COVID-19: Sürücüler için Riskler ve Alınabilecek Önlemler

Geçen iki ayın sonunda COVID’le normalleşme sürecine giriyoruz. Evden çalışan birçoğumuz tekrar işe gitmeye, araç kullanmaya başlıyor. Yani salgına uyum sağlıyoruz, hayatımızı tehdit eden risklerse hala dışarıda bizi bekliyor.

Published in

Türkçe Yayın

4 min readMay 23, 2020

Peki sürücülere koronavirüs nasıl bulaşabilir? Hangi sürücüler risk altındadır? Sürücüler ne zaman risk altındadır? Virüs riskine karşı bir sürücü olarak ne yapabilirsiniz? Yolcu taşımanız gerektiğinde nasıl önlem alabilirsiniz?

Bu yazıda tüm sürücüler için faydalı olacağına inandığım hijyen konusunu kısa ve öz şekilde incelemeye çalıştım.

Birçoğumuzun bildiği basit ama hayati soruyla başlayalım. Koronavirüs hangi yollarla bulaşır?

I. Koronavirüsün bilinen üç bulaşma yolu vardır.

i. Koronavirüs kişiler arası etkileşimle bulaşır.

Virüsün en yaygın bulaşma şeklinin kişiden kişiye olduğu düşünülmektedir. Tek bir öksürükle 3.000’e yakın damlacık ürettiğimizi biliyor muydunuz? O zaman, otobüs veya servis gibi kapalı bir ortamda öksüren bir kişinin ne kadar riskli olabileceğini bir düşünün.

Bu konuda Çin’de yapılan bir araştırmaya göre koronavirüs otobüs içerisinde en az 30 dakika havada kalabilmekte ve 4,5 metreye kadar bulaşıcı etki gösterebilmektedir.

ii. Koronavirüs yüzey ve nesnelerden bulaşabilir.

Hepimizin bildiği gibi, koronavirüs çeşitli yüzeylerde birkaç saat ile birkaç gün arasında aktif kalabilmektedir. Araç içinde, seyahat öncesinde ve sonrasında dokunduğunuz yüzeyleri göz önünde bulundurun.

Koronavirüs cansız yüzeylerde kaç gün aktif kalır? sorusuna detaylı cevap almak için Evrim Ağacı’ndaki yazıyı okuyabilirsiniz.

iii. Koronavirüs atık ve dışkı yoluyla da bulaşabilir.

Ne kadar nahoş da olsa es geçmek olmaz. Virüsün dışkıda uzun süre aktif kalabileceğine dair kanıtlar bulunmaktadır. Bu nedenle, kişiler lavaboyu kullandıktan sonra ellerini tam anlamıyla temizlemedikleri taktirde dokundukları her yere virüs bulaştırabilir. Toplu taşıma vasıtaları, sürücü değişimi yapılan araçlar veya başkalarıyla ortak kullanılan araçlar bu riskin en çok bulunduğu ortamlardır.

Peki bu koşullar altında sürücüler ne tür riskler yaşamaktadır?

II. Farklı sürücü gruplarının karşı karşıya olduğu riskler de farklıdır.

i. Yolcu taşıyan sürücülerin karşılaştıkları riskler

Otobüs şoförleri, taksiciler gibi yolcu taşıyan sürücüler araçlarına bir kişi bindiği andan itibaren risk altındadır. Ayrıca duraklarda ve istasyonlarda diğer insanlarla iletişime geçtikleri her an bu risk tekrarlanır ve artar.

Yüzeylere dokunmak, para alışverişi yapmak vb. yüzey/nesne etkileşimleri de bu kişiler için COVID-19 maruziyetinin ne kadar mümkün olduğunu göstermektedir.

ii. Yük taşıyan sürücülerin karşılaştıkları riskler

Teslimat işinde çalışanlar, kargo sürücüleri, kuryeler, kamyon ve tır şoförleri en az yolcu taşıyan sürücüler kadar risk altındadır. İşleri gereği temas ettikleri insanların yanı sıra birçok farklı yüzey ve nesneyle de sürekli etkileşim içindedirler.

Temas ettikleri insan ve mekân çeşitliliği (kapalı ortamlar, asansörler, benzin istasyonları vb.) nedeniyle yük taşımacılığı yapan sürücüler ciddi tehlike altındadırlar.

