ABD Çin Ticaret Savaşı Hakkında Her Şey!

ABD Çin ticaret savaşı; iki dünya devi olan Çin ekonomisi ve ABD ekonomisinin çatışması olarak uzunca bir süre dünya gündemini oyaladı. Bu savaşı başlatan Amerika, daha doğru bir ifade ile Donald Trump oldu. ABD Çin ticaret savaşı, 2018 yılının Temmuz ayında, ABD Başkanı Donald Trump’ın, haksız ticaret uygulamaları iddiasıyla Çin’e kapsamlı tarifeler(yaptırımlar) uygulayacağı yönündeki tehditleri ile başladı. Savaş 18 ay boyunca sürdü, iki ülke sayısız defa müzakere sürecine girdi. Bu karşılıklı savaş; yabancı teknolojilerin kısıtlanması, birçok ürünün gümrük vergisinin artırılması, iki ülke arasında ticari davaların açılması gibi birçok olaya sebep oldu. ABD toplamda 550 milyar dolar değerindeki Çin ürününe tarife uyguladı. Buna karşılık Çin, 185 milyar ABD doları değerinde ABD malı için gümrük tarifesi uyguladı. Her iki taraf da Çin’de faaliyet gösteren ABD şirketlerini etkileyecek tedbirler ile birbirini tehdit etti. Ne Trump ne de Çin Devlet Başkanı Xi Jinping, aylarca geri adım atmadı.

Nihayet 15 Ocak 2020’de ilk anlaşma yapıldı. İmzalanan “birinci faz ticaret anlaşması” ile iki taraf da uyguladığı tarifeleri geri almayı, ticari satın alımlarını genişletmeyi ve fikri mülkiyet, teknoloji transferleri ve para birimi uygulamalarına ilişkin yeni düzenlemeleri kabul etmeyi resmi olarak taahhüt etti. Kısaca özetlediğimiz ABD Çin ticaret savaşı ile ilgili gelişmeleri kronolojik sıraya göre aktaralım.

Tarife: İthalatta uygulanan gümrük vergi tarifesi

ABD Çin Ticaret Savaşına Yol Açan Olaylar

2 Mayıs 2016: Cumhuriyetçi Parti cumhurbaşkanı adayı olarak kampanya yürüten Trump, “Çin’in ülkemize tecavüz etmesine izin veremeyiz ve şu anda yaptıkları tam olarak bu. Dünya tarihindeki en büyük hırsızlığı yapıyorlar” şeklinde Çin karşıtı söylevler içeren açıklamalar yapıyordu. Bu cümleler bu konuda söylediği onlarca sözden sadece birkaç tanesiydi. Aslında bu sözler, Trump’ın başkan olması durumunda, ABD Çin ticaret savaşı gibi bir çatışmanın yaşanmasının sürpriz olmayacağının göstergesiydi .

28 Nisan 2017: USTR (ABD Ticaret Temsilciliği), Amerika’nın çelik/alüminyum ithal etmesinin ulusal güvenliği tehdit edip etmediği konusunu araştırmakla yetkilendirildi.

18 Ağustos 2017: USTR, Çin hükümetinin teknoloji transferi, fikri mülkiyet ve inovasyonlar ile ilgili belirli eylemleri, politikaları ve uygulamaları hakkında bir soruşturma başlattı. Aslında ABD Çin ticaret savaşı adına atılan ilk belirgin adım buydu.

İlk Tarife Kararı Alınıyor

7 Şubat 2018: ABD, Kanada’dan ithal edilenler hariç olmak üzere (8.5 milyar dolar değerinde), güneş paneli ithalatlarına %30 gümrük vergisi artırımını içeren bir tarife uygulama kararı aldı. Aynı zamanda çamaşır makinesi ithalatında da %20 gümrük vergisi artırımını içeren bir tarife (1.8 milyar dolar değerinde) uygulama kararının altına imza attı. Bu uygulamalara ‘küresel koruma tarifeleri’ adı verildi.

22 Mart 2018: Trump, aşağıdaki kararları içeren bir kararname imzaladı:

• Ayrımcı lisans uygulamalarına ilişkin DTÖ’de Çin’e karşı bir dava açmak.
• Ana teknoloji sektörlerine Çin yatırımını kısıtlamak.
• Çin ürünlerine (havacılık, bilgi iletişim teknolojisi ve sanayi makinaları gibi) tarifeler uygulamak.

