Ön Yargı Mı? Bireysel Koruma Mı?

Bilal Özdemir
Türkçe Yayın
Published in
2 min readJun 1, 2020

Okul çağımızın başlangıcından itibaren ön yargı hakkında “kötü bir yaklaşım" söylemlerini çok defa işittik. Peki gerçekten sanıldığı kadar kötü mü?

Ön yargı, zihnimizin oluşturduğu bir erken uyarı sistemidir.

Tarihsel süreçten bu yana insanlar ve diğer canlılar nesillerinin devamını bu erken uyarı sistemine borçludurlar.

Ön yargı, birey zihninin, karşılaştığı bir varlık veya canlının, fark edilen ve dikkat çekici özelliklerine, geçmiş tecrübeler vasıtasıyla çeşitli anlamlar yüklemesi sonucu, karşılaştığı varlığa nasıl yaklaşması gerektiği kararını veren, bireyin hayatı için oldukça önem arz eden bir düşünce biçimidir.

Ön yargı zamanla canlı zihninin çalışma prensiplerinin ayrılmaz bir parçası olmuştur. Nasıl ki bir insan düşünmeyi engelleyemiyorsa ön yargıyı da engelleyemez.

İnsanlardan örnek verirsek;

Kişiler, insanlarla tanıştıklarında, tanışılan kişi eğer geçmişte onlara zarar vermiş, memnunsuzluğa sebep olmuş yani bireyin zihninde kötü olarak yer etmiş kişilere benzer görünüş, hâl ve hareketlerde bulunuyorlarsa muhtemelen karşı tarafça ilk etkileşimlerde pek hoş karşılanmayacaktır.

Ya da bir bebek ateşin yakıcılığından habersiz bir şekilde eline ateşe sokarsa artık ateşe benzeyen her şeyi “can yakıcı” olarak algılayacak ve olabildiğince tedbirli davranacaktır.

Bu davranışları sebebi tecrübeler ile şekillenen ve zenginleşen ön yargı kitaplığıdır.

Aynı süreci sadece insanlar değil hayvanlar ve pek çok canlı türü de uygularlar.

Hayvanlardan örnek verirsek;

Aslanların, çakalların ve sırtlanların içinde büyümüş bir geyik muhtemelen hayatında hiç kurt görmemiştir. Ancak bu geyik bir kurt ile karşılaştığı zaman ondan hemen kaçar. Çünkü, bu kurtta keskin pençeler, sivri dişler, yırtıcı bir homurtu ve neredeyse tüm avcı hayvanların sergilediği tipik hareketler mevcuttur. Yani karşısındaki kurda baktığı zaman hayatı boyunca korktuğu ve kaçtığı aslanları, çakalları ve sırtlanları düşünecek ve kurttan kaçacaktır.

Bunun gibi sayısız örnek sıralayabiliriz.

Sonuçlamak gerekirse;

Ön yargı geçmiş tecrübelerimiz ışığında potansiyel tehditlere karşı geliştirdiğimiz bir ön savunma mekanizmasıdır. Sanıldığının aksine sadece sosyal ilişkilerde kendini gösteren kötü bir kavram değil yeri geldiği zaman hayat kurtaran mühim bir kavramdır.

Tabii yine de insanlara karşı davranışlarımızı tamamen ön yargımızın bize sunduğu fikirlere göre değil, onu tanıdıktan ve hakkında fikir sahibi olduktan sonra şekillendirmekte fayda var.

Beğendiyseniz alkış atmayı, eklemek veya belirtmek istedikleriniz varsa yorum yapmayı unutmayınız. Yeni yazılarımdan anında haberdar olmak için takip etmeyi de düşünebilirsiniz.

Teşekkürler.

--

--