Çağ Açan Kusurlu Güzellik
Bronz
Hayat insanın olgunlaşmasına vesile olacak olayların; fırsatların her farklı dönemde farkına varılmadan karşılandığı bir okuldur. Bazen çok değer verdikleriniz ile aranız bozulur bazen ise hiç değer görmedikleriniz farkınıza varır. Kırılmak, mutlu olmak, kızmak ya da umursamamak…Tüm bunlar bir seçimdir ve içinizde büyümesini beklediğiniz tohuma etki eder. Yaşananlar; deneyimler nihai oluşumu etkiler. İçinizin sertliği tek bir söz ile yumuşayabilir.
Mesela…
Edebiyat ile meşgul olan biri seçtiği kelimeleri, uslübunu değişebilir, belki de hayat kurduğu keskin cümleler ile kesmiştir onun yolunu. Ancak sonuç ne olursa olsun kimse yolda öğrenilenlerin önemini küçümseyemez. Hisler de bilgi gibi birikerek büyür ve yaşlı bir ağacın kökleri gibi yerini sağlamlaştırır zamanla.
Bilim benzer yolu izler. Özellikle Malzeme Bilimi.
Malzemenin geçirdiği her değişim bir önceki bilginin önemini vurgulayarak yeni değerler katar bilim dünyasına. Kusursuz yapısını kaybeden bir malzeme yine farklı bir özellik kazanarak güçlenir adeta.
Her şey bir atomun varlığı ile başlar tıpkı bir düşüncenin tohumlarını atılması gibi. Atomlar kristal kafes adı verilen yapı içerisinde üç boyutlu dizilimleri ile en küçük birim hücrelerde yerlerini alırlar. Atomların oluşturdukları farklı dizilimler malzemenin kristal kafes yapısını etkiler ve malzemeyi farklılaştırır.
Neden önemli olsun ki atomun dizilimi?
İki boyutlu düzlemden bakıyor olsaydık kristal yapılı bir katıya, ortaya çıkan manzara bizlere belli bir deseni oluşturmak için dizilen atomların oluşturduğu kristal kafes yapısını aşağıdaki gibi gösterirdi.
Fakat bu mükemmel dizilim çoğu zaman gerçeği yansıtmaz. Kafes yapısında ki değişimler kaçınılmaz olabilir zamanla. Zaten ne kusursuz ki bu hayatta :) ?
Sebep olduğu kusuru vurgulamak istercesine adlandırılan malzemenin kristal kafesinde ki eksik, fazlalık ya da düzensizlik, malzemenin yapısında ki kusurlar olarak sınıflandırılır. Bir atomun olması gereken yerde olmaması ya da farklı bir atomun kristal kafese gelip ana atomun yerini alması gibi kusur sayılan durumlar aslında birer fırsattır.
Neyin fırsatı?
Bir Bakır (Cu) metali ve kristal yapısında ki atomların kusursuz düzenini hayal edelim. Yüksek ısı ve elektrik iletkenliğine sahip olmasına rağmen, bakır her uygulama için aradığımız özelliklere cevap veremeyebilir. Dövülebilir yumuşak yapıda ki bu malzemenin kusursuz düzeninde ki kusurların varlığı yeni bir malzemenin doğuşuna fırsat verebilir.
Gerek sanatsal çalışmalarda gerekse gündelik eşyaların yapımında çoğunlukla adını duymaya alışık olduğumuz bir metal Bronz.
Nasıl geldik buraya?
Malzemeler yapılarında kusursuzluğunu bozacak ; belli oranda farklı atomlar içerebilir. Yapıda yer edinen bu farklı atomlara katı çözelti denir ve metallerin özelliklerini iyileştirmek için alaşımlama olarak bilinen yöntemde büyük rol oynarlar. Adını tarihi bir döneme; çağa vermiş olan Bronz , Bakır kafes yapısında yukarıda bahsedilen kusurlardan biri olan yer-alan katı çözeltisi olarak Kalay (Sn) atomlarının yapıda yer etmesi sonucu ortaya çıktı!
Kalay atomlarının yapıda yer edinmesi bakırın yapısını kusursuzluktan uzaklaştırsa da yapının daha dayanıklı olmasına ve çağlar boyu hayatın etkilerine dayanabilecek bir malzeme haline gelmesine vesile oldu!
Önce atomların oluşturduğu düzenin farkına varıldı. Kristal kafeslerin ne anlama geldiği öğrenildi. Sonra doğanın da mükemmelikten uzak olabileceği anlaşıldı; malzemenin kusurları sınıflandırıldı. Kusurlar ile malzemenin değişim geçirdiği ve aslında yeniden doğuşa imkan verdiği keşfedildi.
Belki de Tolstoy’un şu meşhur “Tüm muhteşem hikayeler iki şekilde başlar. Ya bir insan bir yolculuğa çıkar, ya da şehre bir yabancı gelir…” sözünü,
“ Tüm muhteşem malzemeler iki şekilde ortaya çıkar. Ya bir atom kristal yapıdan ayrılır ya da kristal yapıya yabancı bir atom eklenir…” şeklinde dönüştürmeliyiz :)
Yakıştı ama değil mi? :)