23 Mart 2018: ABD, tüm çelik ithalatlarına (Arjantin, Avustralya, Brezilya ve Güney Kore hariç) %25 ve tüm alüminyum ithalatlarına (Arjantin ve Avustralya hariç) %10 gümrük vergisi artışını içeren bir tarife uyguladı. Bu karar Türkiye’den yapılan ithalatları da etkiledi.

Çin’den İlk Hamle Geliyor

2 Nisan 2018: Çin, ABD’nin çelik ve alüminyum tarifelerine misilleme olarak meyve, şarap, dikişsiz çelik borular, domuz eti ve geri dönüştürülmüş alüminyum da dahil olmak üzere 128 ürüne (toplam 3 milyar dolar değerinde) %15–25 arasında değişen tarifeler uygulama kararı aldı. Bu adımla birlikte Çin de atılan adımlara karşılık vermeye başlamış oldu. Böylece ABD Çin ticaret savaşı için gerekli ortam hazırlanmaya başladı.

3 Nisan 2018: USTR, 1,334 ürünü kapsayan bir liste (1. Liste) yayınladı (toplam 50 milyar dolar değerinde). Bu ürünlere %25’lik bir tarife uygulanmasını önerdi.

4 Nisan 2018: Çin, USTR’nin yayınladığı listeye misilleme olarak; soya fasulyesi, otomobil, kimyasallar gibi 106 ürüne (50 milyar dolar değerinde) %25 tarife uygulanmasını önerdi.

16 Nisan 2018: ABD Ticaret Bakanlığı tarafından, Çinli telekom şirketi ZTE’nin ABD yaptırımlarını ihlal ettiği belirtilerek ABD şirketlerinin yedi yıl süreyle ZTE şirketi ile iş yapması yasaklandı.

17 Nisan 2018: Çin, ABD’den yapılan sorgum ithalatında anti-damping vergisinin %178,6’ya yükseltildiğini açıkladı.

ABD Çin Ticaret Savaşı Başlamadan İlk Çözüm Denemesi

3–7 Mayıs 2018: Pekin’de ABD ve Çin arasında bir ticaret görüşmesi yapıldı. Bu görüşmede Amerika Çin’in ticaret açığını iki yıl içinde 200 milyar dolar azaltmasını talep etti. Görüşmeler çözüme ulaşmadan sona erdi.

13 Mayıs 2018: Trump, attığı bir tweette kara listeye alınan ZTE’ye yardım sözü verdi. Bu beklenmedik hareket acaba ABD Çin ticaret savaşı başlamadan bitecek mi sorusunu akıllara getirdi.

18 Mayıs 2018: Çin Ticaret Bakanlığı; ABD’den yapılan sorgum ithalatına uygulanan yeni tarifeleri durduracağını duyurdu.

20 Mayıs 2018: Çin’in daha fazla ABD malı almayı kabul etmesinin ardından, ABD Çin ticaret savaşı askıya alındı.

29 Mayıs 2018: ABD kısa bir ateşkesin ardından tarife planlarını eski haline getirdi.

4–5 Haziran 2018: Pekin’de ABD ile Çin arasında iki günlük ticaret görüşmeleri yapıldı.

7 Haziran 2018: Görüşmelerin ardından ABD ve ZTE arasında, ZTE’nin Amerika’daki iş hayatına devam etmesini sağlayacak anlaşma imzalandı.

15 Haziran 2018: USTR’ nin hazırladığı 1. Liste’deki ürün sayısı 1.334’ten 818’e indirildi ve listenin yeni hali kabul edildi. Listedeki ürünlere %25’lik bir tarife öngörüldü ve yeni tarifenin 6 Temmuz 2018’de yürürlüğe gireceği duyuruldu. 284 yeni ürünü içeren ikinci bir liste (2. Liste) ilan edildi ve değerlendirmeye alındı.

16 Haziran 2018: Çin, ilk tarife listesini (106 üründe %25’lik tarife öngören liste) revize etti. Yeni liste 545 ürüne (34 milyar dolar değerinde) yüzde 25’lik bir tarife içeriyordu. Bu tarifenin 6 Temmuz 2018’de yürürlüğe gireceği duyuruldu. Ayrıca 114 ürünü kapsayan (16 milyar dolar değerinde) yeni bir liste sunuldu ve yeni liste için de %25’lik bir tarife öngörüldü.

