Tasarım ve bilgi mimarisi, trajik Oscar skandalını nasıl önleyebilirdi?

Milyonlar tarafından dünyanın en önemli sinema olayı olarak kabul edilen ve bu yıl 89. kez gerçekleşen Akademi ya da daha sevilen adıyla Oscar Ödül Töreni’ne bu kez ne filmler, ne oyuncular, ne yönetmenler, ancak büyük bir skandal damgasını vurdu. Peki göz göre göre yaşanan bu trajik olayın önüne sadece basit birkaç tasarım hamlesiyle nasıl geçilebilirdi?

Başkası adına utandığımız anlar vardır. Bunun sadece sizin başınıza gelen bir durum olduğunu düşünüyorsanız hemen baştan söyleyeyim, bu sandığınızdan çok daha yaygın. Hatta Almanca’da bu durumu karşılayan “Fremdschämen” diye bir sözcük bile bulunmakta. Sözkonusu dolaylı utanma durumunu belki siz de sık sık yaşıyorsunuz ama eminim Pazar akşamı düzenlenen 89. Akademi Ödülleri’nde En İyi Film ödülünü açıklamak üzere eline tutuşturulan yanlış zarfla sahneye çıkan emektar oyuncular Warren Beatty ve Faye Dunaway kadar utanmamışsınızdır.

Kaçıranlar için özet geçmek gerekirse; elindeki zarfı açan ve En İyi Film ödülünün sahibini tereddütler içerisinde “Emma Stone: La La Land” olarak okuyan Warren Beatty, kartı emin olmak adına Faye Dunaway’e iletti ve o da kazananı bu şekilde açıkladı. Oysa ki gerçek kazanan, adı kuliste unutulmuş bir kartta yazılan Moonlight idi ve sahnedeki sözkonusu kart ise En İyi Kadın Oyuncu ödülüne aitti.

Evet, her organizasyonda ufak tefek hatalar olur ama dünyanın en prestijli sinema ödül törenini düzenliyorsanız, en azından tipografiden ve bilgi mimarisinden birazcık anlayan bir tasarımcıyla çalışmanızda fayda var. Bu, şahsi görüşüm olmakla birlikte New York Times ve Fast Company gibi yayınlarda karşıma çıkan makaleler de bunu destekler nitelikte.

Bu yıl kırmızı zeminde altın yaldızlı harflerle olmak üzere yeniden tasarlanan ödül zarflarında yazılanların okunması, özellikle parlak ışıklar altında pek de kolay sayılmazdı. Bu özensiz tasarlanmış zarfı açtıktan sonra, ödülü sunanın karşısına çıkan ise gerçek bir bilgi mimarisi felaketi olmalıydı:

• Kartın başlık kısmında olabildiğince büyük biçimde yer verilen “The Oscars” tipografik logosunu,
• merkezde ve herhangi bir tipografik ayrışma olmaksızın sunulan, kazanan adayın tüm detayları,
• ve son olarak en altta, hatta bir yatay çizginin de altında, yer verilen ödül kategorisi izliyordu.

Bu detaylar göz önüne alındığında, herhangi bir sunucunun, herhangi bir ödülü, yanlış değil doğru anons etmesi sürpriz oldurdu herhalde. Tamam, biraz abartmış olabilirim belki ama ufak birkaç tasarım değişikliği bu trajediyi rahatça ve açıkça önleyebilirdi.

Örneğin, tasarımcı Brandon James bu konuda elini korkak alıştırmadı ve olması gereken kart tasarımını, konuya büyük hassasiyetle yaklaşan Fast Company üzerinden paylaştı: “Bazen bu kartları okuyan insanlar yaşlı olabiliyorlar ve muhtemelen de sarhoşlar; üstüne üstlük sahne ışıkları altında, meslektaşlarına yılın en önemli sektör bilgisini veriyorlar” diyor ve ekliyor; “Bu kartlar kurşungeçirmez olmalı.” Doğru söze ne denir ki…

Elbette hata yapmak insana mahsus ama eğer dünya çapında milyonlarca insanın bir şekilde dahil olacağı devasa bir deneyim tasarlıyorsanız UX gerçek hayatta ne işimize yarar? konusuna biraz kafa yormanızda fayda var.

Originally published at sherpa.blog on March 1, 2017.