Bıçaklar Yerine Çatallar

Rüstem Yurteri
Adalet Yayın
Published in
10 min readDec 20, 2020

Forks Over Knives

Forks Over Knives

Bıçaklar Yerine Çatallar (Fork Over Knives) Belgeselinde hayvansal gıdalar değil, bitkisel gıdalarla beslenmenin çok sağlıklı olduğu konusu anlatılıyor.

Doktor T. Colin Campbell ve Caldwell Esselstyn başta olmak üzere, bu konuda araştırmalar yapan doktorların etraflıca açıklamaları belgeselde yer alıyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Amerikalıların %40’ı obez. Amerikan savunması bütçesinden 5 katından fazlası sağlık harcamalarına ayrılıyor.

Yanlış Beslenmenin Maliyeti

Çocuklarımızdan daha uzun süre yaşayan nesiller olabiliriz. Çok erken yaşlarda kalp, şeker hastalıkların görülmesi, batı tarzı beslenmenin bir sonucu.

Bıçaklar Yerine Çatallar

“İlacın gıda ve gıdan ilaç olmasına izin verin” Hipokrat.

Bıçaklar Yerine Çatallar

1933 ve 1934 yıllarında doğan doktor T. Colin Campbell ve doktor Caldwell Esselstyn Jr. çiftlik ortamında büyümüş insanlar.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Amerika’da 100 yıllık zamanda et, işlenmiş gıda ve şeker tüketimi kişi başına 10 kat artmış.

Bıçaklar Yerine Çatallar

1950’li yıllarda arabaya yiyecek servisi gibi hızlı yemek servisi işleri yeni yeni başlıyor. Süper marketler açılıyor. Paket yiyecekler 2.Dünya savaşı sonrasında hayatımızı kolaylaştırmak için sunulan çözümlerden biri.

Bıçaklar Yerine Çatallar

1950’li tarihlerde daha çok protein içeren et, süt ve yumurta üretimi için hayvan beslenmesi hakkında araştırmalara hız verildi.

Bize öğretilen temel bilgilerden biri proteinle ettin aynı manaya geldiği, bitkisel beslenme ile protein ihtiyacı karşılanmayacağı idi.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Kroner kalp hastalığı kalbe kan getiren damarların tıkanmasıdır.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Kolesterol hayvanlarda bulunur. Hayvansal olan et, süt, yumurta tükettiğimizde bu hayvansal kolesterol kanda kalmaya devam eder.

Forks Over Knives

Amerikada koroner kalp rahatsızlığı yüzünden bypass uygulaması için her yıl 500 bin Ameriklı bıçak altına yatıyor.

Filipinlerde karaciğer kanseri zengin ailelerin çocuklarında daha fazla görülüyor. Geleneksel olarak filipinler halkı bitkisel ürünlerle besleniyor. Bu yüzden kanser vakalarına rastlasmazken et tüketimi fazla olan zengin filipinlilerin çocuklarında karaciğer kanseri belirgin düzeyde artış göstermiş.

Forks Over Knives

Yapılan bir araştırmada % 20 süt proteini olan gıda ile beslenen farelerde yüzde %20 oranında kanser gözükürken %5 süt proteinli gıda ile beslenen farelerde kanser görülmüyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar
Bıçaklar Yerine Çatallar

Sadece süt protein oranını değiştirerek kanser sayısının iniş ve çıkışı grafikte görülüyor.

Hayvansal proteinle beslenmek etkin bir kanser sebebi olarak araştırma sonuçlarından çıkıyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

1971 yılında, Amerika’da Richard Nixon başkanlığı döneminde kanserle mücadele için bir çalışma başlatılıyor. Amerika’nın kendi içinde hem de dünyanın çeşitli yerlerinde kanserle ilgili veriler toplanıp karşılaştırlıyor.

