UX çağında ürün yöneticisinin rolü
İtiraf edelim; yeni bir dijital ürün geliştirme ve lanse etme fikri pek çoğumuzun gözünü korkutuyor. Korkutmalı da. Dijital ürünler söz konusu olduğunda rekabet tarihte hiç olmadığı kadar yüksek bir noktada.
Rekabetle doğru orantılı olarak ürün yöneticilerinin sorumluluğu da artmakta ve üstlendikleri rolün tanımı evrim geçirmekte. Bugün, kullanıcı deneyiminin her şey olduğu bir dönemi yaşıyoruz. Dolayısıyla ürün yöneticilerinin rollerini UX ekseninde gözden geçirmeleri artık ciddi önem taşıyor.
Neden UX çağı?
Günümüzde ürün mühendisliği beyin ameliyatı titizliğinde yapılan bir olguya dönüşmüş durumda. Teknoloji, tasarım ve pazarlama alanları iç içe geçerek mükemmeliyetçi bir yaklaşımla ürünü son haline getiriyor. Mükemmeliyetçilik demişken belki de gelmiş geçmiş en büyük ürün yöneticisi Steve Jobs’tan bahsetmemek olmaz. Jobs’ın, faydasını “Bin şarkıyı cebinize koydum.” diyerek özetlediği iPod aslında yeni bir çağın da kapılarını açtı.
iPod, piyasadaki ilk, en fazla özelliğe sahip ya da en ucuz mp3 çalar olmasa da “en iyi” algısıyla zirveye yerleşti ve yıllarca piyasayı domine etti. Bunu sağlayan şey, aynı zamanda günümüzde bir ürünün başarılı olup olmayacağını belirleyen en önemli faktör: Kullanıcı deneyiminin kalitesi.
2000'li yıllardan itibaren teknolojik üstünlük rekabet avantajı yaratmak için yeterli olmamaya başladı. Bu da sektörün liderlerini yeni bir farklılaşma noktası aramaya itti. Bu dönemde tüketiciler de artık yeni ürünlerin sunacağı mühendislik numaralarından çok kullanım kolaylığına ve tasarıma önem vermeye başladı. 500 Startups’ın kurucusu Dave McClure “Tasarım ve pazarlama mühendislik kadar önemli değil, çok daha önemli.” diyerek bu paradigma değişimini net bir şekilde ifade etti. Farklılaşma noktasının teknolojiden tasarım ve kullanıcı deneyimine kaymasıyla birlikte UX çağı başlamış oldu. Youtube, Airbnb, Pinterest gibi devlerin tamamının kurucularının içinde tasarımcıların olması tesadüf değil.
UX çağında olduğumuzun kanıtlarından biri de Samsung ve Apple’ın kullandıkları tasarım öğelerinin sahibinin kim olduğu konusundaki tartışmaları. Önceki yıllarda patent savaşları sadece teknoloji üzerinden yapılırken, bu savaş artık kullanıcıya sunulan tasarım ve deneyim üzerinden de yapılıyor. Samsung’un şirket içinde yaptığı ve Apple’dan hangi dizayn unsurlarının “kopyalanması” gerektiğini anlatan sunumun dışarı sızmasıyla birlikte patlak veren skandalı hatırlayanlar olacaktır. Bu tartışma, dijital devlerin tüketicilerin kalbini fethetmek için kullanıcı deneyimi tasarımını ürün stratejisinin kalbine yerleştirdiklerinin bir kanıtı.
Ürün yöneticisinin rolü
Ürün yöneticisinin rolü dendiğinde akla belli başlı görevler gelir: Farklı karakter ve yetkinliklere sahip bireylerin bir arada verimli şekilde çalışmasını sağlamak, görevlerini yerine getirmeleri için gerektiğinde onlara yol göstermek, süreçlerin en efektif şekilde ilerlemesini sağlamak, iç ve dış iletişimin merkezinde yer almak ve ürün kalitesinin korunmasından sorumlu olmak gibi. Bu listeye eklemeler yapmak mümkün.
