Toplu Ulaşımda Çocuk Çalıştayı: Güvenlik Masası
Yazan: Merve Tokmak , Düzenleyen: Müge Yaylacık
Toplu Ulaşımda Çocuk Çalıştayı, farklı paydaşların deneyimlerini ve fikirlerini bir araya getirerek keşifle ulaşım, erişilebilir ulaşım, güvenli ulaşım ve ekolojik ulaşım oturumlarına ilişkin sorulara yanıt vermeyi ve çözümler geliştirmeyi amaçladı. Etkiniz AB destek programı ile gerçekleştirilecek olan “Toplu Ulaşımda Çocuk temasına Çocuk Hakları İzleme Çalışmaları”, bu çalıştayın çıktıları ile birlikte uygulamaya geçirilecektir.
Şehir Dedektifi İnisiyatifi tarafından gerçekleştirilen Toplu Ulaşımda Çocuk Çalıştayı’na şehir plancıları, çocuk gelişim uzmanları, çocuk hakları uzmanları, sivil toplum kuruluşları ve farklı yaşlardaki çocuklar katıldı.
Moderatörlüğünü Melda Akbaş’ın ve raportörlüğünü Melek Gedikbaş’ın üstlenmiş olduğu Güvenli Ulaşım oturumunda öncelikle katılımcılara “Toplu ulaşımda güvenlik nasıldır?” sorusu yöneltildi. Toplu ulaşımda güvenlik, katılımcılara genel olarak toplu ulaşımda huzurlu olma halini, kapsamlı ve erişilebilir toplu ulaşım sistemlerine sahip olmayı, araç içinde veya trafikte güvenli hissetme durumunu çağrıştırdı. Peki,
Güvenli Ulaşım Nasıl Mümkün Olabilir?
Katılımcılar, toplu ulaşımda güvenlik konusunda gözlemlemiş oldukları sorunları paylaştılar ve yapmış oldukları katkılar sonucunda belirli sorular ortaya çıktı. Güvenlik masası katılımcılarına göre:
“Toplu taşıma araçlarında riski en aza indirgeyebildiğimiz bir senaryo nasıl mümkün olabilir?”
“Yetişkinler, çocukların toplu ulaşım aracında oturma hakkına sahip olduğunun farkındalar mı?”
“Çocuklar toplu ulaşımda kendilerini güvende hissediyor mu?”
“Toplu ulaşımda çocukların diğer yolcularla konuşmaya ve onlara yer vermeye zorlanmadıkları, ruhsal olarak iyi hissettikleri bir güvenli ulaşım anlayışı mümkün olabilir mi?”
“Ulaşım planlama ve karar alma sürecinde çocukların katılımının önemi gözetiliyor mu?”
“Çocukların kendilerini güvende hissetmeleri için neler yapılabilir?”
“Çocuklar için ayrı bir ulaşım kartı ve ücretlendirme sistemi mümkün olabilir mi?”
gibi sorular ortaya çıktı.
Çalıştayın devamında katılımcılar tarafından ortaya konulan sorular ve problemler üzerine çözüm önerileri geliştirildi.
Toplu Taşımada Güvenlik İçin Çözüm Önerileri
Katılımcılara göre toplu ulaşımda güvenliği sağlamak adına yapılabilecek çözüm önerileri şunlardır:
“Toplu ulaşım araçları, çocukların ergonomisine uygun olarak tasarlanmalı”
Çocuklar için küçük turnikelerin tasarlanması, farklı boylarda tutamaçların ve acil durum butonlarının yerleştirilmesi çocuk odaklı tasarımlara örnek olarak gösterilebilir.
“İneceği durağı bilemeyen ya da ilk defa toplu taşıma deneyimi yaşayan bir çocuğun ulaşım sistemini kolaylıkla anlayabilmesi için çocuklara uygun haritalar, bilgilendirme sistemleri tasarlanmalı ve toplu ulaşıma entegre edilmeli.”
“Toplu taşıma araçlarının, duraklarının ve yolların da çocuklar tarafından kullanıldığı unutulmamalı ve toplum tarafından çocuk olma durumuna saygı duyulmalı.”
“Animasyona dayalı bilgilendirme sistemlerinin kullanılması toplu ulaşımda çocukları görünür kılabilir”
Bir animasyon karakterin çevresindekilere “Bakar mısınız çevrenizde hiç çocuk yolcu var mı? Çocuklar da yetişkinler gibi yorulabilir.” gibi sözlerle seslenmesi yetişkinlere hitap eden iyi bir farkındalık çalışması olabilir.
“Kamu spotlarına toplu ulaşım araçlarında yer verilerek hem çocuklar hem de yetişkinler için ulaşımda bir anlayış ve saygı kültürü kazandırılmalı”
Ayrıca ergenlere dikkat çeken katılımcılar, yetişkinlerin ergenlere karşı oluşan tahammülsüzlük hissinin ancak bu saygı kültürünün gelişmesi ile çözülebileceğini vurguladılar.
“Çocuklara güvenli bir şekilde yolculuk etme hakkına sahip olduğunu hatırlatan bilgilendirme görselleri ve videoları hazırlanmalı”
Bilgilenen çocuk, ulaşımın bir hak olduğunu kavrayacak ve toplu ulaşımı kullanırken güvende olmayı talep etmeye başlayacaktır.
Toplu Ulaşımda Fiziksel ve Duygusal Güvenlik
Toplu Ulaşımda Çocuk Çalıştayı’nın Güvenli Ulaşım oturumunda ağırlıklı olarak fiziksel ve duygusal güvenlik olmak üzerinde konuşuldu.
Fiziksel güvenlikte üstgeçitten durağa, turnikeden toplu taşıma araçlarının iç tasarımına varan farklı tasarım ölçeklerine odaklanılarak toplu ulaşımda çocuğun güvenliği ve erişilebilirliği tartışıldı. Duygusal güvenlikte ise, yetişkinler gözünden çocuk algısı ve toplu taşımada çocuğun haklarını ihlal eden söylemler ve eylemler konusunda neler yapılması gerektiği üzerine konuşuldu.
Sonuç olarak,