Kenya ve Amerika’nın Meme Kanseri Oranı

Kenya’da Amerika’ya oranla meme kanseri çok az görülüyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

1978 rakamlarına göre Amerikalı bir kadının, Kenyalı bir kadına göre meme kanserine yakalanma riski 82 kat daha fazla. Bu sebebi batı tarzı beslenme şekli.

Bıçaklar Yerine Çatallar

1958 yılında Japonya’da prostat kanserinden ölen kişi sayısı sadece 18 kişi idi. Japonya’nın nüfusu nerdeyse Amerika’nın yarı kadar.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Amerika’da prostat kanserinden ölen kişi sayısı 14 bin kişi. Arada büyük bir fark var.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Çin ve Papua Yeni Gine gibi ülkelerde kalp hastalıkları Amerika’ya göre çok düşük olduğu görülüyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Bunun en temel sebebi beslenmenin pirinç ve sebze yani bitkisel ürünlerle yapılması, Amerika’da ise hayvansal ürünler ağırlıklı bir beslenmenin olması olarak açıklanıyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

2. Dünya savaşında çiftlik hayvanlarına el koyan Almanlar yüzünden Norveçliler, bitkisel kaynaklı beslenmeye mecbur oluyorlar.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Bu besleme değişikliği kalp hastalıklarında önemli ölçüde düşüşlerin olmasına sebep oluyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Hayvansal gıdaların en ölümcül hastalıklarla bağlantısı var.

Filipinler ve Çin’den Hawaii’ye göç edenlerin üçüncü kuşak çocuklarından itibaren önceki nesilde neredeyse hiç görülmeyen kalp hastalıkları görülmeye başlıyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Bu fark tamamen beslenmeyle ilgili olduğu ortaya çıkıyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Sebze ve pirinçle beslenen insanlar bunu bırakınca kalp hastalıkları hemen ortaya çıkıyor.

Bıçaklar Yerine Çatallar
Bıçaklar Yerine Çatallar

Hayvansal protein almazsak vücudumuzda protein açığı ortaya çıkar diyenler var. Bitkilerde hiç yok desek en düşük olarak % 7–8 bitkisel protein vardır. Bu insanın günlük protein ihtiyacını karşılar.

Bıçaklar Yerine Çatallar

Hayvansal protein alımıyla insan eğer kansere yatkın bir genetik yapısı varsa kanser olma ihtimali artırmış olur.

Kanserin sebeplerinin sadece % 1–2 ‘si genetik faktörlerle alakalıdır.

Labaratuvarda yapılan bir çalışmada hayvansal ve bitkisel gıdaların kanserin gelişmesine etkilerine bakılıyor. Hayvansal kaynaklı gıdalar kanser gelişimini teşvik ederken, bitkisel kaynaklı gıdalar kanseri teşvik etmedikleri aksine gerilettikleri görüldü.

Gıda sadece bir yemek, karın doyurmak değil aynı zamanda ilaçtır. Bu yüzden yediğimiz gıdalar kadar bunların nasıl hazırlandığı da çok önemlidir.

Forks Over Knives

1970 yılından itibaren Amerika Mısır üretimine teşvik verdi. Mısırın yan ürünü olan Mısır şurubu çok düşük maliyetli tatlandırıcı olarak piyasada bir çok üründe kullanılmaya başlandı.

Bitkisel besinler doyurucudur, mideyi doldurur ve beyne mideden doygunluk sinyali gönderilir.

İşlenmiş gıdalar mideyi doldurmaz ve mide beyne doymadığı bildiren sinyaller gönderir.

Bütün canlılar gibi insanda cinsel ilişki, yemek ve daha az enerji harcamak ister.

Bütün canlılar buna göre kodlanmıştır. Mikroskobik terliksi hayvandan büyük beyaz köpek balığıda kadar tüm canlılar benzer şekilde davranır.

