Kullanıcı Deneyimi Araştırması: Nedir? Yöntemleri Nelerdir?
Kullanıcı Deneyimi; bir kullanıcının, bir ürün veya hizmetten fayda sağlamak amacıyla, belirlediği hedeflere ulaşmak için, ilgili markayla olan etkileşiminin bütününe denir.
Kullanıcı deneyimi araştırması, geliştirdiğiniz ürünle ilgili tasarım kararlarını bilgilendirmeye yardımcı olur ve bir markanın kullanıcıların beklentilerini karşılamasını sağlar.
Bu araştırmalar, bir işletmeye geliştirme veya süreç maliyetlerinden tasarruf etmek, müşteri mutluluğunu ve bağlılığını artırmak ve kazanç arttırmanın fırsatlarını ortaya çıkarmak gibi konularda yardımcı olur.
Kullanıcı deneyimi uzmanlarının kullandığı birkaç araştırma yaklaşımı vardır. Bu yaklaşımlar arasında tek bir doğru veya yanlış yoktur. En uygun yaklaşıma araştırmanın konusu ve hedefine göre karar verilmelidir.
1. Nicel & Nitel Yaklaşımlar
Nicel araştırma, belirli bir alandaki tıklama sayısı veya bir formu dolduran site ziyaretçilerinin yüzdesi gibi sayısal verileri gösteren ve kullanıcıların eğilimlerini anlamak için etkili olan bir araştırma yaklaşımıdır. Nitel araştırma, duygusal tepkiler veya ilk izlenimler gibi sayılarla ifade edilemeyen veriler üretir. Nitel araştırma genellikle belirli eğilimlerin neden ortaya çıktığını anlamaya yardımcı olmak için kullanılır. Hem katılımcıların belirli bir görevi haftada kaç kez gerçekleştirdiği gibi sayısal sorular hem de bu görevi gerçekleştirirken neler hissettiği gibi ucu açık sorular sorduğunuz bir dizi görüşme yaparak nicel ve nitel bilgileri tek bir araştırma setinde toplayabilirsiniz.
2. Davranışsal & Tutumsal Yaklaşımlar
Davranışsal Araştırma, bir kişinin gerçekleştirdiği eylemleri gözlemler. Tutumsal Araştırma ise insanlara fikirlerini sormayı ifade eder. Kullanıcı deneyimi uzmanları, davranış araştırmasına daha fazla güvenme eğilimindedir. Çünkü çoğu zaman insanların tutumsal araştırmada bildirdikleriyle, davranışsal araştırmada yaptıkları eşleşmez. Bir marka için kullanıcıların kendisini ve rakiplerini nasıl algıladığını, ürününden neler beklediğini bilmek doğru stratejileri geliştirmek için oldukça kıymetlidir.
3. Denetlenen & Denetlenmeyen Yaklaşımlar
Denetlenen araştırma yaklaşımında, bir moderatör eşliğinde kullanıcıyı yönlendirmeden önceden yazılmamış sorular sormak ve ilginç konuşma alışkanlıklarını daha derinden incelemek en ideal yoldur. Ancak bu yöntem zaman alabilir. Katılımcıyı belirli bir şekilde yanıtlamaya yönlendirmemek için tartışmaları tarafsız bir şekilde yürütmeye dikkat edilmelidir. Denetlenmeyen araştırma, moderatörün olmadığı bir ortamda katılımcı tarafından tamamlanır. Örneğin bir anketi doldurmak gibi. Bu yaklaşım genellikle moderatörlü oturumlardan çok daha hızlı yapılabilir ve daha kısa sürede daha fazla bilgi toplayabilirsiniz. Ancak yine de soruları oluştururken dikkatli olmanız gerekir. Uygulayıcıların çoğu, katılımcıların beden dilini okuyabilmek adına mümkün olduğunca yüz yüze araştırma yapmayı önermektedir.
Bir kullanıcı deneyimi araştırması yapılırken kullanılabileceğiniz birçok metodoloji vardır. Araştırmanın hedefine göre bu yöntemlerin bazılarını aynı anda uygulayabilirsiniz.
Kullanılabilirlik testi: Bir kullanılabilirlik testinde, bir moderatör katılımcılara bazı görevler verir ve bunları yerine getirmelerini ister. Nerede sorun veya sorularla karşılaştıklarını gözlemler ve düşünce süreçlerini anlamak için takip soruları sorar. Kullanılabilirlik testi ipuçları ve yönergelere ilgili genel bakış sunar.
1–1 Görüşme: 1–1 Görüşme, katılımcılardan nitel bilgi toplamak için yaygın olarak kullanılan bir tekniktir. Bir katılımcıyla oturup ihtiyaçları, hedefleri ve motivasyonları hakkında ucu açık sorular sorarsınız. Röportaj görüşme ortamını mümkün olduğunca asıl deneyime yaklaştırmak adına inşa etmeyi planladığınız ürünle gerçekten etkileşime girecekleri yerde yapmak ve kullanıcının doğal davranışlarını gözlemlemek gereklidir.
