Taşlıca

Karadağ’ın kuzeyinde bulunan plyevlya kentinin diğer adıdır. osmanlı devrinde -ve hâlen bölgedeki türkler arasında da- burası “taşlıca” diye anılmıştır. mezkur şehir osmanlı zamanında hersek eyaletine bağlı bir yerdi. 16. asrın en büyük şairlerinden yahyâ bey de — büyük ihtimal- buralıdır. fakat anlamadığım nokta ise şehrin karadağ’ın kuzeyinde bulunması. yani arnavutluk ile arasında ciddi bir mesafe var. sorunun cevabı için karadağ’ın toplumsal yapısına bakmak lazım. yahyâ bey’e dönersek. kendisi soylu “dukakin” ailesine mensup bir arnavut’tur. buradan osmanlı devleti’nin devşirme politikası hakkında da çok şey çıkarılabilir ama yeri değil. birkaç yerde yahyâ bey “aslı”ndan bahsediyor.

gencine-i râz ‘dan:

“arnavud aslı olupdur aslım

kılıç ile dirilüpdür neslim”

gülşen-i envâr ‘dan:

“arnavudun hâsları yegleri

nesl-i kadîmün dukakin begleri”

yahyâ bey’in “taşlıcalı” diye günümüzde anılması ise muallim naci’nin tesiriyle olmuştur. Yahyâ bey sık sık geldiği yere “taşlı” kelimelerle atıf yaptığı için muallim naci esami’sinde bu işin adını koymuş ve “taşlıcalı yahyâ” diye yazmıştır. Sonrası ise malum.

Bir de ilginç bir durum var. Yahyâ bey de fuzûlî gibi rüşvetten dem vurur. gerçi bunu bir olaya gönderme yaparak dile getirmez ama -muhtemelen- devrinde bu tür olaylar ayyuka çıktığı için sık sık bu konuda nasihatlerde bulunur.

“şehvet-i rüşvetile kibr ü gazab

manşıbun oldı zevâline sebeb

şol ki idrâki olup ‘âkildür

bu nasihâtlaruma kâ’ildür”