ABD Çin Ticaret Savaşı Başlıyor

6 Temmuz 2018: ABD Çin ticaret savaşı 1. gün; ABD’nin Çin’e özgü ilk tarifeyi uygulamaya başlaması ile ABD Çin ticaret savaşı resmen başladı. ABD Gümrükleri ve Sınır Koruması (CBP), 15 Haziran 2018’de revize edilerek kabul edilen 34 milyar dolar değerindeki ithal Çin ürünlerine (1. Liste) % 25’lik tarifeyi uygulamaya başladı.

10 Temmuz 2018: ABD ikinci tarife listesini (2. Liste) netleştirerek yayınladı. Aynı zamanda USTR, 200 milyar dolar değerindeki Çin mallarında %10 tarife içeren yeni bir liste (3. Liste) açıkladı.

2 Ağustos 2018: ABD 3. listenin tarife oranını revize etti. USTR, Trump’ın talimatları doğrultusunda, ilk olarak 10 Temmuz 2018’de açıklanan 3. Liste’de %10 yerine %25’lik bir tarife uygulamayı düşünmeye başladı. Liste, ticaret hacmi yaklaşık 200 milyar dolar olan ürünleri kapsıyor. Listedeki ürünler kabaca: tüketici ürünleri, kimyasal ve inşaat malzemeleri, tekstil, alet edevatlar, gıda ve tarım ürünleri, ticari elektronik ekipman ve araç/otomotiv parçalarından oluşuyor.

3 Ağustos 2018: Çin, ABD ürünleri için ikinci bir tarife açıkladı. ABD’nin 3. Listeyi açıklamasının ardından misilleme olarak Çin toplam 60 milyar dolar değerindeki ABD ürününe %5 ile %25 arasında değişen tarifeler uygulanmasını ön gören bir liste yayınladı. Ürün kategorileri kabaca; gıda, tarım ürünleri, kimyasallar, sağlık ekipmanları ve sanayi makinalarını içeriyor.

7 Ağustos 2018: ABD tarafından 2. Liste revize edilerek kabul edildi ve 23 Ağustosta yürürlüğe gireceği duyuruldu.

İlk Hukuki Hamle Çin’den Geliyor

14 Ağustos 2018: ABD Çin ticaret savaşı 40. gün; Çin, güneş panellerine ilişkin tarifelerin Çin’in ticari çıkarlarına zarar verdiğini iddia ederek Dünya Ticaret Örgütü’nde ABD aleyhine dava açtığını resmen duyurdu. Böylece ABD Çin ticaret savaşı DTÖ’ye taşınmış oldu.

22–23 Ağustos 2018: İki ülkenin orta düzey temsilcileri ABD Çin ticaret savaşı başladığından bu yana ilk kez toplandı. ABD Hazinesi Sekreteri David Malpass ve Çin Ticaret Bakan Yardımcısı Wang Shouwen, derinleşen ticaret savaşını ve artan tarifeleri çözmenin yollarını görüşmek üzere Washington DC’de bir araya geldi. Görüşme sonucunda çok önemli kararlar çıkmadı.

23 Ağustos 2018: ABD Çin ticaret savaşı büyüyor. Her iki taraf da ikinci tur tarifeleri uygulamaya koydu. ABD toplamda 16 milyar dolarlık ürüne %25’lik tarife uygularken Çin toplamda 16 milyar dolarlık Amerikan ürününe %25’lik tarife uyguladı. Çin, ABD’yi 2. Liste’de yer alan bazı ürünlere ilişkin DTÖ’de ikinci kez dava etti.

7 Eylül 2018: Trump, Çin’i toplam ticaret hacmi 267 milyar dolar değerinde olan yeni ürünlere ek tarifeler koymakla tehdit etti.

12 Eylül 2018: Beyaz Saray’ın üst düzey ekonomik danışmanı Larry Kudlow, ABD’nin Çin’i, 200 milyar dolar değerindeki Çin mallarına (3. Liste) ilişkin tarifeler yürürlüğe girmeden önce, ticaret müzakerelerini yeniden başlatmaya davet ettiğini söyledi.

17 Eylül 2018: USTR, 3. Listenin kesinleşmiş halini açıklayarak tarifelerin 24 Eylül’de, ilk başta belirlenmiş olan %10’luk oranda yürürlüğe gireceğini söyledi. Tarife oranının 1 Ocak 2019’dan itibaren %25 olarak uygulanacağını açıkladı.

