SEC Ripple Davası
22 Aralık sonrasında Ripple fiyatında 48 saat içerisinde %50’nin üzerinde değer kaybına yol açan davanın maddelerini bu yazıda kısaca inceleyeceğim. Potansiyel sonuçlar ve risklere ilişkin küçük de bir değerlendirme paylaşacağım.
Grafikte görüldüğü üzere 22 Aralık öncesinde Ripple fiyatında başlayan aşağı yönlü hareket, Securities and Exchange Commission (SEC)’in yayınladığı dava sonrası daha da hızlandı.
Dava genel olarak XRP’nin bir para birimi (currency) olmadığını aksine menkul kıymet “security” olduğunu söylüyor. Bunun nedeni, Ripple Labs ve üst düzey çalışanlarının var olan XRP miktarının büyük kısmını elinde tutması ve bunun da bir sonucu olarak XRP’nin, Ripple Labs’in performansına bağlı olarak fiyat hareketleri göstermesidir. Ayrıca davada Ripple Labs’in, XRP fiyatını kontrol edebilmek için çeşitli manipülasyonlar yaptığına ilişkin açıklamalar yapılıyor.
Peki bu dava maddeleri nelerdi? Dikkat çeken ilgili bir kısım maddeyi inceleyelim.
Davacı: Securities and Exchange Commission
Davalılar: Ripple Labs, Inc., Bradley Garlinghouse, Christian A. Larsen (bunları dışında ismi açıklanmayan şirketin önemli koltuklarındaki 4 kişi ve kurucu ortaklardan olup sonra ayrılan Jed McCaleb de davaya konu oluyor)
Madde [1] — 2013 yılı sonrasında yaklaşık 1.38 Milyar Dolar değerinde, 14.6 Milyar adetin üzerinde XRP, Ripple Labs’i fonlamak, Larsen ve Garlinghouse’ı zenginleştirmek için kullanıldı.
Madde [6] — Larsen (Ripple’ın ilk CEO’su) ve Garlinghouse (şu anki CEO) yasal olmayan XRP satışlardan yaklaşık 600 Milyon Dolar kar ettiler.
Maddde [9] — Davalılar 1993 Amerika Menkul Kıymetler Yasasının 5(a) ve 5(c) kısımlarını ihlal etmiştir.
*Yasanın bu kısımları bir “menkul kıymet”in kayıt dışı satışının yasak olması üzerinedir.
Madde [46] — Yaratılan 100 Milyar Ripple’ın %80'i kuruma %20'si 2 kurucu ortak (%9’ar) ve şirket şef kriptografına (%2) dağıtılmıştır.
*Kurucu ortaklar Larsen ve McCaleb’tir.
Madde [61] —Yaklaşık 12.5 Milyar adet Ripple ilk olarak Ripple kodundaki problemleri bildiren programcılara dağıtılmıştır (“Bug Bounty”).
Madde [73] — Ripple XRP satışlarını doğrudan markete, kurumsal yatırımcılara ve diğer şekillerde yapmıştır.
Madde [76] — Ripple’ın giderleri hızla artmasına rağmen (2018 yılında 275 Milyon Dolar), XRP satışı dışındaki gelirleri öyle değildi.
Madde [77] — Ripple 2019 yılında 2 farklı yazılımı olan xCurrent ve xVia (ne XRP ne de blockchain teknolojisini kullanır bu yazılımlar) ile sadece 23 Milyon Dolar kazanmıştır. Firma hisse satışlarından 2018 yılında 97, 2019 yılında 200 Milyon Dolar kazanmıştır.
Madde [85] — 2015'ten bu yana Larsen ve eşinin yaptığı XRP satışları 1.7 Milyar adet ve en az 450 Milyon Dolar değerindedir.
Madde [86] — Garlinghouse 2017'den bu yana 321 Milyon adetin üzerinde XRP satmış ve yaklaşık 150 Milyon Dolar gelir elde etmiştir.
Aşağıdaki tablo toplam yapılan satışların miktarını özetler. Market satışları 3.9 Milyar, kurumsal firmalara yapılan satışlar 4.9 Milyar, diğer satışlar 4.1 Milyar, Larsen’in satışları 1.7 Milyar ve Garlinghouse’un satışları 321 Milyon adettir.
Madde [91] — Ripple market satışlarını önce doğrudan yatırımcılara yaparken, sonraları profesyonel algoritmik dijital varlık traderlarını kullanarak yapmıştır.
Madde [101] — Larsen ve Garlinghouse bir noktada XRP satışlarını piyasadaki etkili olabilecek kurumsal oyuncular üzerinden yapmaya başlamıştır. Aynı zamanda bu oyuncuların XRP’ı fonlarında bulundurmalarını da amaçlamışlardır.
Madde [103] — Kurumsal satışlar yaklaşık 28 farklı kuruma yapılmıştır.
Madde [104] — Kurumlara yapılan XRP satışları piyasa fiyatının 4%’ü ila 30%’u arasında değişken indirimli fiyatlar üzerinden yapılmıştır.
Madde [105] — XRP satışları ile ilgili kurumlara birkaç aylık süreli satış kısıtlamaları dışında bir kısıt uygulanmamıştır.