Peki artık UX çağında olduğumuzu düşünürsek, bu rolün güncel tanımı nasıl olmalı? Cevap basit. Bugün, iyi bir ürün yöneticisi sorumlu olduğu ekibe kullanıcı deneyiminden daha önemli bir şey olmadığını anlatmalıdır. Ayrıca, ekibin her üyesinin iyi bir deneyim yaratacak ya da bu deneyimi yıkacak güce sahip olduğunu hissettirmelidir. Alınacak tüm kararlar iyi bir kullanıcı deneyimi yaratma vizyonu göz önünde bulundurmalıdır.
En iyiler arasında olmak için neler yapmalı?
UX çağında çok iyi bir ürün yöneticisi olabilmek için aşağıdaki 6 madde hayati önem taşıyor:
1-Kullanıcı deneyimine değer vermek
Kullanıcı deneyimi konusunda rehber ürün yöneticisi olabilir ancak sorumluluğu tüm ekip üstlenmelidir.
2-Müşterileri anlamak
Müşterilerle konuşmak, kullanıcı testlerine katılmak sadece UX tasarımcısı ya da araştırmacısının rolü değildir. Ürün yöneticisi bu süreçlerin içinde olmalı ve kararlarını elde edilen datayı referans alarak vermelidir.
3-Vizyon oluşturmak
En iyiler detayların içinde kaybolmadan ürünün ana vizyonunu oluşturur ve ona sadık kalır. Bazı durumlarda ise kompleks bir vizyonu alıp sadeleştirerek ekibe anlatabilir ve onları da bu amaca ortak edebilir.
4-İletişimi kolaylaştırmak
Muhteşem ürün yöneticileri iletişim konusunda da muhteşemdir: Ekip içindeki noktaları birleştirir ve ürünün başarısına doğru uzayan bir çizgi haline getirirler. İnsanlarla nasıl konuşulması gerektiğini bilir ve zorlu tartışmalardan kaçmazlar. “Neden?”, “Bunun kullanıcıya faydası ne?” sorularını mutlaka sorar ve ekibe iyi bir ürün yaratma yolunda liderlik ederler. Paydaşları mümkün olduğunca süreçlere dahil ederek aidiyetlerini güçlendirmeye çalışırlar.
5-Büyük resmi görmek
Tasarım, pazarlama, mühendislik, istatistik, psikoloji… İyi bir ürün yöneticisinin pek çok alanda sağlam bir arkaplanı vardır ve her zaman öğrenmeye açıktır. Bu özelliği sayesinde çok yönlü düşünebilir ve ürünün büyük resim içindeki yerini net bir şekilde görebilir, vizyonun sağlamasını yapabilir.
6-Multi-disipliner takımları yönetmek
Liderlik ürün yöneticilerinin en önemli vasıflarından biridir. İyi bir lider etrafındaki herkesi “daha iyi” yapar. Onlara ilham verir ve tek bir amaç uğruna çaba sarf etmelerini sağlar: Ürünün kullanıcılara eşsiz bir deneyim sunması.
Gelecekte neler değişir?
Teknolojinin gelişimiyle birlikte dijital bir ürün yaratmanın maliyeti giderek düştü. Eş zamanlı olarak küçük girişimlerin sermaye edinme olasılığı da arttı ve bu, küçük bir ekibin dünyayı değiştirecek bir ürün geliştirmesini mümkün kıldı. Bugünün teknoloji devlerinin bir çoğunun bir evin garajında ya da üniversite kampüsünde kurulduğunu unutmayalım.
Artık küçük şirketler ve yıllar geçse de “start-up” ruhunu kaybetmeyen girişimler çok daha çevikler ve dolayısıyla çok daha avantajlı durumdalar. Bu durum gelecekte daha da belirgin hale gelecek ve büyük ya da küçük sadece en iyilerin hayatta kalabileceği bir endüstriyle karşı karşıya olacağız. En iyi olmanın anahtarı da kullanıcı deneyiminden ve insan merkezli tasarımlar yaratmaktan geçecek.
Büyük bir özgüvenle şunu söyleyebilirim. Gelecekte başarılı olmak için en iyi ürünü yaratmaya, bunun için de en iyi ürün yöneticisine ihtiyacınız olacak.