Çoğunlukla değişmeli kullanılan, yük ve yolcu taşımacılığı yapılan araçların mesai sonlarında mutlaka temizlenmesi gerekir.

iii. Özel araç sürücülerinin karşılaştıkları riskler

İşe giderken veya işinin bir parçası araç kullanan saha çalışanı, satış sorumlusu vb. sürücüler yukarıdaki iki gruba kıyasla daha az riski altında görünebilir. Yine de dikkatli olmaları gerekir. Herhangi bir kişiyle temas edildiğinde veya bir yüzeye dokunulduğunda virüsün araç içine taşınma riski bulunmaktadır.

Ayrıca, özel/binek araç sürücüleri bu süreçte en çok psikolojik nedenlerle risk altındadır. Koronavirüs nedeniyle sürücüler araç kullanırken daha stresli olabilir veya dikkatleri daha kolay dağılabilir. Bu tür risklere karşı COVID-19 Risklerinden Korunmak için 9 Güvenli Sürüş Uygulaması’nı inceleyebilirsiniz.

Peki sağlığınızı tehdit eden salgın koşullarında bir sürücü olarak siz ne yapabilirsiniz?

III. Salgına karşı en etkin korunma yöntemi hijyendir.

i. Araç hijyeni

Aracınıza düzenli iç ve dış temizlik yaptırmanız sizin sağlığınızı ve yolcularınızın emniyetini sağlamak açısından alacağınız en büyük önlemdir.

Bu konuda diğer önemli hususlar şunlardır:

• Sürücü değişimi yapılan araçlarda vardiya sonlarında aracın tümüyle temizlenmesi gerekir.

• Eğer bir yolcu öksürmüş/hapşırmışsa yolcunun hemen ardından araç içinde (sürücü ve yolcular tarafından) dokunulan bütün yerlerin temizlenmesi gerekir.

ii. Kişisel hijyen

Salgın sürecinde uygulayabileceğiniz bazı pratik kişisel hijyen ipuçları şunlardır:

• Aracınızda mutlaka kolonya, ıslak mendil, dezenfektan bulundurun. Aracı başka insanlarla paylaştığınızda maskenizi veya siperinizi mutlaka kullanın.

• Dışarıdayken ağzınıza, gözlerinize ve burnunuza (veya eldivenli) dokunmaktan kaçının.

• Aracınızı kullanmadan önce mümkünse ellerinizi yıkayın veya el dezenfektanı kullanın.

En son ve belki de en kritik soru. Aracınızda yolcu varsa nelere dikkat etmelisiniz?

IV. Yolcularla etkileşim

Eğer aracınızda yolcu taşımanız gerekiyorsa öncelikle bu durumun herkes için ne kadar stresli ve tedirgin edici olduğunu hatırlayın. Sürücü olarak ilk yapmanız gereken yolcunuzla açık bir şekilde iletişim kurmak ve yolculuğu kolaylaştırmaktır. Öncelikle, maskenin altında da olsa gülümseyin 😊

Binek araçlarda sosyal mesafe kuralını uygulamak için yolcunuzdan arka koltukta oturmasını rica edin. Araçtaki herkesin maske veya yüz siperi olması gerektiğini unutmayın.

Peki ya yolcu araçta öksürür veya hapşırırsa?

Böyle bir durumda, yolcunuzun derhal araçtaki ıslak mendile ulaşmasını sağlayın. El dezenfektanınızı kullanın ve yolcunuza kullandırın.

Trafiğin güvenli olduğu bir noktada yolcunuzun kullandığı ıslak mendili araçtan uzaklaştırmasını sağlayın. Yolculuk sonunda aracınızı temizleyin ve mümkünse bir süre pencereleri açık bırakarak aracınızı gün ışığında bırakın.

SONUÇ

Bu yazıdaki öneriler size fazlasıyla basit görünebilir. Fakat söz konusu trafik olduğunda bir anlık dikkatsizliğin ve ihmalkarlığın bizi ve sevdiklerimizi ölüme götürebildiğini unutmayın. Üstelik, COVID-19 boyunca en basit konuları en az zorları kadar ciddiye almak ve tedbiri elden bırakmamak gerekir.

Bu yazıda koronavirüsün bulaşma yollarını, hangi sürücünün ne tür risklerle karşı karşıya olduğunu, bu risklere karşı sürücülerin ne yapabileceğini ve aracınızı bir yolcuyla paylaşırken nelere dikkat etmeniz gerektiğini inceledik.

Siz de düşüncelerinizi ve önerilerinizi paylaşarak ilerideki paylaşımlarıma destek olabilir daha da önemlisi araştırmalarıma yön verebilirsiniz.

Herkes için faydalı olması dileğiyle.