr. Nuri İhsan Kalyoncu, Prof. Dr. Sabri Murat Kesim ve Doç. Dr. Mine Kadıoğlu Duman da eğitici olarak yer alıyor.
Türkiye’deki Örneklerinden En Kapsamlılarından Birisi
Drama rolünde hasta kullanılarak son sınıf tıp öğrencilerine yönelik gerçekleştirilen proje Dünya Sağlık Örgütü tarafından Hollanda’nın prestijli okullarından Groningen Üniversitesi’ne ısmarlanmış. Hazırlanan proje, Türkiye’ye Sağlık Bakanlığı tarafından telif ödenerek getirilmiş ve “eğitici eğitimleri” yoluyla yaygınlaştırılması hedeflenmiş. Bu eğitim alan öğretim üyeleri olarak KTÜ Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı tarafından 2003 yılından beri yürütülüyormuş. Tümüyle gönüllülük temelinde ve şu anki yürütücülerin inisiyatifiyle hayata geçirilmiş bir çalışma olduğunun altını çizen Yarış’ın ifadeleri ise bunu kanıtlar nitelikte:
“Zorlanacağımızı bildiğimiz halde proje uygulamasını gerçekleştirdik ve hala da devam ettiriyoruz. Biz kendi inisiyatifimiz ile bu işe başladık. Yöneticilerimiz istedi ve öğrencilerimiz de memnun kaldı.”
Dünya Sağlık Örgütü’nün (DSÖ) isteği üzerine Groningen Üniversitesi’nce tasarlanan Akılcı İlaç Uygulaması projesi Karadeniz Teknik Üniversitesi Tıp Fakültesi tarafından uygulanıyor. Proje, Türkiye Farmakoloji Derneği Başkanı Prof. Dr. Ersin Yarış sorumluluğunda yürütülüyor.
Boynuz Kulağı Geçti
Projenin temelleri 1985’te Kenya’da yapılan bir toplantıda atılmış. Dünyanın “Akılcı İlaç” konusundaki ilgililiğini vurgulayan Yarış, Türkiye’nin bu uygulamaya 90’larda başladığını belirtiyor.
Projeye ilk olarak Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi’nin müfredatına girmiş. Ardından Dokuz Eylül Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi gibi birçok üniversitenin tıp fakültelerini saymak mümkün. Ancak proje öylesine emek istiyor ki, bir yerden sonra devamı aynı düzeyde gelemeyebiliyormuş.
“Sağlık Bakanlığı’ndan 15 gün süreyle eğitim aldık. Projedeki tüm hocalarımızın da bu eğitimler neticesinde sertifikaları var. Şimdi ise biz eğitimler gerçekleştiriyoruz.”
Müthiş Geri Dönüşler Alıyoruz
“Öğrencilerimiz hallerinden çok memnun. Müthiş geri bildirimler alıyoruz. Birçoğunun ise söylemi aynı; etkili, öğretici, araştırmayı ve tartışmayı destekleyen bir uygulama.”
Bu sözler proje koordinatörüYarış’a ait. Öğrencilerin sahaya inmeden önce büyük bir tecrübe edindiklerini belirten Yarış, Türkiye’de “Kanıta Dayalı Tıp” konusunun da KTÜ’de “Probleme Dayalı Öğretim (PDÖ)” yöntemlerinin uygulandığı bu staja monte edilmiş olduğunu vurguluyor.
“Hekimlik öyle bir meslek ki sizden sahaya iner inmez tam deneyim ister. Ancak birçok öğrencinin bunu yalnızca fakülteden edinebilmeleri mümkün değil. Bizler böylelikle simüle hastalar sayesinde akılcı ilaç seçiminin yanısıra hekim-hasta ilişkisini henüz sahaya inmeden öğrencilerimize öğretmeye çalışıyoruz.”
Birçok Fakülteye Örnek Olduk
KTÜ Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı tarafından yürütülen Akılcı İlaç Stajı’nın birçok tıp fakültesine örnek olduğu şüphesiz bir gerçek. Tıp fakülteleri dışında, eczacılık fakülteleri de başka isimlerle de olsa benzer eğitim ve uygulamalar için altyapı oluşturmaya ve eğitim vermeye çalışıyorlar. Nitekim KTÜ Eczacılık Fakültesi tarafından da geçtiğimiz yıl Selçuk Ecza Deposu sponsorluğunda açılan Uygulama Eczanesi bunlardan yalnızca birisi. Eczacılık Mesleki Eğitim ve Gelişim Birimi (EMEG) tarafından tasarlanan Uygulama Eczanesi’ne öğrencilerden yoğun bir ilgi var.
KTÜ Tıp Fakültesi Farmakoloji Anabilim Dalı araştırma görevlilerinden Uzm. Ecz. İrem Çavuşoğlu’na göre ise uygulama umut verici.
“Marmara’da öğrenciyken bizim fakültemizin de uygulama Eczanesi vardı. Ancak az sayıdaki ilaç ve drama rolündeki hasta olgusunun olmaması sebebiyle KTÜ’deki kadar verimli olmuyordu. Buradaki proje muhteşem.”
Editör : Okan Arslan