Kolay ulaşılabilen yiyecekler bir zevk aracına dönüşür. Bunların yaptığı etki tıpkı uyuşturucunun etkisi gibidir. Rafine gıdalar yapılma amacı insanları beslemek değil bir çeşit bağımlı yapmaktır. Bir markete girin çok çeşitli ambalajda ama içerikleri işlenmiş gıdayla dolu ürünler yer alır. Bütün hedef sizinsiniz, o ürünü almanız için kırk türlü pazarlama tekniği kullanırlar. Gerçi siz artık bağımlı olduğunuz için bu reklamlar yeni bağımlılar yaratmak içindir.

Sözün burasında aklıma Behçet Yalın Özkara hocanın söyledikleri geldi. Behçet Hoca nöropazarlama alanında çalışıyor. Nötopazarlama bağımlılık konusuna ışık tutacak bilimsel çalışma alanlarından belki de en önde geleni. Behçet Hoca’yı tanımanızı ve sosyal medyadan takip etmenizi öneririm.

Fakir insanlara sunulan yemekler genelde sağlıksız gıdalar oluyor. Hızlı çabuk tüketilen, kolay ulaşılabilen gıdalar büyük miktarda üretilen endüstriyel gıdalar oluyor.

1974 yılında Çin devlet Başkanı Zhou Enlai mesane kanserine yakalanıyor. Bu ölümcül hastalıktan gelecek nesilleri korumak adına büyük kanser araştırması başlatıyor.

650 bin araştırmacı 1973–1975 yılları arasında çeşitli kanser tiplerinin sebepleri üzerine bütün Çin genelinde veri topluyor.

Çinde yapılan bu çalışma sonucunda toplanan veriler analiz ediliyor. Elde edilen sonuçlar değerlendirildiğinde hayvansal kaynaklı gıda tüketenlerde kanser, bitkisel kaynaklı gıda tüketenlere oranla belirgin düzeyde fazla olduğu görülüyor.

Doktor Campbell Çin çalışmasını yayınlarken; Esselstyn de 1985 yılında başladığı 24 hastasından bir yıl sonra 18 çalışmaya devam etmiş; bu 18 hastadan 11’nin yapılan anjiyogramlarında hastalığın durduğu görülmüştür. 4 Hastasında hastalık gerilemiş iyleşme görülmüştür.

Bu çalışma da göstermiştir ki diyet, ilaç ve ameliyatın hiç yapamadığını yapmıştı; kalp hastalığı sürecini tersine çevirmiştir.

Damarların duvarlarında yer alan Endotel hücreler plak oluşumunu engeller.

Batı beslenme şekli Endotel hücrelerine zarar veriyor.

Sadece sebze ile beslenmenin aşırı olduğunu söyleyenler, batı diyetine devam ettirdiklerinde başlarına gelecek olan Bypass ameliyatının çok hafif bir işlem olduğunu mu düşünüyorlar?

Sütü 18 yaşından beri süt içmeyen, daha sonra da et ve balığı diyetinde çıkaran profesyonel dövüş sporcusu Mac Danzig kendini enerjik hissettiğini, yaralarının daha çabuk iyleştiğini söylüyor.

Sütteki yağı çıkarınca sağlıklı olduğunu söyleyenler var. Halbuki yağı alınınca protein oranı artıyor.

Sütün yağı alınınca proteini yüksek, yağı düşük hale geliyor. Bol proteinli, az yağlı süt ürünleri örneğin prostat kanseriyle karşılaştırıldığında arasındaki ilişki; sigarayla akciğer kanseri arasındaki ilişki kadar güçlüdür.

Okullarda verilen yiyecekler çocukların sağlığı düşünülerek verilmiyor. Tamamen hükümet politikalarıyla şekilleniyor. Bu politikalarda gıda endüstrisinin talepleri, onların üretim metodları ellerindeki ürünlere göre şekilleniyor.

Büyük şirketlerin finansal sağlığı, halkın sağlığında çok daha öncelikli.

