Bir Girişimcinin Başarısının Gizli Malzemesi: Growth Mindset
“İnsanların inandıkları şeyler, başarılarını belirler.”
İnsanlar, genellikle girişimcilerin asla hata yapmayan dokunulmaz kişiler olduklarını ve mükemmel iş sahipleri olduğunu düşünürler. Gerçekte ise endüstrinin zirvesinde yer alan isimlerin büyük başarısızlıklara uğradığı görülmektedir. Bu başarısızlıkların üstesinden gelebilme kabiliyetleri, onları iyi bir girişimci yapmaktadır. Kabiliyetleri ise Dweck tarafından açıklanan bir kavram olan Growth Mindset ile ifade edilebilir.
Yaklaşık 30 yıl önce, Stanford Üniversitesi’nin ünlü psikoloji profesörlerinden biri olan Carol Dweck ortaokul öğrencilerinin başarısızlık anlarında verdikleri tepkiler üzerine gözlemler yapmaya başladı. Dweck ve meslektaşlarının topladığı verilere göre öğrencilerin bir kısmının başarısızlığa yenik düşmesi gelecekteki potansiyellerinin de düşmesine sebep oluyordu. Karşıt olarak bir kısım öğrenci ise başarısızlıklarını bir son olarak değerlendirmeyip eskisinden daha verimli bir öğrenim gerçekleştirmeye başlıyorlardı. Dweck, bu durumun neye bağlı olduğunu ve bilinçli gerçekleşip gerçekleşmediğini ortaya çıkarmayı hedefliyordu. Gözlemleri sonucunda insanların kendilerine olan inançları ve yetenekleri ile ilgili tutumlarını belirleyen iki teoriyi ortaya attı: Fixed Mindset (Sabit Zihniyet) ve Growth Mindset (Gelişim Zihniyeti).
Peki Growth Mindset ve Fixed Mindset’e sahip bireyleri birbirlerinden ayıran özellikler nelerdir? Growth Mindset, neden bir girişimcinin başarısında büyük bir öneme sahiptir?
Fixed Mindset’e göre, zeka değişmeyen ve doğuştan gelen bir kavramdır. Sabit zihniyetin baskın olduğu kişiler, karşılaştıkları zorlukları ve başarısızlıkları geri çekilerek atlatmaya çalışırlar. Potansiyellerinin gelişebileceğine inanmadıkları için çaba göstermezler ve ellerinden gelenin bu kadarla kısıtlı olduğunu öne sürerler. Bu nedenle de en ufak engel ile karşılaştıklarında kolayca vazgeçebilirler. Başarısız olduklarında sadece aldıkları notu veya üzerlerine konulan başarısızlık damgasını düşünürler. Tekrar denemeye istekleri yoktur. Kısacası zekalarının değişmeyeceğini kabullenip her zorluğu halledemeyecekleri büyük sorunlar olarak düşünürler.
Fixed Mindset’in zıttı olarak Gelişim Zihniyetine sahip olan bireyler, karşılaştıkları zorlukları birer fırsat olarak görürler. Engeller ve zorluklar karşısında pes etmeyip kendilerini geliştirmeye, bir bakıma deneyim kazanmaya çalışırlar. Zeka, bu zihniyete sahip olanlara göre sabit bir kavram olarak değerlendirilemez.
Bu iki farklı zihniyete sahip olmamızı belirleyen öncül faktör nedir?
Zihniyet tanımlarını ortaya atan Dr. Carol Dweck ve araştırma arkadaşlarının çalışmalarına göre doğduğumuz andan itibaren davranışlarımıza verilen tepkiler, zeka ve yeteneklerimizi etkiliyor. Zeki, güzel veya yetenekli olduğumuzun ön plana çıkartıldığı geribildirimler zannedilenin aksine sabit zihniyetin kabullenilmesine sebep olmaktadır. Zeka ve yeteneklerimizle ilgili gösterdiğimiz çaba ve çalışmanın ön plana çıkartılması Gelişim zihniyetinin desteklenmesine yardımcı olur. Çünkü kişi bilinçsiz de olsa esas önemli noktanın deneme yapmak olduğunu anlar. “Yeteri kadar zeki / güzel / yetenekli değilim.” gibi tepkiler vermektense “Bir kere daha denemeliyim, yaptığım hatalar beni doğruya götürecek.” diyebilmek çevreden gelen geribildirimlere bağlıdır.
Dweck, başarısızlıkların öğrenme ve gelişme fırsatı sağladığını savunur. Çözülemeyen sorunların sadece “henüz” bilmediğimiz şeylerden kaynaklandığını aktarır. Bir diğer adıyla “Henüz Değil’in Gücü”. Başarısızlık bir son değil, bir başlangıçtır.
Açıkça görmekteyiz ki her zaman gelişmeye olan inanç veya hatalardan ders çıkarmaya olan heves olmadan bir girişimci olunamaz. Dünyamızın en popüler girişimcileri bulundukları noktaya hiç hata yapmadan gelmiş olamazlar. Örneğin Bill Gates’i ele alalım. Traf-O-Data adındaki şirketi istenilen başarıya ulaşamamıştı. Fakat pes etmeyip deneyimledikleri ile günümüzün en popüler şirketi olan Microsoft’un kurucu ortağı oldu.
Unutmamalıyız ki girişimcileri zirveye götüren zihniyet Growth Mindset’tir. Başarı ya da başarısızlıklarının sonuçlarını değil o süreçte edindikleri bilgileri önemseyenler ilerleme kaydedebilir. Bu zihniyet, hayatın her alanına entegre edilebilir bir zihniyet çeşididir. İster akademik hayatta olsun ister iş hayatında olsun, her zaman yaptıklarınızı en verimli hale getirmenize yardımcı olabilir. Bu konuda kendinizi geliştirmek isterseniz Carol Dweck’in çalışmalarına daha yakından göz atabilirsiniz. Ayrıca bilgilerinizi pekiştirmek veyahut bambaşka bir bakış açısı kazanmayı dilerseniz Dweck’in Ted konuşmasına göz atmanızda da fayda var.
KAYNAKÇA
Growth mindset: an entrepreneur’s best friend. (2019, November). Retrieved March 12, 2021, from BBC Bitesize website: https://www.bbc.co.uk/bitesize/articles/zmf8cqt
Goetz, J. (2018, December 11). How to Create a Growth Mindset as an Entrepreneur. Retrieved March 12, 2021, from Entrepreneur website: https://www.entrepreneur.com/article/324071
The Science of Well-Being. (2017). Retrieved March 12, 2021, from Coursera website: https://www.coursera.org/learn/the-science-of-well-being
