Bulgaristan’da Şirket Kurmak
Bulgaristan’da şirket kurmak, Avrupa Birliği’nin sunduğu avantajlardan yararlanmak isteyen girişimciler için giderek daha cazip bir seçenek haline geliyor. Bu blog yazısında, Bulgaristan’da şirket kurmanın faydalarını, gereksinimlerini, adımlarını ve sunduğu fırsatları detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.
Bulgaristan’da İş Fırsatları
Bulgaristan ekonomisi, piyasası ve hükümet düzenlemeleri, ülkeyi iş kurmak için ideal bir yer haline getiriyor. Kapalı bir piyasadan orta gelirli açık bir piyasaya geçiş yapan Bulgaristan, başarılı bir işletme kurmayı daha erişilebilir kılıyor.
Avrupa Birliği’nin en yeni üyelerinden biri olan Bulgaristan, AB normlarına uyum sağlama sürecinde. AB üyeliği, ülkenin diğer AB üyesi ülkelerle serbestçe ticaret yapabilmesini sağlıyor, bu da Bulgaristan’ı işletmeler için birinci sınıf bir lokasyon haline getiriyor.
Neden Bulgaristan’da Şirket Kurmalısınız?
Bulgaristan’da iş yapmanın, ülkenin kurallarından coğrafi konumuna kadar pek çok avantajı var. İşte başlıca faydalar:
- Stratejik Konum: Bulgaristan, Güneydoğu Avrupa’da Asya ve Avrupa arasında stratejik bir konumda yer alıyor. Bu konum, Romanya, Türkiye, Yunanistan, Makedonya ve Sırbistan pazarlarına kolay erişim sağlıyor. Ülkenin dört havalimanı (Burgas, Sofya, Varna ve Plovdiv) ulaşım olanaklarını artırıyor.
- Basit Şirket Tescil Süreci: Bulgaristan’da şirket kurma süreci nispeten basit. Bulgar Şirket Yasaları daha az belge talep ediyor ve tüm işlem genellikle bir veya iki hafta içinde tamamlanabiliyor.
- Düşük Maliyetler: Ülkede düşük asgari ücret ve düşük sosyal sigorta maliyetleri mevcut. Bu, işletmelerin operasyonel giderlerini önemli ölçüde azaltıyor.
- Ekonomik Büyüme: Bulgaristan ekonomisi son yıllarda sürekli büyüme gösteriyor. 2022'de GSYİH yaklaşık %3.9 arttı ve 2023'te %1.4, 2024'te ise %2.5 artış bekleniyor. Ülkenin düşük borç-GSYİH oranı, vergileri artırmak için düşük mali baskı anlamına geliyor.
- AB Üyeliği: AB üyesi olarak Bulgaristan, diğer AB ülkeleriyle serbest ticaret yapma imkanı sunuyor. Bu, şirketlere geniş bir Avrupa pazarına erişim sağlıyor.
Bulgaristan’da Şirket Kurma Gereksinimleri
Bulgaristan’da şirket kurmak için aşağıdaki gereksinimleri sağlamanız gerekiyor:
1. Vize Gereksinimleri
Bulgaristan AB üyesi olduğundan, diğer AB vatandaşları herhangi bir çalışma vizesi olmadan ülkede çalışabilir. Ancak, AB dışı vatandaşlar için vize gereklidir. İşin doğasına bağlı olarak, AB dışı vatandaşlar için iki tür vize vardır:
- Kısa süreli vize (C tipi): Limited şirketler, şubeler veya ticari temsilcilikler olarak kaydolan bireyler veya şirketler için geçerlidir. 6 ay geçerlilik süresi içinde 90 günlük kalışa izin verir.
- Uzun süreli vize (D tipi): Bu vize üç durumda gereklidir:
- Yerleşik çalışan istihdam etme zorunluluğu olmayan ticari temsilcilik ofislerinin kaydı
- En az altı ay boyunca on yerleşik çalışan istihdam etmesi gereken Bulgar şirketlerinin kaydı
- En az altı ay boyunca en az on yerleşik çalışan istihdam etmesi gereken bir şubenin kaydı
2. Şirket Adı ve Adresi
Bulgaristan’da şirket kurmanın ilk adımı uygun bir şirket adı seçmektir. Şirket adını belirledikten sonra, vergi avantajlarından yararlanmak için bir şirket adresi gerekecektir. Bu süreç genellikle bir hukuk firması tarafından yürütülür, ancak bireysel olarak kayıt yaptırmak isteyenler Bulgaristan Kayıt Ajansı’na başvurabilir.