18 Eylül 2018: Çin, 3.Liste ile gelen ABD tarifelerine misilleme olarak 60 milyar dolar ticaret hacmine sahip ABD ürününe tarifeler uygulayacağını açıkladı. ABD Çin ticaret savaşı yeni açıklanan tarifelerle birlikte iyice kızışmış oldu.

ABD Çin Ticaret Savaşı Kızışıyor

22 Eylül 2018: ABD Çin ticaret savaşı 79. gün; Çin, ABD tarafından yayınlanan 3.Liste’ye ilişkin tarifeler üzerine ABD ile yapmayı planladığı ticaret müzakerelerini iptal etti. ABD Çin ticaret savaşının kısa sürede sonlanmayacağı anlaşılmış oldu.

24 Eylül 2018: ABD ve Çin, üçüncü tarifeleri uygulamaya başladı. Ayrıca Çin, “Çin ABD ticari ilişkilerinde devletin resmi tutumunu” konu alan bir bildiri yayınladı.

25 Ekim 2018: ABD Çin ticaret savaşı 112. gün; Haftalarca süren sessizliğin ardından, alt düzeydeki yetkililerin ticari görüşmelere ilişkin temasa devam ettikleri bildirildi.

30 Ekim 2018: ABD, Arjantin’deki G20 zirvesinde, Trump ve Xi Jinping arasındaki görüşmelerin başarısız olması durumunda, 3 listenin dışında kalan diğer tüm Çin ürünleri için de yeni tarifeler duyurmaya hazırlandığı bildirdi.

9 Kasım 2018: ABD Çin ticaret savaşı adına umut verici bir gelişme; ABD ve Çin’in, ABD Hazine Bakanı Steve Mnuchin ile Çin Başbakan Yardımcısı Liu He arasında yapılan telefon görüşmeleri aracılığıyla ticaret görüşmelerine devam ettiği bildirildi. Rapora göre, iki taraf bir ticaret anlaşması için genel bir çerçeve çizmeyi veya gerilimleri azaltmak için en azından bir “ateşkes” durumunu ele aldı.

ABD Çin Ticaret Savaşında İlk Ateşkes

2 Aralık 2018: ABD Çin ticaret savaşı 150. gün; ABD ve Çin, 1 Aralık 2018’de Buenos Aires’teki G20 Zirvesi’nde düzenlenen bir iş yemeğinin ardından ticari gerginlikleri azaltma konusunda geçici (90 günlük) bir ateşkesi kabul etti. Buna göre ABD yeni tarifeler uygulamaktan kaçınacak, Çin ise daha fazla ABD ürünü satın alacaktı. Böylece ABD Çin ticaret savaşı kısa süreli de olsa durulmuş oldu.

14 Aralık 2018: Çin, ABD otomobilleri üzerindeki tarifeleri geçici olarak düşürdü; ayrıca 2018’in Temmuz ayında durdurdukları ABD’den soya fasulyesi alımını tekrar başlatacaklarını bildirdi.

7–9 Ocak 2019: ABD ve Çin yetkilileri Pekin’de 3 günlük ticaret görüşmelerine katıldı. Görüşmelerden sonra Çin Ticaret Bakanlığı, görüşmelerin “kapsamlı olduğunu ve her iki tarafın endişelerinin giderilmesi için bir temel oluşturduğunu” açıkladı. USTR, Çin’in “önemli miktarda tarım, enerji, üretilen mallar ve diğer ürün ve hizmetleri satın almayı taahhüt ettiğini” belirten bir açıklama yayınladı, ancak bazı önemli sorunların hala devam ettiğini de belirtti.

22 Ocak 2019: ABD Beyaz Sarayı; Washington D.C’de yapılacak ticaret görüşmeleri öncesinde iki Çinli bakanla yapacağı hazırlık toplantısını iptal ettiğini bildirdi. ABD’li yetkilileri iptalin nedeninin, IP kurallarına ilişkin anlaşmazlıklar olduğunu belirtti. ABD Çin ticaret savaşı ateşkes sürecinde de gerilimler yaşamaya devam etti.

30–31 Ocak 2019: ABD ve Çin Washington D.C.’de 2 günlük ticaret görüşmeleri yaptı. Çin, ABD’den 5 milyon ton soya fasulyesi almayı teklif etti.

7 Şubat 2019: Daha önce Şubat ayında Çin devlet başkanı ile yüz yüze görüşeceğini söyleyen Trump, ticari ateşkesinin sona ermesinden (1 Mart 2019) önce Xi ile görüşmeyeceğini söyledi.

