Bu Kimin Çöpü?
Çöp Koyarsan Çöp Çıkar!
Çöp koyarsan, çöp çıkar!
Kibirli insan medeniyetimiz aslında doğanın bir tekrarı. Ürüyor, tüketiyor ve ölüyoruz.Tüm bunlar olup biterken arkamızda çöpler bırakıyoruz. Fakat mağrur medeniyetimizin doğanın büyük düzeninden ufak bir farkı var: Çöplerimiz, çöp olarak kalıyor!
Sürdürülebilirlik. Telaffuzu sor bir kelime diye olsa gerek, herkesin pek bir dilinde. Sürdürülebilirlik aşağı, sürdürülebilirlik yukarı. Bunu söylediniz mi, o şaşalı süreçleriniz hemen anlam kazanıyor. Üstüne bir de karbon ayak izi lafını yapıştırdınız mı tamamdır! Tüm insani günahlarınız resetlendi!
Aslında tüm insanlık olarak sürdürmeyi becerebildiğimiz tek bir şey var: Doğal yıkım! Yok ediş. Yok oluş. Ve tabi ki inkar , görmezden geliş.
Biz usanmaz bir şekilde tüketip, atıklarımız dağlar kadar büyüdükçe, görmezden gelişimiz de o kadar keskinleşiyor. Teknolojimiz bile o kötü görüntülü,pis kokulu şeyleri bizden uzaklaştırmak üzerine gelişmiş. Halbuki yüzleşmemiz gereken asıl şeyler çöplerimiz. Bizler hakkında çok şey anlatıyorlar.
On binlerce yıl önce yaşamış atalarımızın yerleşkelerinde nasıl bir yaşam sürdüklerini anlayabilmek için bıraktıkları çöpler inceleniyor mesela. Ne yediler, ne içtiler, neyi nasıl avladılar, ne giydiler, kaç kişiydiler? Bunların hepsini ve daha fazlasını fosilleşmiş insan çöplerini inceleyerek anlamak mümkün.
Geleceğin antropologları bu konuda daha şanslı olacaklar. Çünkü — her ne kadar görmezden gelmeyi tercih etsek de — yok olmayan çöpler yapmakta ustalaştık. Biz yok olup gitsek de, uzaylı bir arkeolog TETT’si hala devam eden bir insan ürününe ulaşabilir, niye bunu çöpe atmışlar diye düşünebilir mesela!
Neyse ki medeni araştırmalarımız için o kadar uzağa gitmemize gerek kalmadı. Güzel ülkemiz dünya medeniyetinin yapmadığını yaptı, bilime katkı sağlamak için elalemin çöplerinden bir müze oluşturmaya karar verdi.
Gerçi biz bunu tesadüfen öğrendik… Elin İngilizinin market çöpünü yol kenarında bulunca ayıktık. Biz litreyle falan alıyorduk bu pint de nereden çıktı? Bu marka BİM’e yeni mi geldi acaba? Yoksa indirimi kaçırdık mı? Fiyat etiketindeki rakam uygun görünüyor ama para birimi sembolü bir acayip sanki.
Yahu bu kimin çöpü?
Diyecek olduk ama… Tabi ki demedik.
Bunun yerine bizim geleceğimizi dert eden başkaları bunu dedi. Sordular. Bu kimin çöpü? Nereden geldi? Neden burada?
Hiç mi hiç hoşlanmadığımız çöpten sorular işte…
Kağıt toplayıcıları bilirsiniz. Derme çatma çekçekleriyle sokakları dolaşır, karton, plastik, teneke, cam, işe yarayacak ne varsa çöplerimizden toplarlar. Sokak köpekleri sevmez kağıt toplayıcılarını. Onları görünce havlarlar. Biz de sevmeyiz. Görmezden gelmeyi tercih ederiz. Kağıt toplayıcılar, tüm diğer çöplerimiz gibi, neden attığımızı düşünmediğimiz şeyleri bizden uzağa taşırlar halbuki.
O derme çatma arabalar, soruları da bizden uzağa taşır:
Bu çöplerimizi gerçekten atmalı mıydık? Veya tekrar kullanılabilirler miydi? Kim dönüştürebilirdi? Ödediğimiz bir dünya çevre temizlik vergisi ile daha “medeni” bir çöp toplama organize edilemez miydi?
Şekerim, sen de alemsin. Kafayı çöplere takmışsın ayol!
Haklısın galiba, kendi çöplerini düşünmeyen başkasının çöplerini dert eder mi? Kıyıda, köşede olduğu sürece, şu çöpleri sorun etmeye gerek var mı?
Üstelik temiz milletizdir biz. Elalem pisliğe basmamak için topuklu ayakkabı ve parfümleriyle gezinirken, biz hamamlarda pirüpak yıkanır idik. Hala tuvaletlerinde taharet musluğu görmeyince şaşırdığımız bu ecnebi milletinin cünup hikayeleriyle avunmak varken yaşantımızın usul usul kocaman bir çöplüğe dönüşmesini farketmeye ne gerek var şimdi. Di mi yani?
Çöpler hakkımızda çok şey anlatır.
Ne demişlerdi?
Bu kimin çöpü yahu?
Ümit Öner , Mayıs 2021
Ümit ÖNER’in insanlık gündemi hakkındaki yazılarına Instagram profilinden (umoner) ulaşabilir, yazılarını İnsanlık Gündemi ve Türkçe Yayın yayınlarından takip edebilirsiniz.
Daha fazlası için: https://linktr.ee/umitoner