3. Banka Detayları
Ülkede iş yapmak için yerel bir Bulgar bankasında hesap açmak gereklidir. İşletme sermayesi bu hesaba yatırılacaktır. Tüm bu banka detayları, Bulgaristan’daki şirket kayıt süreci için gerekli olacaktır.
4. Diğer Belgeler
Şirket kuruluşu için gerekli diğer belgeler şunlardır:
- Şirketin genel kurul belgeleri
- Tescil formu ile birlikte kuruluş sözleşmesi
- Şirket temsilcilerinin yazılı onayı ve noter onaylı imzaları
- Şirket sahibinin kimlik belgelerinin kopyaları
Yazılı belgelerdeki birincil dilin Bulgarca olması önemlidir. Çok dilli bir belge olabilir, ancak bu durumda Bulgarca’ya çevrilmiş belgelerin de dahil edilmesi gerekir.
Bulgaristan’da Şirket Türleri
Bulgaristan’da altı farklı şirket veya iş yapısı türü vardır:
Limited Şirketler (OOD/EOOD)
- Ülkedeki en popüler iş yapısı türüdür.
- İki alt türü vardır:
- Tek ortaklı LLC veya EOOD (Ednolichno Druzhestvo s Ogranichena Otgovornost): Sadece bir hissedara ihtiyaç duyar.
- OOD (Druzhestvo s Ogranichena Otgovornost): İki veya daha fazla hissedar gerektirir.
- Bu tür şirketler için yatırılması gereken minimum sermaye 2 Bulgar Levası veya 1 Euro’dur.
Anonim Şirketler (AD/JSC)
- Büyük işletmeler anonim şirketler (AD/JSC) açabilir.
- Minimum 50.000 Bulgar Levası (25.000 Euro) sermaye ve en az üç yönetim kurulu üyesi gereklidir.
Genel/Sınırlı Ortaklık (SD/KD)
- Birçok yabancı yatırımcı genel veya sınırlı ortaklık şirketleri (SD/KD) açmayı tercih eder.
- Genel ortaklık şirketleri tasfiye edildiğinde kişisel varlıklar etkilenir.
- Sınırlı ortaklık şirketlerinde, şirket ortakları yalnızca sermaye payları kadar sorumludur.
Şahıs Şirketi (ET)
- Bağımsız olarak iş açmak isteyen çoğu girişimci şahıs şirketlerini (ET) seçer.
- Tek ortaklı limited şirketlere benzer. Ancak şahıs şirketlerinde, iş sahibi tüm kârı alır, ancak sınırsız sorumluluğa sahiptir.
Şubeler
- Yabancı şirketlerin şubeleri Bulgar Ticaret Sicili’ne kayıtlı olmalıdır.
- Bu şirketlerin de limited şirketlerin kuralları altında faaliyet göstermesi gerekmektedir.
Bağlı Şirketler
- Yabancı şirketlerin bağlı şirketlerinin ya limited şirket ya da anonim şirket olarak kaydedilmesi gerekir.
- Bulgaristan Ticaret Sicili’ne kaydedilmelidir.
- Bağlı şirketin temsilcisinin kişisel bilgileri ve kayıtlı ofis adresi, bağlı şirketin kayıt süreci için gereklidir.
Bulgaristan’da Şirket Kurma Adımları
Bulgaristan’da şirket kurma süreci genellikle 4 kolay adımda tamamlanabilir:
Şirket Adı ve Adresi Seçimi:
- Şirket adı kayıt işlemi başlamadan önce rezerve edilebilir.
- İki alternatif isim seçilmesi önerilir.
- İsim herhangi bir dilde olabilir, ancak kayıt belgelerinde Kiril alfabesiyle yazılmalıdır.