11–15 Şubat 2019: ABD ve Çin Pekin’de ticaret görüşmeleri yaptı. Bir hafta sonra Washington D.C.’de görüşmelere devam etme kararı alındı.

Trump İlk Kez Olumlu Mesajlar Veriyor

21–24 Şubat 2019: ABD Çin ticaret savaşı 231 gün; ABD ve Çin Washington’da ticaret görüşmeleri yaptı; Trump müzakerelerin devam ederek olumlu sonuçlar alınacağını umduğunu belirterek ateşkes süresini uzattı. Böylece ABD Çin ticaret savaşının yakında sonuçlanacağına dair belirtiler ortaya çıkmaya başlamış oldu.

28–29 Mart 2019: ABD ve Çin bir aylık aradan sonra Pekin’de ticaret görüşmeleri yaptı. Görüşmeler genel anlamda olumlu geçti. ABD Çin ticaret savaşı adına olumlu gelişmeler yaşandı.

31 Mart 2019: Çin, 14 Aralık 2018’de aldığı ABD otomobilleri ve otomobil parçaları için ek tarifelerin askıya alınması kararını belirsiz bir tarihe kadar uzattı.

1 Nisan 2019: ABD Çin ticaret savaşı kapsamında yürütülen müzakereler sonucu Çin, her türlü sentetik opioid fentanili ülke genelinde yasakladı.

10 Nisan 2019: Her iki taraf da bir ticaret anlaşması yapılabilmesi için icra daireleri kurmayı kabul etti. İcra dairelerinin tarafların ateşkes şartlarına uyup uymadıklarını da kontrol edeceği bildirildi.

30 Nisan — 1 Mayıs 2019: ABD ve Çin Pekin’de ticaret görüşmeleri yaptı. Görüşmeler olumlu geçti, bir hafta sonra Washington D.C.’de müzakerelere devam etme kararı alındı.

Trump Savaşı Tekrar Tetikliyor

5 Mayıs 2019: ABD Çin ticaret savaşı 305. gün; Trump, Çin tarafının anlaşmayı yeniden müzakere ederek maddeleri kendi lehine çevirmeye çalıştığını belirterek daha önce askıya alınan 3. Liste tarife artışının 10 Mayıs itibariyle uygulanacağını ve diğer Çin ürünlerine yeni tarifeler ekleneceğini söyledi. Böylece Amerika Çin ticaret savaşı yeniden kızıştı.

10 Mayıs 2019: ABD, 3. Liste kapsamındaki tarife oranını %10’dan %25’e çıkardı. Çin bu durumdan üzüntü duyduğunu açıklayarak gerekli tedbirlerin alınacağını belirtti.

13 Mayıs 2019: Çin, ABD’nin 10 Mayıs kararına ilişkin misilleme yaparak 1 Haziran 2019 tarihinden itibaren, 60 milyar dolar tutarındaki ABD ürününü kapsayan tarifeleri artıracağını açıkladı.

16 Mayıs 2019: ABD Çin ticaret savaşı 316. gün; ABD Ticaret Bakanlığı, ABD hükümetinin onayı olmadan ABD şirketlerinin Çinli telekomünikasyon şirketine satış yapmasını yasaklayan “varlık listesine” Huawei Technologies Co. Ltd ve bağlı şirketlerinin eklendiğini duyurdu.

31 Mayıs 2019: Çin, ABD’nin Huawei şirketini “varlık listesine” eklemesinin ardından kendi ‘güvenilmez varlıklar’ listesini oluşturdu. ABD Çin ticaret savaşı karşılıklı hamlelerle olanca hızıyla devam ediyordu.

1 Haziran 2019: Çin, toplamda 60 milyar dolarlık ürün kategorisini içeren tarifeleri artırdı. Daha önce %10 olarak belirlenen bazı tarifeler %25’e, bazı tarifeler ise %20’ye yükseltildi. Daha önce %5 olarak belirlenen tarifeler ise %10’a yükseltildi. ABD Çin ticaret savaşı karşılıklı tehdit ve uygulamalarla devam etti.

2 Haziran 2019: Çin, ABD-Çin ekonomik ilişkileri hakkında bir teknik inceleme yayınladı. ‘Çin’in Çin-ABD Ekonomik ve Ticari İstişareleri Üzerindeki Konumu’ başlıklı incelemede, ABD’nin tek taraflı ve korumacı önlemlerini kınadı. Çin-ABD ticaret görüşmelerinin geri tepmesini eleştirdi ve Çin’in ticaret görüşmeleri ve makul çözüm arayışları konusundaki tutumunu belirtti.

