Amintas Kaya Mezarlığı ve Telmessos Antik Kenti
Herkese merhaba, bu yazıda Fethiye’de bulunan Telmessos Antik Kenti ve Amintas Kaya Mezarlığı hakkında yapmış olduğum araştırmalar sonucunda aldığım notlardan bahsetmek istiyorum.
25 Haziran 2022 tarihinde bu antik kenti ziyaret etme fırsatı buldum ve gerek gitmeden önce gerekse de gittikten sonra yaptığım araştırmalardan aldığım notları derleyerek bir yazı yazmak istedim.
Telmessos Antik Kenti
Telmessos Antik Kenti, Muğla’nın Fethiye ilçesi sınırında bulunan ve M.Ö 4.yy da oluşturulduğu düşünülen bir antik kent. Adını aldığı Telmessos’un, Apollon’un oğlu oldu varsayılır.
Efsaneye göre, Apollon’un Anadolu’da hüküm süren bir kralın kızı olan Prenses Agenor’a aşık olması ve onu etkileyebilmek için köpek kılığına girerek birlikte olması sonucunda Telmessos adında bir çocuğu dünyaya geliyor. Apollon daha sonra oğlu için günümüz Fethiye sınırlarındaki bölgeye Telmessos adında bir kent kurarak, oğlunu buraya kahin olarak atıyor.
Burada ufak bir not düşmek istiyorum. Telmessos Antik Kenti ve Termessos Antik Kenti çok karıştırılıyor. Telmessos Antik Kenti Fethiye de yer alırken Termessos Antik Kenti ise Antalya’da bulunuyor.
Telmessos “Işıklar Kenti” anlamına geliyor ve günümüze gelene kadar Helen, Roma, Pers, Mısır ve Türk medeniyetleri altında bulunmuş bir bölgeyi temsil ediyor.
Roma imparatorluğunun Mısır ile yaptığı savaş sonucunda bu bölge Roma kontrolüne geçmiştir ve “uzak diyar” anlamına gelen Makri (Meğri) olarak adlandırılmıştır (halk arasında Beş Kaza olarakta seslendiriliyor). Daha sonra, 1424 yılında ise Osmanlı topraklarına katılmıştır ve 1934 yılına kadar Makri adı ile bilinmiştir. 1934 yılında ise ilk Türk savaş pilotlarından biri olan Fethi Bey anısına ilgili bölgeye Fethiye adı verilmiştir.
Telmessos, Lycia (Likya) adı verilen coğrafi bir bölgede bulunan bir antik kenttir ve Lycia günümüz Antalya ve Muğla’nın bulunduğu alana karşılık gelmektedir. Xanthos (Antalya Kınık) ise bu bölgenin başkentiydi.
Lycia dilinde Telmessos ise Telebehi olarak anılmaktaydı ve bölgenin en geniş kentiydi.
Fethiye’de sokaklar arasında gezerken bu tarz Lykia ile ilgili anıtlara ve taş mezarlara rastlamak mümkün.
Amintas Kaya Mezarlığı
Telmessos Antik Kenti içinde yer alan etkileyici görünümlü bu taş mezar, M.Ö. 350 yılında inşa edilmiş ve adını yan tarafında bulunan “Amyntou tou Ermagiou” (Ermagiou/Hermagios oğlu Amyntas) Yunanca sözcüğünden almıştır. Bölge Pers hakimiyetindeyken Likyalılar tarafından Kral Amyntas için yapılmıştır.
Bu tarz kaya mezarları yapılmasının nedeni, Yunanlıların Tanrıların evini dağlar olarak (Tanrıların dağlarda hüküm sürdüğünü düşünüyorlar — Zeus’un Olimpos Dağında yaşadığını ve oradan dünyayı gözettiğini düşünmeleri örnek verilebilir) düşünmesinden kaynaklanmakta.
Amintas kelime kökeni olarak Yunanca Amyntar kelimesinden türemekte ve koruyucu/savunucu anlamına gelmektedir.
Bu kaya mezarlığında, tapınak ve ev tipi olmak üzere iki mezar tipinin örneklerini de görmek mümkün. Tapınak tipli mezar Kral Amintas için yapılmışken, ev tipi olanlar ise diğer statü sahibi kişiler için yapılmış.
Bu taş mezarlığı benzer yapılardan ayıran en temel özellik, içinin geniş olmasıdır. Benzer yapıdaki taş mezarlar genellikle daha dar ve küçük yapıdadırlar.
Tapınak tipi taş mezarlığa 100–200 basamak merdiven çıkıp ulaşılabilir. Haziran 2022 tarihi itibariyle 15 tl ödenerek, tapınağın olduğu yere bu basamakları kullanarak ulaşmak ve tapınağın içini görmek mümkün.
Eğer Fethiye’ye yolunuz düşerse gezi listenizin ilk sıralarında bu antik kenti bulundurmanızı tavsiye ederim. Okuduğunuz için teşekkürler.
Yararlanılan Kaynaklar
- https://www.fethiyetimes.com/just-visting/18535-the.html
- https://muze.gov.tr/muze-detay?SectionId=MFA01&DistId=MRK
- https://mugla.ktb.gov.tr/TR-177918/amintas.html
- https://blog.delphinhotel.com/article/23412-telmessos-antik-kenti-likya-birliginden-karya-satrapligina
- https://www.traveltofethiye.co.uk/about/culture-history/history-of-fethiye/
- https://en.antaliy.com/telmessos/
- https://en.wikipedia.org/wiki/Tomb_of_Amyntas
