Hoe een rietje helpt om je usability te verbeteren.

Maak een vuist van je linker of rechterhand. Open je vuist net genoeg om een “rietje” door te laten. Houd nu je vuist voor een van je ogen, sluit de andere en probeer nu de website te bekijken.

Deze zogenoemde Straw test geeft een goed beeld van hoe mensen met een visuele beperking het internet kunnen ervaren. Een groep waar we rekening mee kunnen houden, omdat we weten dat ze bijvoorbeeld veel gebruik maken van een vergrootfunctie of een screen reader. Er zijn echter meer mensen waarvoor een website volledig onbruikbaar wordt wanneer er geen rekening wordt gehouden met accessibility. En deze groep is groter dan je wellicht zou denken.

Tijd dus om het onderwerp accessibility onder de loep te nemen en aan te geven hoe wij binnen September daarmee omgaan.

De basis: Wat is toegankelijkheid?

Wanneer we het hebben over het bouwen van een accessible, oftewel een toegankelijke website, denk je al gauw aan bijvoorbeeld semantische HTML, alt teksten voor afbeeldingen en door een formulier kunnen tabben. Accessibility houdt echter veel meer in dan de meeste mensen van te voren denken. Het is niet bepaald een sexy onderwerp, maar zorgt er wél voor dat je als bureau een digitaal product oplevert dat voor iedereen toegankelijk is.

Waarom vinden we dit belangrijk?

In Nederland alleen al is er een grote groep van ongeveer 1 op de 10 mensen met een matige of ernstige beperking en een groep (ongeveer 3,6 miljoen) met een lichte beperking. Daarnaast zullen er ook altijd mensen zijn die vanwege een tijdelijke beperking of situatie blij zijn dat er een alternatieve manier is om door een website te kunnen navigeren.

Maar iedereen loopt, in mindere mate weliswaar, tegen toegankelijkheid issues aan. Een website is namelijk al niet toegankelijk wanneer:

• een pagina 10 seconden nodig heeft om te laden;
• je website slechts goed werkt in één browser;
• de content op de website moeilijk te begrijpen is.

Herkenbaar, toch? Maar uiteindelijk gaat het er niet per se om wie je website gebruikt, het maakt ook niet uit waar, wanneer of hoe. Het gaat erom dat gebruikers überhaupt in staat zijn om je website te gebruiken. Om dat voor elkaar te krijgen moeten we tijdens ons ontwerpproces persoonlijke vooroordelen en behoeften aan de kant schuiven. We houden rekening met een diverse groep van gebruikers met verschillende behoeften. Pas dan is het resultaat een webapplicatie die iedereen kan gebruiken en niet slechts een specifieke groep. Een inclusief digitaal product dus.

Waar begin je?

Toegegeven, toen ik mij meer ging verdiepen in accessibility begon het nogal te duizelen. Er is namelijk een enorme hoeveelheid aan informatie en technieken te vinden. Dit zorgt er dan ook al snel voor dat de drempel voor veel UX’ers en developers te hoog ligt om er mee aan de slag te gaan. Het idee dat het veel tijd kost en dat het de dagelijkse werkzaamheden vertraagd helpen natuurlijk ook niet mee.

Een logische vervolgvraag is dan: is het wel de moeite waard om de accessibility te verbeteren? Immers, extra tijd betekent dan ook extra kosten. Verdien je die investering wel terug?

Dat een inclusieve webapplicatie belangrijk is, daar ben ik wel van overtuigd. En door de juiste aanpak hoeft het ook niet je dagelijkse werkzaamheden in de weg te zitten. De volgende vier gewoontes hebben mij daarbij geholpen en ervoor gezorgd dat ik mijn kennis en skills rondom accessibility kon vergroten en onderdeel heb gemaakt bij ons ontwikkelproces bij September.

Gewoonte 1: Maak van accessibility een requirement.