Gerginliğin Ardından İlk Müzakere Belirtileri Ortaya Çıkıyor

18 Haziran 2019: ABD Çin ticaret savaşı 348. gün; Xi ve Trump, 28 ve 29 Haziran’da Osaka’da yapılan G20 Zirvesi’ne iki haftadan kısa bir süre kala telefonla ticaret görüşmelerini yeniden başlattı. Her iki tarafın da devam eden ABD Çin ticaret savaşını tartışmak üzere yüz yüze görüşeceği bildirildi.

21 Haziran 2019: ABD Ticaret Bakanlığı, beş yeni Çinli kuruluşu (devlete ait bir işletme de dahil olmak üzere) “varlık listesine” ekleyerek bunların önceden hükümet onayı alınmadan ABD parçalarını ve bileşenlerini satın almalarını engelledi. Eklenen yeni Şirketler: Sugon, the Wuxi Jiangnan Institute of Computing Technology, Higon, Chengdu Haiguang Integrated Circuit, and Chengdu Haiguang Microelectronics Technology.

ABD Çin Ticaret Savaşı İkinci Ateşkes

26 Haziran 2019: ABD ve Çin, G20 zirvesi kapsamında Osaka’da devam edecek olan ticaret görüşmelerine kadar geçici bir ateşkesi kabul etti. Böylece ABD Çin ticaret savaşı ikinci kez bir ateşkes ile yavaşlamış oldu.

29 Haziran 2019: ABD tarafından ticaret görüşmelerine tekrar başlama kararı alındı. İlginç bir şekilde, Başkan Trump ABD’nin Huawei şirketine koyduğu ihracat yasağını gevşetmeyi de önerdi.

9 Temmuz 2019: ABD, %25 tarife uyguladığı ürün listesinden 110 Çinli ürünü muaf tutmaya başladı. Huawei’e satış yapan Amerikan tedarikçilerine lisans vermeye başladı. Daha önce Huawei “varlık listesine” alınarak Huawei’e satış yapılması yasaklanmıştı.

30–31 Temmuz 2019: ABD Ticaret Temsilcisi Robert Lighthizer, Hazine Bakanı Steven Mnuchin ve Çin Başbakan Yardımcısı Liu İki günlük ticaret görüşmeleri için Şangay’da bir araya geldi. Şangay ticaret görüşmelerinde çok az ilerleme kaydedildi.

Ticaret Savaşı Yeniden Kızışıyor

1 Ağustos 2019: ABD Çin ticaret savaşı 392. gün; Trump, ABD’nin 1 Eylül’den itibaren 300 milyar dolarlık diğer Çin ürünlerine %10 tarife uygulayacağını söyledi. Tam ABD Çin ticaret savaşı rahatladı derken ortalık tekrar kızışmaya başladı.

6 Ağustos 2019: ABD Hazinesi, Çin’in para birimi manipülasyonu yaptığını söyledi. Böylece ABD Çin ticaret savaşı, Amerika’nın Çin’i “para manipülatörü” olarak tanımlamasına yol açmış oldu. Açıklama yapılmadan önce Yuan (Çin para birimi) ABD doları karşısında 7’ye düşmüştü (11 yılın en düşük seviyesi).

6 Ağustos 2019: Çinli şirketler ABD’den yeni tarımsal ürün alımlarını askıya aldı.

13 Ağustos 2019: USTR, belirli ürünlerde Çin ithalatlarına ek tarifeler uygulanmasını 15 Aralık’a ertelediğini açıkladı. 1 Eylül’de, bir dizi Çin ürününde %10’luk bir tarife uygulmasının yürürlüğe gireceği bildirildi.

13 Ağustos 2019: Çin Ticaret Bakanlığı, ABD ve Çin’in iki hafta içinde, telefonda görüşmeleri yeniden başlatmayı kabul ettiklerini belirtti.

23 Ağustos 2019: Çin Devlet Konseyi Gümrük Tarifesi Komisyonu, 75 milyar dolar değerinde Amerikan malları için tarifeler açıkladı. 1 Eylül ve 15 Aralık 2019’dan itibaren 5,078 ABD malına iki grup halinde %5’lik ve %10’luk tarifeler uygulanacağını duyurdu. Aynı günün ilerleyen saatlerinde, Komisyon 15 Aralık 2019’dan itibaren ABD otomotiv ve otomobil parçaları üzerindeki Çin gümrük vergilerini eski haline getirmeyi onayladı.