Kart Gruplama: Bilgi mimarisi oluşturulurken sınıflandırma ve hiyerarşiyi belirlemeye yardımcı olmak için kullanılan bir yöntemdir. Açık ve kapalı olmak üzere iki kategori vardır. Açık bir kart gruplamasında; katılımcılardan, mantıklı olduğunu düşündükleri gruplar halinde düzenlemeniz gereken öğeleri kategorilere ayırmalarını ve ardından etiketlemelerini istersiniz. Kapalı kart gruplamasında; zaten ayarlanmış bir gezinme veya hiyerarşiniz varsa, insanlara mevcut yapıyı verirsiniz ve onlardan öğeleri yerleştirmelerini istersiniz.
Göz Takibi ve Tıklama Testi: Göz takibi, bir kişinin baktığı yeri yakalayan ve analiz eden ekipmanı kullandığınız bir yöntemdir. Genellikle tıklama izleme denilen, kullanıcıların tıklama davranışlarını yakalayıp analiz edebilen bir teknoloji vardır. Bunlar özellikle canlı websiteleri, yazılımlar veya uygulamalar için kullanışlıdır, ancak canlı olmayan tasarımların tıklama testlerini de yapabilirsiniz.
Çok Değişkenli Test ve A&B Testi: Çok değişkenli test, bir ürünün birkaç farklı versiyonunu oluşturduğunuz ve hangisinin hedefinize ulaşmak için en iyi işi yaptığını karşılaştırdığınız bir yöntemdir. Yalnızca iki öğeyi karşılaştırıyorsanız, buna A&B testi denir. Canlı bir ürünle uğraşırken, çok değişkenli bir testle başlamak ve ardından riskleri en aza indirmek için A&B testi ile ilerlemek daha iyidir.
Arzu Edilirlik Çalışmaları: Görsellerin marka hedeflerinize uygun olmasını ve istenen duygusal tepkiyi uyandırmanızı sağlar. Katılımcılara kullanıcı arayüzleri tasarımların varyasyonlarını gösterip onlardan her birini en iyi tanımlayan kelimeleri seçmeleri istenir. Katılımcılara marka hedeflerinizi ve bunların karşıtlarını en iyi tanımlayan kelime listesi verilir. Sonrasında hangi tasarımların en olumlu çağrışımları uyandırdığı analiz edilir.
Uzman İncelemeleri (Sezgisel İncelemeler): Mevcut en iyi kullanıcı deneyimi uygulamaları konusunda eğitim almış biri tarafından yürütülen bir arayüz, hizmet veya ürünün ayrıntılı değerlendirmeleridir. İncelemeyi yapan kişi, hizmeti veya arayüzü en iyi uygulamalarla karşılaştırarak iyileştirme önerilerinde bulunur.
Anketler: Bir soru listesi hazırlanır ve belirli bir hedef kitleye bu sorular sorulur. Birçok kullanıcı deneyimi uzmanı, demografik bilgilerle ilgili metin soruları, ilk tıklama veya arzu edilirlik testleri gibi çeşitli soru türlerini anketlere entegre eder.
Günlük Çalışmaları: Katılımcılardan belirli bir konudaki davranışlarını veya düşüncelerini zaman içinde belirli noktalarda kaydetmeleri istenir. Bilgilerin nasıl toplanacağına karar verirken en önemli olan; araştırdığınız kullanıcı tabanını göz önünde bulundurmak ve bunu onlar için olabildiğince kolaylaştırmaktır.
Personalar: Bir ürünü kullanırken farklı amaçları olan kullanıcı tipleri yaratmaktır. Bu kullanıcı tiplerine persona denir. Kullanıcı kişilerin temel özelliklerini özetleyen bir belge oluşturulur. Bunu yapmak için, çeşitli araştırma kaynaklarından verileri, kullanıcıların becerileri, hedefleri, ortamları, temel davranışları ve ürününüzün yaşamlarındaki bağlamı baz alınır. Daha sonra tasarım kararlarını verirken personalara başvurulur.
Katılımcı Tasarım Atölyeleri: Kullanıcılar, tasarımcılar ve karar vericiler arasındaki iş birliği oturumlarıdır. Tüm ekip, önceden tanımlanmış bir sorun için çözümler oluşturmaya odaklanır. Kullanıcı ihtiyaçlarının ve sorunlarının, işle ilgili durumların ve teknik sınırlamaların anında tanımlanması sağlanır.
Sonuç olarak; kullanıcı deneyimi araştırması, kullanıcıların gerçek ihtiyaçlarını ortaya çıkarmak için yapılır. Araştırma süreci, markanın hedef kitlesi ve ürünleri için belirlediği hedeflerin planlaması ve tamamlanmasını kapsar.
Spectailor Hakkında
Spectailor, değer yaratmak için çözümler tasarlayan bir deneyim tasarımı stüdyosudur.
Karmaşık süreçleri kolaylaştırarak kullanıcı deneyimini geliştirmek için çözümlerimize göz atabilir ya da 30 dakikalık ücretsiz bir strateji oturumu talep edebilirsiniz.
Farklı projelerimize göz atmak için ise aşağıdaki yönlendirmeyi kullanabilirsiniz.