De eerste stap is ervoor te zorgen dat toegankelijkheid een minimale vereiste wordt. Misschien niet per se op papier, maar wel in je aanpak. Wij maken daarvoor gebruik van WCAG, dit staat voor Web Content Accessibility Guidelines, internationale accessibility richtlijnen die zijn opgesteld door W3C.

Er worden drie levels gehanteerd: level A, AA en AAA. Tijdens ons proces houden we in ieder geval de richtlijnen voor level A /AA aan. In de ontwerpfase kunnen we er bijvoorbeeld al voor zorgen dat de kleur contrasten hoog genoeg zijn. Daarvoor zijn er verschillende tools te gebruiken, onder andere de Colour Contrast checker. En wanneer een developer een slider gaat opzetten, kan hij of zij een accessible slider als voorbeeld nemen. Hoe eerder je accessibility implementeert, hoe minder elementen je naderhand toeganke­lijk hoeft te maken.

Daarnaast stellen we onszelf regelmatig de volgende vragen tijdens het ontwerpen of developen: is de code netjes en leesbaar, ziet de site er goed uit, is het gebruiksvriendelijk, hoe zit het met de performance? Hier hebben we simpelweg een vraag aan toegevoegd: Is het ook toegankelijk?

Gewoonte 2: Maak gebruik van tools.

Het wordt nu wat technischer, maar ik ben fan van het gebruik van Axe DevTools. Dit is een testing tool voor websites en webapplicaties die 57,6% van de accessibility issues er al uit filtert. Elk probleem dat wordt aangestipt wordt ook nog eens voorzien van een mogelijke oplossing en verwijst je naar Deque University die je uitlegt wat het probleem is, waarom het belangrijk is dat je dit oplost en hoe je het moet oplossen. Door het draaien van een geautomatiseerde test haal je dus niet alleen snel en makkelijk de eerste fouten eruit, het is ook nog eens ontzettend leerzaam.

Gewoonte 3: Test je product met enkel een toetsenbord.

Keyboard toegankelijkheid is een van de belangrijkste aspecten van accessibility. Veel gebruikers zijn namelijk afhankelijk van alleen een keyboard. En hoe eenvoudig dit ook klinkt, je website testen door te navigeren door middel van je keyboard en dus zonder muis is al gauw een grote drempel voor developers. Toch is dit een belangrijke manier van testen om te zorgen dat je website ook voor deze groep toegankelijk is. WebAIM heeft een handig lijstje met de meest voorkomende problemen waar je rekening mee kunt houden tijdens het bouwen.

Gewoonte 4: Besteed 10 minuten per dag aan toegankelijkheid.

Ik gaf al eerder aan dat een eerste kennismaking met accessibility nogal overweldigend kan zijn. Maar je hoeft niet meteen all in te gaan, ik begon bijvoorbeeld met 10 minuten per dag. Pak dat moment om wat over accessibility te lezen of een online cursussen te volgen. Dan bouw je langzaam meer kennis op en begrijp je steeds beter waar gebruikers zoal tegenaan lopen. Beetje bij beetje kun je vervolgens je aanpak veranderen en merken dat het je dagelijkse werkzaamheden niet in de weg hoeft te zitten.

Toegankelijkheid voor iedereen, óók voor Google.

Het belangrijkste voordeel van een toegankelijke website is natuur­lijk dat je digitale producten maakt die voor iedereen toegankelijk zijn. Maar er zijn meer voordelen! Toeganke­lijkheid is name­lijk ook goed voor je vindbaarheid in Google.

Google is misschien wel de belangrijkste gebruiker met een beperking. Door een website toeganke­lijk te maken help je ook Google om deze beter te begrijpen.

Mijn doel is met bovenstaande gewoontes ervoor te zorgen dat we binnen September onze kennis rondom accessibility blijven delen/vergroten en dat elke applicatie die we opleveren weer een beetje meer toegankelijk is. Zo worden we nog beter in waar we al goed in zijn, namelijk het bouwen van toffe web ervaringen, én bouwen we aan een beter en inclusief web!