26 Ağustos 2019: Liu He; ABD Çin ticaret savaşının Amerika, Çin ve bütün dünyanın çıkarlarına aykırı olduğunu söyleyerek sakinleşmek için çağrıda bulundu. Bunun üzerine Trump görüşmelerin devam edeceğini söyledi.

1 Eylül 2019: Tarifeler planlandığı gibi yürürlüğe girdi. Açıklandığı gibi ABD, Pazar gününden itibaren 125 milyar dolardan fazla Çin ithalat ürünü için tarifeler uygulamaya başladı. Tarife kapsamındaki ürünler; ayakkabı, çocuk bezi ve gıda ürünlerinden akıllı saatlere, bulaşık makinelerine ve ince ekran televizyonlara kadar çeşitlilik gösteriyor. Buna karşılık Pekin, 75 milyar dolar değerinde bazı Amerikan malları için ek tarifeler uygulamaya başladı. Bu mallar arasında ABD ham petrolü de bulunuyor.

Çin Üçüncü Davayı Açıyor

2 Eylül 2019: ABD Çin ticaret savaşı 424. gün; Çin Ticaret Bakanlığı tarafından yapılan açıklamaya göre Çin, 300 milyar dolarlık Çin ihracatını etkileyen ithalat tarifeleri konusunda ABD aleyhinde DTÖ’de dava açtı. Bu Çin’in DTÖ’ye getirdiği üçüncü dava oldu.

5 Eylül 2019: Çin Ticaret Bakanlığı, Çin ve ABD’nin Ekim ayı başında Washington D.C.’de üst düzey ticaret görüşmeleri yapmayı kabul ettiğini açıkladı.

11 Eylül 2019: Çin Devlet Konseyi Tarife Komisyonu; pestisitler, hayvan yemleri ve kanser ilaçları gibi ürünleri içeren 16 kategoride ABD ithalatını ek tarifelerden muaf tutacağını açıkladı.

13 Eylül 2019: ABD’nin öngörülen tarifeleri 15 Ekim’e ertelemesine yanıt olarak Xinhua Haber Ajansı, Çin Ulusal Kalkınma ve Reform Komisyonu ve Ticaret Bakanlığı’nın ABD’den yapılacak olan soya fasulyesi, domuz eti ve diğer çiftlik ürünlerinin ithalatını ek tarifelerden hariç tutacağını duyurdu.

ABD Çin Ticaret Savaşı Gerginliği Azalıyor

19–20 Eylül 2019: ABD Çin ticaret savaşı 441. gün; ABD ve Çin, Ekim ayında yapılması planlanan üst düzey ticaret görüşmelerinin öncesinde Washington’da orta düzey ticaret görüşmeleri yaptı. İki ülke, ilgili ticari meseleler hakkında iletişim kurmaya devam etmeyi kabul etti ve devlet medyası tarafından bildirildiği üzere Ekim ayında yapılması planlanan ikili üst düzey ekonomik ve ticari görüşmelerin ayrıntılarını tartıştı. Böylece ABD Çin ticaret savaşı yeniden sakinleşti.

20 Eylül 2019: ABD, 400’den fazla Çin malını tarifelerden muaf tutan yeni “tarife muafiyet listeleri” yayınladı.

İlk Anlaşma Kararı Açıklanıyor

11 Ekim 2019: ABD Çin ticaret savaşı 463. gün; 10–11 Ekim tarihlerinde Washington D.C.’de yapılan iki günlük bir toplantıdan sonra ABD Başkanı Donald Trump, ABD ve Çin’den müzakerecilerin, tamamlanması birkaç hafta sürecek bir anlaşmaya (birinci faz ticaret anlaşması) vardıklarını açıkladı. “Birinci faz ticaret anlaşması”nın bir parçası olarak Çin’in ABD tarım ürünlerinden yılda 40–50 milyar dolar değerinde satın alacağı, fikri mülkiyet hükümlerini güçlendireceği ve para birimini nasıl yönettiği konusunda yeni kılavuzlar yayınlayacağı bildirildi.

18 Ekim 2019: ABD Ticaret Temsilciliği (USTR), 31 Ekim 2019’dan 31 Ocak 2020’ye kadar, bazı Çin ürünlerini ek tarifelerin dışında tutma kararını duyurdu.

