Bitcoin ve Kısa Tarihi
Bitcoin; istekli iki tarafın başka bir aracı olmadan karşılıklı olarak alış-veriş yapmasına imkan tanıyan ya da para transferi gerçekleştirmesini sağlayan, işlem özetlerinin kriptografik kanıtlarla Blokchain ağında saklandığı, hacklenme olasılığı neredeyse olanaksız, çalınma ihtimali - kişisel hatalar haricinde - hiç olmayan, değiştirilmesi imkansız bir ağı kullanan devletsiz ve merkezsiz bir para birimidir.
Bitcoin’in web sitesi 18 Ağustos 2008’de açıldı. Bundan yaklaşık bir ay sonra 15 Eylül 2008’de Lehman Brothers iflasını açıkladı. Yaklaşık 12 yıl önce 31 Ekim 2008 tarihinde Bitcoin’in “Whitepaper”ı Satoshi Nakamoto tarafından yayınlandı. 03 Ocak 2009’da Bitcoin Block zincirinde ilk “Genesis Block” oluşturuldu.
Bundan tam 10 yıl önce 22 Mayıs 2010 tarihinde Laszlo Hanyecz adında bir Amerikalı 10.000 Bitcoin ödeyerek 2 adet pizza satın aldı. Bu, tarihte bitcoin ile yapılan ilk alışverişdi ve bundan dolayı her yıl 22 Mayıs “Bitcoin Pizza Günü” olarak kutlanmaya başlandı. O günün fiyatı ile 10.000 BTC yaklaşık 40 USD’ye / 60 TL’ye denk gelmekteydi. Bugün itibariyle yaklaşık 110 milyon dolara denk gelmektedir. 10.000 BTC, Bitcoin fiyatının zirveye çıktığı 2017 sonunda ise hemen hemen 200 milyon dolara yakın bir değere sahipti. 10.000 BTC karşılığında iki adet Papa Johns pizzası yiyen Amerikalı bugün o paraya komple Papa Johns’u alabileceğini bilse sanırım açlıktan ölme pahasına bile olsa o pizzaları yemezdi. Çünkü bugün sıradan bir hayat yaşıyor. O gün 10.000 bitcoin ödemesi yapanda, ödemeyi kabul eden de bildiğimiz kadarıyla bugün bitcoinden kaynaklı ciddi bir servet edinmiş değiller. Çünkü o günlerde potansiyelini doğru değerlendiremediklerinden dolayı bir çok insan gibi ellerindeki bitcoinleri harcayarak geleceği ıskalamış oldular. Bazen gözünün önünde duran şeyi göremez insan.
Bunları okurken insan bir tuhaf oluyor değil mi? Bir ekonomik enstrümanın gözümüzün önünde hendesî katlanmasını görmek oldukça hayret verici ve bir o kadar da, zamanında bu imkanları yeterince değerlendiremediğimizden dolayı, üzücü! Evet bu olaylar hep burnumuzun dibinde oldu ama göremedik, şu 100 doları çöpe attık diyemedik. Şimdi ise; “Buralar hep dutluktu diyoruz!”
Bitcoin’in 11 yıllık tarihinde başardıkları gerçekten göz kamaştırıcı. Bu başarısı içinde yaşadığımız 21’inci yüzyıl boyunca devam edecek mi? Bundan 10 yıl sonra altın gibi insanlığın değer saklama aracı olabilecek mi? Yoksa bir ilki başardıktan sonra yerini daha inovatif projelere mi bırakacak? Bekleyip göreceğiz.
Whitepaper’da bitcoin kelimesi sadece bir kez geçiyor. Yaklaşık 9 sayfalık makale parayı yeniden tanımlayan bir manifesto niteliğinde. Bana göre bu belge tarihi bir vesika ve bundan sonraki yıllarda ekonomi ve tarih alanında sürekli atıf yapılacak bir öneme sahip olacak. Bitcoin’in doğumu teknik olarak 3 Ocak 2009 değil. Bu tarihte sıfırıncı blok tohum olarak oluşturuluyor. Birinci blok 9 Ocak 2009’da kazılıyor. Bu aradaki 6 günlük bekleme için teknik hiç bir sebep yok ama yine de 6 gün boyunca beklenilmiş. Sebebini tam olarak bilemiyoruz ama bir teori var. Kutsal kitaplarda geçen dünyanın 6 günde yaradılışına atıf yapmak ve insan eliyle parayı yeniden yaratmak olduğu düşünülüyor. Birinci blok 9 ocakta kazılıyor ve sonra hiç aralıksız bugüne kadar geliyor.
Bu iddianın doğruluğu, isminden dolayı bir Japon olduğu düşünülen bitcoinin mucidinin Japon olma olasılığını büyük oranda zayıflatmaktadır. Çünkü kainatın yaratılışının 6 günde gerçekleştiği inancı Japon’larda yok. Bu inanç bariz bir şekilde Musevilikte göze çarpıyor. Aslında bugün fiyat-paraya da ağırlıklı olarak hükmedenler de onlar. Şunu da bu noktada belirtmeden geçemeyeceğim. Ben bitcoinin bir ekip işi olduğunu ve arkasında felsefî bir fikir yattığını düşünüyorum.
Bitcoin tarihinde bir kaç defa boğa döngüsü yaşamış. Bundan önceki en büyük yükselişini 2017 Aralık ve 2018 Ocak ayında yapmış. O zamanki ulaşmış olduğu tarihî zirve 19.800$. Bu zirveden sonra yaklaşık 3.200$’a kadar bir düşüş trendine giren bitcoin, bugünlerde tekrardan bir yükseliş trendi başlatmış gibi görünüyor. Devletlerin olumlu anlamda yaptıkları regülasyonlar, DeFi gibi yenilikçi ve tetikleyici ekosistemler, bitcoinin 200 MA’nın üzerine çıkması, yaklaşık 10.500$’dan geçen 3 yıllık düşüş trendini yukarı yönlü kırması ve virüs nedeniyle basılan karşılıksız ve sınırsız paranın arzı sınırlı enstrümanlara akma isteği gibi sebeplerden dolayı kripto piyasalarında bir ‘’bullish’’ hava oluşmuş durumda.
Bu yazıda ilk ürünü bitcoin olan Blockchain konusuna da değinmeden geçmemek lazım. Çünkü bence bu teknoloji 2020’li yıllar ile birlikte dünyamızı çok ciddi bir şekilde değiştirip dönüştürecek hatta belki de yıkıcı sonuçlar doğuracak. Buradaki gerçek yıkım (distruption), güvenin merkezi bir otoriteden ziyade kod yoluyla gerçekleştiğinden dolayı üçüncü tarafları ortadan kaldırmasıdır. Bu da devletlerin ve büyük özel şirketlerin elindeki birçok aracı kurumun ortadan kalkmasına sebebiyet verebilir. Bunlar arasında bankaları ve noterleri sayabiliriz. Diğer yandan bunun; siyaset, sağlık, eğitim, hayır kurumları ve dernekler, güvenlik ve hukuk gibi alanlarda da çok ciddi pozitif etkisi olabilir ve daha şeffaf bir şekilde hizmet üretilmesinin önü açılabilir.
Not: Burada anlatılanlar kesinlikle bir yatırım tavsiyesi değildir. En mantıklı şey; herkesin kendi fikri etrafında kendi araştırmasını yaptıktan sonra kendi yatırımını yapmasıdır.
Temmuz 2020 Düsseldorf, Almanya.