- Bulgaristan’da bir adres olmadan iş açmak mümkündür, ancak bu durumda ülkenin vergi avantajlarından yararlanılamaz.
Yerel Banka Hesabı Açma:
- Sermayenin yatırılacağı yerel bir banka hesabı açılması gereklidir.
- Şirketin işletme sermayesi bu hesaba yatırılacak ve şirketin işlemleri bu hesap üzerinden gerçekleştirilecektir.
- Borsada adı geçen anonim şirketler için minimum sermaye 100.000 Bulgar Levası veya 50.000 Euro olmalıdır.
Resmi Kayıt İşlemleri:
- Gerekli tüm belgeler hazırlanmalıdır.
- Bu belgelerle Resmi Ticaret Sicili’ne başvuru yapılır.
Şirket Kaşesi Tescili:
- Kayıt sonrası zorunlu bir adımdır.
- Her yeni şirketin, şirketin resmi işlemlerini onaylamak için kullanılacak resmi bir kaşeye sahip olması gerekir.
Bulgaristan’da Şirket Kurma Maliyetleri
Bulgaristan’da şirket kurma maliyetleri, şirketin niteliğine bağlı olarak değişiklik gösterir. Genel maliyetler şu şekildedir:
- Kayıt Ücreti: Bulgaristan’da tüm şirket kayıt sürecini yürüten bir hukuk firması tutabilirsiniz. Bu süreçteki toplam harcama yaklaşık 400–800 Euro arasındadır. Bu gider avukat ücretlerini, isim ve şirket kaydını ve noter ücretlerini içerir.
- Sermaye: Bulgaristan’da iş kurmak için gereken minimum sermaye 1 Euro veya 2 Bulgar Levası’ndan başlar. Ancak, büyük bir işletme anonim şirket açmayı planlıyorsa, minimum sermaye 25.000 Euro veya 50.000 Bulgar Levası olacaktır.
Yabancıların Bulgaristan’da Şirket Kurma İmkanları
Yabancılar, C tipi ve D tipi vize ile Bulgaristan’da iş kurabilirler. AB vatandaşları için vize gereksinimi yoktur ve sadece kimlik belgeleriyle iş kurabilirler.
Bulgaristan’da iş yapmak için vize gereksinimleri oldukça azdır. AB üyesi ülkelerin herhangi bir vatandaşı kimlik belgeleriyle Bulgaristan’da iş yapabilir ve herhangi bir vizeye ihtiyaç duymaz.
Bulgaristan Hükümetinin Yabancı Yatırımcılara Sunduğu Destekler
Bulgaristan hükümeti, yabancı yatırımcıları çekmek ve desteklemek için çeşitli teşvikler sunmaktadır. İşte bu desteklerin detayları:
Hibe Programları:
- AB tarafından sağlanan ‘SME Fund’
- Bulgaristan hükümeti tarafından sağlanan ‘Technostart 3’
- ‘Girişimciliği Teşvik’ programı: İşletme sahipleri 50.000–200.000 Bulgar Levası arasında hibe alabilir.
Vergi Avantajları:
- Kurumlar vergisi sadece %10'dur, bu oran Avrupa’nın en düşük oranlarından biridir.
- KDV iade süresi kısaltılmıştır ve 2023 itibariyle bir aydan (30 gün) daha az sürmektedir.
Altyapı Desteği:
- Hükümet, yatırım yapılan yerin yakınında altyapı inşası için kurumsal destek sağlar.
- Yatırım Teşvik Yasası kapsamındaki A Sınıfı projeler için finansal yardım da sunulmaktadır.
Eğitim Desteği:
- Ülkenin Yatırım Teşvik Yasası uyarınca, hükümet yatırımcı şirkete çalışanların mesleki eğitimi için finansal destek sağlar.
- Bu, şirketlerin nitelikli işgücü yetiştirmesine yardımcı olur.
İşgücü Maliyeti İadesi:
- Hükümet, şirketin çalışanları için katlandığı işgücü maliyetlerinin bir kısmını geri öder.
- Bu, özellikle işe yeni başlayan şirketler için önemli bir maliyet avantajı sağlar.
