Başarmaktan Korkulur Mu?
Futbol karşılaşmalarından bildiğimiz şu sahneyi hemen hatırlayacaksınız: Hakem penaltı noktasını gösterir, stadyumdaki seyirciler bağırmaya başlar, oyuncular heyecanlıdır. Kaleci ve şutu çekecek olan oyuncu yerlerini alırlar. Sonra futbol maçı durur, vahşi batı filmi başlar. Kaleci ve topun arkasındaki oyuncu ölümle sonuçlanacağı kesin bir düellodan hemen önce birbirine bakan iki haydut gibi bakışırlar.
İşte bu saniyede filmi dondurun, çünkü bir sorum var: Kim daha çok korkuyor? Kaleci mi, topun arkasındaki mi?
11 metre uzaklıktan sertçe kendisine doğru gelecek olan top yüzünden kaleci heyecanlı olabilir. Yine de bence asıl kaygılı olan, topun arkasında duran oyuncudur. The Science of Soccer (Futbol Bilimi) adlı blogdan öğrendiğim üzere, kaleyi bulabilen penaltı vuruşlarının %85'i gol oluyormuş. Yani penaltı atışlarında şutu çeken takım genelde başarılı olur. Gol olduğunda kimse kaleciye kızamaz, ama eğer gol olmaz da, örneğin top uzayın derinliklerine doğru giderse…işte o zaman şutu çeken arkadaş sevgi dolu ifadelerle kutlanır.
İşte o yüzden topun arkasındaki korkuyorsa, korkunun sebebi geçmişteki başarıdır.
Şimdi kendi yaşamınıza dönelim. Aşağıda yazdığım cümlelerin kaç tanesini günlük hayatta sürekli aklınızdan geçiriyorsunuz?
“Ben başarılı olursam çevremdekiler bundan rahatsız olurlar.”
“Başarının getireceği sorumluluk bana fazla gelecek.”
“Aslında ben başarıyı hiç hak etmiyorum.”
“Başarılı olursam insanlar beni daha sert eleştirmeye başlayacak.”
Eğer bu cümleler size tanıdık geldiyse, gün içinde kendinizi bunları düşünürken buluyorsanız siz de başarıdan korkuyorsunuz. Eğer bir kez bile düşünmediğinizi düşünüyorsanız, bilinçaltınızı daha iyi sorgulayın. Kendinize itiraf edemediğiniz korkularınız da olabilir. Bunları nasıl bulabileceğinizi ve daha fazlasını Theodore Bryant Self-Discipline in 10 Days (10 Günde Öz Denetim) adlı kitabında anlatıyor. Yukarıdaki cümleleri de aynı kitapta, bilinçaltımızın bize anlatıp durduğu yalanların sıralandığı kısımda buldum.
Bryant kitabının bu kısmında bir de öneri sunuyor. Geçmişte yaşadığınız olayları hatırlamamızı istiyor. Ona göre, geçmişle yüzleşebilmek bu tür sorunları çözmek için gerekli bir beceri. Okuyucularından çocukluklarına dönmelerini ve kötü sonla biten başarı hikayelerini anımsamalarını istiyor.
Zor bir matematik sınavından en yüksek notu aldınız diye bütün sınıf size küstü mü? Arkadaşlarınız arasında en hızlı koşan siz olduğunuz için kimse sizinle koşu yarışı yapmak istemedi mi? İyi geçen bir toplantının ardından aldığınız çeşitli iş teklifleri size çok mu fazla geldi? Her şeyi hatasız yapmanıza rağmen beklediğiniz övgüyü alamadığınız oldu mu?
Bunun gibi sorularla geçmişinizi incelediğinizde, büyük olasılıkla siz de başarılı olmanıza rağmen sonrasında üzüldüğünüz anılar bulacaksınız. İşte başarı korkusunu yenmenin yolu da bu anıları bilinçaltında gizlemeye çalışmamaktır.
Kötü anılarınızı halının altına tıkıştırmayı sürdürdükçe karşınıza çıkan başarı olanaklarından da kaçmaya başlayacaksınız. Geçmişte başarıyla ilişkilendirdiğiniz olumsuz duyguları yeniden deneyimlemek istemeyeceksiniz. Bu yüzden nedenini anlayamadığınız şekilde “tembel”, “yorgun”, “isteksiz” olduğunuzu düşüneceksiniz. Geçmişle yüzleştiğinizde ve korkularınızın yersiz olduğunu anladığınızda da, birer birer yok olacaklar.
Büyük bir çaba gösterip sonunda başarı elde edeceğimizden emin olsak bile, bazen düşlerimizi gerçekleştirmekten bizi bu korkular alıkoyuyor. “Kazanmama rağmen üzüleceksem, neden çalışayım ki?” düşüncesinden kendimizi kurtaramıyoruz.
Herkes sıklıkla hedeflediği kadar çalışmadığından, istediği kadar iyi olamadığından yakınır. Bunun gibi durumlarda çevremizin bize verdiği ilk tavsiye hata yapmaktan korkmamaktır. Bu önerinin doğruluğunu çürütmeye çalışmıyorum. Düzeltmemiz gereken ilk kusurumuz, yıkılması gereken ilk duvar zaten hata yapmaktan korkmamaktır. Yanlış yapmaktan korkmuyorsanız, yine de harekete geçemiyorsanız, işte o zaman korkuyu başka yerde, başarıda arayın.
Geçmişi, bilinçaltınızı ve eylemlerinizin arkasındaki asıl nedenleri ortaya çıkardıkça da, başlıktaki soruyu kendinize sormaya devam edin.
Başarmaktan korkulur mu?
Facebook | Twitter | Instagram | Slack | Kodcular | Editör | Sponsor
