Veri Merkezlerini Birçok Açıdan Değerlendiren TIER Sertifikaları ve Türkiye’de TIER Sertifikalarına Bakış

Bu yazımda sizlere “Tier” kelimesinin veri merkezi sektöründeki yeri ve anlamını biraz dilim döndüğünce anlatmaya çalışacağım. Veri merkezi dünyasında standartlar büyük önem arz etmekte ve “Bacasız sanayi” olarak adlandırılan sektörün birçok alanda verileri ölçmek çok kolay olmamaktadır. Bu da standartları belirlemeyi ve uygulamayı zorlaştırıyor. Fakat son dönemde bilişimin tüm dünyada çok hızlı büyüyen bir pazar haline gelmesi, kabul gören standartların da artmasını sağladı. Henüz ISO gibi çok bilinen ve kabul gören standartlar olmasa da bazı firmalar belli standartlara uymaya başladı.

Bilişim teknolojisinin en önemli elemanlarından biri olan veri merkezleri için de bazı standartlar mevcut. Bunlar arasında en çok kabul gören ise TIER sertifikalarıdır. ABD merkezli olan firma tarafından verilen bu sertifikalar veri merkezlerini; tasarım, uygulama ve yönetim konusunda değerlendiriyor. Değerlendirme sonunda belli puanlama ile hedefleri yakalayan firmalar da derecelerine göre TIER sertifikası almaya hak kazanıyor.

TIER Sertifikasyonun Kapsamı ve Seviyeleri Nelerdir?

TIER sertifikaları aslında veri merkezini ölçmeyi amaçlayan bir süreçtir. Veri merkezlerinde farklı parametre ve değerler öne çıktığından dolayı ölçüm sonuçlarını değerlendirmek de kişiden kişiye değişkenlik göstermektedir. Bu sebeple veri merkezi standartları üzerine yapılan tartışmalar çoğu zaman sonuç dahi alınamamaktadır. TIER sertifikaları da halen tartışılır olmasına rağmen basit ve efektif yapısıyla en geniş anlamda kabul gören standart konumunda.

TIER sertifikasını veren kurum ve kuruluşların, öncelikle veri merkezlerin çapını ve bun bağlı olarak bir sınıflandırmasını belirliyor. Çünkü veri merkezlerine ölçeğe göre değerler ve önem arzeden noktalar değişebiliyor. Bu sebeple TIER sertifikasyon sürecinde bir derecelendirmeye yapılmaktadır. 1’den 4’e kadar sınıflandırılan süreç, farklı büyüklükleri ve yedekli yapıları değerlendiriyor. Böylece veri merkezinin büyüklüğü, güvenilirlik oranı, tasarımı ve yönetimi belirli bir ölçek çerçevesine sahip oluyor. Yeni açılan ve kritik öneme sahip merkezler birbirlerinden ayrılıyor.

TIER sertifikaları kısaca şu şekilde açıklanabilir:

TIER 1: Bu kapsam, henüz kritik öneme sahip olmayan sistemler için yapılıyor. Bu sebeple yedeği bulunmayan, kaynak konusunda tek bir yola sahip olan sistemler bu değerlendirmeye alınıyor. Bir veri merkezinin TIER 1 sertifikası alabilmesi için; tek bir güç ve soğutma yoluna sahip olması, atıl sisteminin bulunmaması ve öngörülen ayakta kalma oranının %99,671 olması gerekir. Bu değerleri artık en küçük veri merkezlerinde bile gördüğümüz için genelde TIER 1 sertifikasını almak pek bir anlam ifade etmez.

TIER 2: Bu seviye TIER 1 için gerekli özellikleri sağlamanın yanı sıra yedek sistemleri gerektirir. Sistemin sorun yaşaması olasılığına karşılık yedek bileşenler ve sistemler bulundurulmalıdır. Yani bir şirketin TIER 2 sertifikasına sahip olabilmesi için: tek bir güç ve soğutma yolu, yedek bileşen ve sistemler, %99.741 ayakta kalma oranına sahip olması yeterlidir. Bu özelliği sağlayan sistemlere sahip veri merkezi sayısı fazla olmakta ve TIER 2 sertifikası almak çok da zor değil.