Yatırım Teşvik Sertifikası:
- Belirli kriterleri karşılayan yatırımcılara Yatırım Teşvik Sertifikası verilir.
- Bu sertifika, vergi indirimleri, idari işlemlerde kolaylık ve devlet arazilerine erişim gibi ek avantajlar sağlar.
Ar-Ge Teşvikleri:
- Bulgaristan, Ar-Ge faaliyetlerine yönelik özel teşvikler sunmaktadır.
- Bu teşvikler, Ar-Ge harcamalarının vergi matrahından düşülmesini içerir.
Serbest Bölgeler:
- Bulgaristan’daki serbest bölgelerde faaliyet gösteren şirketler, gümrük vergisi muafiyeti gibi ek avantajlardan yararlanabilir.
AB Fonları:
- Bulgaristan, AB üyesi olarak çeşitli AB fonlarına erişim sağlar.
- Bu fonlar, özellikle KOBİ’ler için önemli finansman kaynakları olabilir.
Yatırım Danışmanlığı:
- Bulgaristan Yatırım Ajansı, yabancı yatırımcılara ücretsiz danışmanlık hizmetleri sunar.
- Bu hizmet, yatırım sürecinin her aşamasında rehberlik sağlar.
Bulgaristan’da İş Yapmanın Zorlukları
Her ne kadar Bulgaristan birçok avantaj sunsa da, yabancı yatırımcılar bazı zorluklarla karşılaşabilir:
Dil Bariyeri:
- Resmi dil Bulgarcadır ve birçok resmi belge Bulgarca olmalıdır.
- İngilizce yaygın olsa da, özellikle küçük şehirlerde ve resmi kurumlarda iletişim zorluğu yaşanabilir.
Bürokrasi:
- Son yıllarda iyileşmeler olsa da, bazı idari işlemler hala zaman alıcı olabilir.
- Yerel bir danışman veya avukat ile çalışmak bu süreci kolaylaştırabilir.
İşgücü Piyasası:
- Nitelikli işgücü bulmak bazen zor olabilir, özellikle belirli sektörlerde.
- Ülkeden beyin göçü yaşanmaktadır, bu da işgücü havuzunu etkileyebilir.
Ekonomik Dalgalanmalar:
- AB’nin en yeni üyelerinden biri olarak, Bulgaristan ekonomisi hala bazı dalgalanmalara açıktır.
- Yatırımcılar, ekonomik ve politik gelişmeleri yakından takip etmelidir.
Altyapı Sorunları:
- Bazı bölgelerde, özellikle kırsal alanlarda, altyapı hala gelişme aşamasındadır.
- Bu durum lojistik ve ulaşım maliyetlerini etkileyebilir.
Sonuç
Bulgaristan, stratejik konumu, AB üyeliği, ekonomik büyümesi ve yatırımcı dostu politikalarıyla iş kurmak için cazip bir ülke haline gelmiştir. Basit şirket kurma süreci, düşük maliyetler ve çeşitli hükümet teşvikleri, yerli ve yabancı girişimciler için önemli fırsatlar sunmaktadır.
OZERX Global ile Yurt Dışında Şirket Kurma Sürecinizi Kolaylaştırın
Yurt dışında şirket kurmak, detaylı bir planlama ve uzmanlık gerektirir. OZERX Global olarak, yurt dışında şirket kurma sürecinizde size destek olmaktan mutluluk duyarız. Yasal gereklilikler, vergi düzenlemeleri ve iş kurma süreçleri konusundaki derin bilgi ve deneyimimizle, yurt dışında sorunsuz şirket kurmanıza yardımcı olabiliriz.
Yurt dışı pazarlarının sunduğu fırsatlardan yararlanmak ve işinizi global arenada büyütmek için bugün OZERX Global ile iletişime geçin. Uzman ekibimiz, yurt dışında şirket kuruluşu sürecinizi kolaylaştırmak ve başarınızı maksimize etmek için yanınızda olacaktır.
Daha fazla bilgi için web sitemizi ziyaret edin: ozerx.com
Yurt dışında iş kurma hayalinizi gerçeğe dönüştürmek için ilk adımı atın ve OZERX Global ile işinizi global pazarlara taşıyın!