Amerika’da her beş yılda yayınlanan temel beslenme kurallarını içeren yönergeleri yapan 11 kişilik kurulun 6 üyesi büyük gıda şirketleriyle bağlantısı ortaya çıkıyor.

Bununla ilgili dava açılıyor. Sonuçta dava açan taraf kazanıyor ama değişen yine bir şey olmuyor. Büyük gıda üreticileri kendilerine uygun yönergeleri, kuralları çıkarmasını biliyorlar.

Doktor Campbell yıllardır çalıştığı üniversiteden savunduğu görüşleri yüzünden ayrılmak zorunda bırakılıyor.

Bilimsel tartışmaların yapıldığı, önemli bilim adamlarının bir araya geldiği kurumsal çatılar artık tarafsız değil. Bu birlikteliklerin finansmanını devlet sağlarken son zamanlarda buraları özel şirketler sağlıyor. Özel şirketlerin adamlarının artık bilimsel ortamlarda yer aldığı görülüyor.

1 Kalorilik hayvansal gıdayı üretmek için kullanılan fosil yakıt miktarı bitkisel için harcanının 10 katı.

1970 yılından bu yana Amazon ormanlarının %20 yok edildi.

Dünyadaki büyükbaş hayvanların beslenmesi için kullanılan tahılla 8,7 milyar insan beslenebiliyor.

Yeryüzünde 1 milyar yetersiz beslenen insan var.

Yaşamak için yiyin, yemek için yaşamayın.

Veteryan beslemede et yememek öncelikli olurken, vegan beslenmekte hayvansal hiçbir ürün yememek yolu seçiliyor. Yukarıda anlatılanlarda dikkat edilirse batı tarzı beslenme derken et ürünlerinin fazla olduğu, rafine endüstriyel gıdaların tüketildiği bir besleme tarzını genel olarak sağlıksız olduğu vurgulanıyor.

Bir şeyde aşırıya kaçmak her zaman zararlı. Her şeyi dozunda almak çok önemli. Beslenme konusunda orta yolu bulmak gerekiyor. Reklamlarla bize dayatılan beslenme şekline kulak tıkayıp, doğru olanı yapmak hiç zor olmasa gerek. İnsan genel olarak taze yeşil bitkiler, baklagiller, mera hayvanlarının etleri, süt ve yumurtanın doğalı ile beslenmek son derece sağlıklı.

Ahmet Aydın Hoca’nın “7'den 70'e Taş Devri Diyeti Hastalıklara karşı Korunma Kalkanı” kitabında genel olarak beslenmenin nasıl olması gerektiği bilimsel araştırmalarla birlikte veriliyor. Yukarıdaki belgeseldeki gibi tek taraflı bir bakışla beslenme konusuna bakmıyor. Belgeselde anlatılanlar Amerikalıların yemekleri ve yaşam tarzı bakımından elbette çok doğru şeyler. Ama bizim için daha farklı bir bakışla konuyu ele almak daha doğru olacaktır.

Vejetaryan ya da vegan beslenmenin iyi yanları olduğu gibi kötü yanları da var. İnsan beslenmesi hem hayvansal ürünlere hem bitkisel ürünlere dayanmalı. Eğer tek yönlü bitkisel ürünlerle beslenirsek bunun birçok zararları uzun vadede görülür. Temel ilke olarak katkılı gıdalardan uzak, doğal hayvansal ve bitkisel ürünlerle dengeli bir menü hazırlamalıyız.

7'den 70'e Taş Devri Diyeti Hastalıklara karşı Korunma Kalkanı kitabı hakkında Onedio’da kısa bir özet geçmişler.

Bu yazımızı Hipokrat’ın sözüyle bitirelim:

“İlacın gıda ve gıdan ilaç olmasına izin verin” Hipokrat.

--

--

Rüstem Yurteri
Adalet Yayın

“Hakikat diyalog ile ortaya çıkar.” Sokrates.