1 Kasım 2019: Çin Ticaret Bakanlığı’nın açıklamasına göre; Çin Başbakan Yardımcısı Liu He, ABD Ticaret Temsilcisi Wright Heze ve ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin Cuma günü temel ticaret çelişkileriyle ilgili telefonla “ciddi ve yapıcı tartışmalar” gerçekleştirdi ve bir sonraki ticaret görüşmeleri için “prensip üzerinde uzlaşma” sağladı.

Çin Hukuki Alanda Başarı Elde Ediyor

1 Kasım 2019: ABD Çin ticaret savaşı 487. gün; Çin, 3,6 milyar dolar değerinde ABD ithalatına yaptırım uygulanmasına izin veren DTÖ davasını kazandı.

7–8 Kasım 2019: ABD ve Çin, birbirlerinin malları üzerindeki gümrük tarifelerinin aşamalı ve eş zamanlı olarak geri alınmasının görüşülmesini kabul etti. Çin Ticaret Bakanlığı, geri alımların aynı anda ve aynı oranda olmasını gerektiren, bir “birinci faz ticaret anlaşması” imzalayacaklarını duyurdu.

26 Kasım 2019: ABD Ticaret Bakanlığı, telekomünikasyon ağına ve hizmet tedarik zincirine ulusal bir güvenlik riski oluşturan işlemleri tanımlamak, değerlendirmek ve ele almak için yeni bir prosedürü tanıtan bir bildiri yayınladı.

13 Aralık 2019: ABD Çin ticaret savaşı 526. gün; ABD ve Çin, akıllı telefonlar ve dizüstü bilgisayarlar gibi popüler elektronik cihazlar da dahil olmak üzere, tüketici mallarının tamamını etkileyecek yeni tarifeleri yasalaştırmadan hemen önce, Cuma günü “birinci faz ticaret anlaşması” üzerine uzlaşmaya vardıklarını açıkladı.

13 Aralık 2019: Çin Devlet Konseyi Gümrük Tarifesi Komisyonu, Perşembe günü yaptığı açıklamada, ABD menşeli ikinci mal grubunun ek tarifelerin dışında bırakıldığını açıkladı.

13 Ocak 2020: ABD Hazine Bakanlığı, iki tarafın bir ön ticaret anlaşması imzalaması için, Çin’i bir “para manipülatörü” olarak tanımlamaktan vazgeçti. Böylece ABD Çin savaşı adına çözüme ulaşmak için son adımlar atıldı.

ABD Çin Ticaret Savaşı Sona Eriyor

15 Ocak 2020: ABD Çin ticaret savaşı 559. gün; ABD ve Çin uzun zamandır beklenen birinci faz ticaret anlaşmasını Beyaz Saray’da imzaladı. Dünyanın en büyük iki ekonomisi arasındaki 18 aylık ABD Çin ticaret savaşı resmi olarak bitti. Anlaşmanın en önemli tarafı, ABD tarifeleri düşürecek ve Çin ABD ürünleri alımını artıracak. 96 sayfa uzunluğundaki “birinci faz ticaret anlaşması”, Çin ve ABD’nin uzun zamandır tartıştığı; fikri mülkiyet, teknoloji transferi, para birimi ve döviz gibi konulara da değiniyor.

7 Şubat 2020: Çin, anlaşmaya uygun olarak 75 milyar dolar değerinde mal için tarifeleri yarıya indirmeye başladı. Böylece ABD Çin ticaret savaşının sonlanması için fiili adımlar atılmaya başlanmış oldu.

17 Şubat 2020: Çin, Amerika’dan mal alımlarını desteklemek için 696 ABD malına tarife muafiyeti tanıdı.

21 Şubat 2020: Çin Tarife Komisyonu, ABD’nin ithalatının bir kısmını ek tarifelerden muaf tutmak için iki yeni liste yayınladı.

İki ülke arasında yaklaşık iki yıl süren ticaret savaşı, aslında iki ülkenin de birbirine ne kadar muhtaç olduğunu ve mutlak bir ‘süper güç’ olmadığını gösterdi.

“Çin ve Çince’ye dair her şey!” Sloganıyla yola çıktık. Bize destek olmak için cinbilgisi.com ‘u ziyaret edebilir, sosyal medya hesaplarımızı takip edebilirsniz.

Instagram | Twitter | Facebook | Pinterest | cinbilgisi.com

Originally published at https://www.cinbilgisi.com on Apr 13, 2020.