TIER 3: Önceki iki seviyenin tüm özelliklerine ek altyapı cihazı ekleyen TIER 3 sertifikası, sektörde en sık görülen sertifikadır. Barındırma hizmeti veren veri merkezleri bu sertifikanın gerektirdiği şartları sağlayabilir ve bu sebeple genelde büyük veri merkezleri bu sertifikaya sahiptir. TIER 3 sertifikası alabilmek için birden fazla güç ve soğutma yolu gereklidir. Bunlardan biri kullanımda biri de yedek olarak bekletilir. Yedek güç ve soğutma sayesine altyapı çalışmaları için sistemin kapatılması gerekmez. Sistem için hazırda yedek bileşenler bulundurulmalı ve sistemin ayakta kalma oranının %99.982 olması gerekmektedir. TIER 3 sertifikası alan veri merkezleri bu değeri bir taahhüt olarak iç veya dış müşterileri ile paylaşmakta ve genel bir kabül olarak görülmektedir.

TIER 4: Tüm sınıfta bir veri merkezi sertifikasyon sürecinin zorlukları ve yükümlülükleri fazladır. Oldukça büyük yatırımlar gerektirdiğinden sadece iç müşteriye hizmet veren veri merkezleri bu sertifikayı alma motivasyonu taşır. Ancak bazı veri merkezleri ise enerji verimliliği sebebiyle bu sertifika için yatırım yapmamayı tercih ettiğini söylemek mümkündür. TIER 4 sertifikası alabilmek için veri merkezinin birden fazla güç ve soğutma yoluna sahip olması ve bunların tümünün herhangi bir anda kullanılabilir olması gerekir. Böylece sistem her an 0 hata toleransıyla çalışır. Sistem için yedek bileşenler bulundurulmalı ve sistemin ayakta kalma oranının %99.995 olması gerekir. TIER 4 için kusursuz bir veri merkezi yapısı gereklidir.

Peki TIER 3 ve 4 Veri Merkezi Sektöründe Standard Hale Gelir mi?

Veri merkezi yatırımı yapan firmalar TIER 3 sertifikası almak konusunda oldukça istekli görünüyor. Özellikle büyük telekomünikasyon şirketleri bu sertifikaya inanmış gibi görünüyor. Ancak halen sektörde bu sertifikalar konusunda çekimser olan insanların sayısı hiç de az değil. Sertifikanın avantajlarına inanmayan yöneticiler olduğu gibi standartları eleştirenler de var. Eleştiriler genellikle ölçümlemelerin halen net olmadığı konusunda bir görüş olduğu görülmektedir. Bu sertifikalar başka kuruluşlar tarafından da verildiği için standartlar aslında pek de “standart” olmayabiliyor. Bu sebeple sertifikayı veren kurum da önem arz ediyor.

Bazı sektör uzmanları ise TIER sertifikalarının hızlı değişen ve yenilenen sektörde anlamını yitirdiğini düşünüyor. Bu uzmanlar sertifikasyon konusuna karşı olmamakla birlikte daha detaylı ve isabetli veriler sunan standartlar geliştirilmesi gerektiğini savunmaktadır.

İşin bir de zorunluluk boyutu var. Veri merkezi yatırımı yapan veya yapacak firmaların bu sertifikalara inanması ve motivasyonu ile ciddi miktarda bütçeli yatırımlara ihtiyaç olmaktadır. Ancak küçük ve orta ölçekli şirketler için durum böyle değil. Bu şirketler genelde zorunlu olan sertifikaları alma yoluna gidiyor. Fakat TIER sertifikalarının yapısına baktığımıza da yasa ile zorunlu kılınmak için fazla yüzeysel kaldığını görüyoruz. Dolayısıyla gelecek yıllarda daha kapsamlı standartlara ihtiyaç doğabilir.

Veri Merkezleri için Başka Hangi Standartlar Öne Çıkıyor?

TIER sertifikaları dışında veri merkezlerini hedef alan birkaç sertifika programı daha mevcuttur. Bunlar genelde TIER sertifikalarında bulunmayan enerji verimliliği konusuna yöneliyor. Nitekim sektörün yükselen “Green Data Center” trendini de hesaba katınca enerji konusunda her geçen gün daha da önem kazanıyor.

Bu konuda öne çıkan sertifikaların başında Leadership in Energy and Environmental Design (LEED), ISO 50001 v.b. ortak süreçlerde özellikle enerji tüketimi ve verimlilik konusunda en öne çıkan sertifikalar olup tümüyle çevreciliği bir bütün olarak ele alan bir sertifikalar programıdır. Böylece özellikle verimlilik konusunda farklı sertifika programları da ön plana çıkmaya başlıyor. Ancak bu konuda henüz TIER kadar popüler programlar bulunmuyor.