Madde [106] — Ripple kurumlara indirimli fiyatlarla satarak garanti kar sunmuştur. Bunun yanında kurumlardan zarar etmek istemeyecekleri için XRP fiyatını korumalarını beklemiştir.
Madde [109] — Ripple 2017 yılında “A Yatırım Firmasına” herhangi bir yeniden satış kısıtı koymadan 2.1 Milyon Dolara 14.8 Milyon adet XRP’ı piyasa fiyatının %30 altına satmıştır.
*Madde 109'a benzer kurumlara yapılan indirimli satış örnekleri diğer maddelerde verilmeye devam ediliyor. Aşağıdaki tablo 90 ve 116. maddeler arasını özetler.
Aşağıdaki tablo 117–150 maddelerini özetler. Burada şirket çalışanlarına dağıtılan, ODL ve RippleWorks projesine yatırılan, xPring ile 27 farkli kurumlara dağıtılan, opsiyon olarak satılan ve dijital varlık takas platformlarında listelenmek amacıyla harcanan XRP miktarları listelenmiştir.
151–165. maddeler arası Larsen ve Garlinghouse’un yaptığı satışları, 166–195. maddeler davalıların yaptığı market manipülasyonlarını paylaşıyor.
Madde [173] — Ripple stratejik duyurular öncesinde kendi XRP market satışlarını yaptırdığı bir kuruma (“Piyasa Yapıcı” olarak ifade ediliyor) alım ya da satım yapması yönünde direktifler vermiştir.
*Bu maddede XRP’nin Ripple şirketi hakkındaki haberlerden etkilendiği (XRP’nin SEC tarafından menkul kıymet olarak tanımlanma sebeplerinden biri) ve bu haberler üzerinden kurumun XRP fiyatını manipüle ettiği ifade ediliyor.
Madde [193] — Haziran 2020'de XRP’nin BTC’ye göre fiyat performansının düşmesi üzerine Ripple düzenli satışlarına ara verip alım yapmaya başlamıştır.
196–204. maddeler XRP Escrow sistemini ele alır. Bu yapı Ripple Labs’in sahip olduğu XRP’leri piyasaya sürmesi durumunda yaşanacak fiyat düşüşünden endişeli olan yatırımcıları korumak amacıyla oluşturulmuştur. Escrow sistemi Ripple Labs’in her ay 1 Milyar XRP’ye erişebilmesini sağlayan bir yapıdır.
SEC sonraki maddelerde, Ripple Labs’ın XRP’nin menkul kıymet olarak kabul edilebileceğinin farkında olduklarını, XRP performansının Ripple Labs performansına bağlı olduğunu çeşitli şekillerde ifade ediyor. Bu konularda davalıların itiraz edemeyecekleri birçok söylemleri, röportajları ve mailleri bulunmaktadır.
332. maddeyle başlayan 5. bölüm XRP’nin arzı sırasında herhangi bir kullanım alanı olmadığını ve bir para birimi (currency) olmadığını ifade eder.
366–393. maddeler arası XRP’nin bir menkul kıymet (security) olmasına rağmen kayıtsız satışı yapıldığını ifade eder. Garlinghouse XRP’nin menkul kıymet tipi bir karakteristiğe sahip olduğunun farkında olmasına rağmen gerekli bildirimleri yapmamıştır.
SEC ve Larsen 31 Aralık 2020 tarihine kadar herhangi bir kısıtlamanın uygulanmaması üzerine bir anlaşma yapmıştır.
Son olarak SEC (davacı)’in talepleri şu şekildedir. Davalıların;
I — Her türlü XRP satışından ve kayıtsız arzından men edilmesi,
II — Bütün haksız kazançlarının iadesi,
III — Herhangi bir dijital varlık arzına katılamaması,
IV — Para cezasına çarptırılması,
V — Mahkemenin yatırımcılar yararına olduğunu düşündüğü herhangi bir telafi uygulamasına maruz bırakılması.
Değerlendirme
Mahkemenin SEC’i haklı bulup, XRP’nin menkul kıymet olduğu sonucuna varması durumunda bütün ikincil piyasalarda (tüm kripto piyasaları) işleme kapatılması ile sonuçlanır. Bu durum XRP fiyatının 0 civarına inmesiyle ya da piyasasının tamamen yok olmasıyla sonuçlanabilir.
Karar yatırımcıları nisbeten yatırımcıları koruyacak şekilde davalılara verilecek kısıtlamalar ve cezalar ile sınırlı kalabilir. Ripple Labs’in tuttuğu bütün XRP stoğunun bloke edilmesi ve davalıların para cezalarına çarptırılması örnek bir senaryo olabilir. Bu yaşanabilecek en iyi sonuçlardan biridir. XRP piyasaları kapatılmaz ve davalıların yaptığı rutin satışlar ve manipülasyonlar son bulur.
Mahkemenin davada SEC’i haksız bulması XRP’nin bir para birimi (currency) olduğuna hükmetmesi ise bir diğer sonuçtur. Ben bu noktada SEC’in oldukça haklı iddialarla geldiğini ve böyle bir kararın kabul edilemez olduğunu düşünüyorum (aynı zamanda bir XRP yatırımcısı olarak). Bu senaryoda XRP fiyatında eski seviyelerine dönüş görürüz.
Kaynaklar:
