Pazarda Kadının Sesi: Kadınlar Pazarı
Trabzon’da emekçi kadınların kendi topraklarında, türlü emeklerle yetiştirdikleri ürünleri satmaya çalıştıkları bir pazar yeri düşünün…
Gerçek ismi “Trabzon Büyükşehir Belediyesi Perakende Sebze Hali” olan bu pazarın halk arasındaki ismi “Kadınlar Pazarı”. Çünkü burada esnafın büyük bir çoğunluğunu kadınlar oluşturuyor. Kadınlar Trabzon’un dört bir yanından bu pazara gelerek türlü emeklerle yetiştirdikleri sebze ve meyveleri, kendi ineklerinden sağdıkları sütleri, bu sütle yaptıkları köy yoğurdunu ve tavuklarından aldıkları organik yumurtaları bu pazarda satmaya çalışıyor. Tezgâhlarını erken saatlerde açan yaklaşık 30-40 kadın, neredeyse maliyetine sattıkları bu ürünlerden kazandıkları parayla ailelerinin geçimine katkıda bulunuyor. Trabzon’un Pazarkapı Mahallesi’ndeki Dereboyu Sokağı, bu pazara ev sahipliği yapıyor.
ONLAR EMEKÇİ KADINLAR
Bu pazara geldiğinizde sizi yıllardır esnaflık yapan farklı hayatlar karşılıyor. Her birinin hikâyesi farklı, ama hepsinin amacı aynı: Aile ekonomilerine katkıda bulunmak. Pazar boyunca yan yana dizilmiş 25 tahta tezgâhta, yağmura dayanıklı görünmeyen bir çatı altında emekçi kadınları görüyorsunuz. Her daim güler yüzüyle sizi karşılayan bu kadınlar, ömürlerinin yaklaşık 30 yılını bu pazara adamış. Bütçe olarak her keseye hitap eden bu pazarda, alışveriş için pazarlık yapmanıza gerek kalmıyor. Zaten buna gerek olmadığını oraya gittiğinizde anlıyorsunuz. Köy yoğurdu 10 TL iken, gelen müşteriye “Sana 8 TL olsun, öğrenciye benziyorsun” diyen kadınlarla karşılaşıyorsunuz. Alışveriş yaparken pazarcı kadınlardan bazıları “Getiriyoruz ama satamıyoruz” diyor. Bir diğeri de sohbet arasında “Akşam olunca gidelim, daha ucuza alalım diyenler de oluyor” diyerek pazardaki satışın ne durumda olduğundan bahsediyor.
BİR UMUT…
Kadınlar her gün gelmeye çalıştıkları bu pazarda satış yapma umudu ile güne başlıyorlar. Akşamdan hazırladıkları ürünleri kimisi yakın yerlerden, kimisi de minibüslerle ya da kendi küçük arabalarıyla pazara taşıyor. Sonra ellerindeki ürünlerle birlikte seçtikleri tezgâhlara kuruluyor ve sabahın erken saatlerinden itibaren müşterilerin yolunu gözlüyorlar. Kimsenin gelmeyeceği ihtimalini düşünen kadınlar oyasını, ipliğini, tığını da pazara getiriyor. Bazı kadınlar uğraştıkları el işlerini de tezgâhında satıyor. Satış yaptıklarında ise “Hayırlı işler” dileyen müşterilerini uğurluyorlar ve hava kararana kadar başka müşterilerin gelmesini umut ediyorlar.
SÖZ ONLARDA
Hamide Taç, buradaki kadın esnaflardan yalnızca biri. 25 yıldır bu pazarda her türlü doğal ürünü yaparak bu pazara getiriyor. Salatalık, domates, fasülye, mısır, lahana, marul, ıspanak, soğan bunlardan bazıları… “Şikayetiniz var mı?” dediğimizde “Bazı kötü kişiler var. Haksız yere sürtüşmeler çıkınca birazcık üzülüyorsun. Ama gene de gelmeye mecbursun” diyor. Sohbetimize devam eden Taç, ardından şunları söylüyor: “Hormonlular, ilaçlılar milleti zehirledi. Yalan değil yani. Ben bu ürünleri sadece inek gübresiyle beraber ekiyorum. Benim oğlum sağlıkçıdır, “Anne sakın hazır gübrelerden koyma, çok zararlı” dedi. Kendi çabamla yapıyorum yani ama güzelde oluyor. Göğüs kanseriydim, o süreçte hep doğal beslendim. Kendi ineklerimden süt sağdım, yoğurdumu kendim yaptım. Hazır yoğurt yemedim. Doktorum bile şaşırdı, hayret etti.”
Hamide Taç, son olarak da “Şuradan bir fide al, dik, yetiştirmeye çalış da, ne çektiğimizi anla kızım” diyerek işlerinin yorucu ve emek isteyen bir iş olduğunu belirtiyor.
Pazardaki diğer kadın esnaflardan biri olan Havva Özgü’nün bu pazarda 25 yılı geçmiş. Taze sebze, yoğurt, süt olduğu için kadınlar pazarının tercih edildiğini söyleyen Havva Özgü, ürünlerin tamamını kendilerinin yetiştirdiklerini belirtiyor. Burada yaşadığı bazı sıkıntılardan da bahseden Özgü; “Yerlerimiz belirli değil. Sen gelirsin benim yerimde durursun, ben gelirim senin yerinde dururum” diyor. Pazarda satış yapmanın yer bulamama sorunundan dolayı zor olduğunu dile getiriyor. Havva Özgü alışveriş yapanlara da “Marketlerden alışveriş yaptıkları için bizden alışveriş yapmıyorlar” diyerek sitemde bulunuyor.
Haberin videosunu izlemek için :
