e-Öğrenme Deneyimlerini İzleme: xAPI
Kim ne, ne zaman, nasıl öğrendi?
Gündelik hayatımızın her geçen gün teknolojiyle daha çok bütünleşmesiyle birlikte sınıf duvarlarının dışındaki öğrenme etkinlikleri de yaygınlaşmaya başladı. Artık sadece yapılandırılmış dersler değil sosyal medyada gezinirken okuduğumuz bir yazı, arama motorlarından yaptığımız arama sonuçlarına tıklayarak içine daldığımız sanal kütüphaneler, nette katıldığımız forum alanları, izlediğimiz videolar, çevrim içi eğitimler gibi çeşitli öğrenme yollarına sahibiz.
e-Öğrenme ortamlarında gerçekleştirilen etkinlikleri iyileştirmek, öğrenenin ilerlemesini takip ederek kişiye özel öğrenme deneyimleri tasarlamak ve öğrenme analitiğinin ihtiyaç duyacağı verileri yakalamak için öğrenme deneyimlerini izlemek oldukça önemli ve gereklidir. Bunun için geliştirilen bir iletişim protokolü; xAPI.
xAPI (Experience API veya Tin Can API), platformlarda öğrenme deneyimi verilerinin kaydedilmesi, saklanması ve alınması için çok basit bir çözüm sunar. Öğrenme etkinlik akışından gelen bildirimleri tutarlı bir biçimde yakalar ve bunları LRS’de (Öğrenme Kayıt Deposu) saklar.
SCORM ve xAPI’nin gelişimi
SCORM (Sharable Content Object Reference Model — Paylaşılabilir İçerik Nesnesi Referans Modeli) 1999 yılında geliştirilmiştir. O zamanlar, e-öğrenme içeriği yalnızca bir sistemde kullanılabiliyordu çünkü farklı teknolojiler birbirleriyle güvenilir bir şekilde bilgi alışverişinde bulunmak için iletişim kuramıyorlardı. Bu nedenle yeni bir protokol — SCORM — geliştirildi.
Bu yeni standart, herhangi bir SCORM uyumlu içeriğin, SCORM uyumlu bir LMS (Learning Management System — Öğrenme Yönetim Sistemi) ile çalışabileceği anlamına geliyordu. Birlikte çalışabilirlik olarak bilinen ve SCORM’u bugüne kadar en yaygın olarak kullanılan e-öğrenme standardı yapan iletişim yeteneği budur.
Son sürümü olan SCORM 2004 ile e-öğrenme ortamında gerçekleştirilen bir etkinlik için, içerik tamamlama oranları, başarılı / başarısız bilgileri, sınav puanları ve harcanan zaman gibi verileri tutmak mümkündür.
SCORM yeni gerekliliklere cevap veremedi
e-Öğrenme için bir içerik standardı olan SCORM, kuruluşların LMS içerisinde yer alan öğrenmeleri sunmalarını ve izlemelerini sağlamada devrim niteliğindeydi. Ancak, bugün öğrenme her yerde gerçekleşir ve SCORM bu bilgiyi yakalamanın bir yolunu sunmaz.
Değişen ihtiyaçlara yönelik olarak, Uluslararası Öğrenme, Eğitim ve Eğitim Sistemleri Birlikte Çalışabilirlik Federasyonu (International Federation for Learning, Education, and Training Systems Interoperability) 2008 yılında SCORM’un yerini alabilecek, kısıtlamalarını aşabilecek yeni nesil bir çözümün gerekliliklerini belirleme sürecini başlattı ve xAPI ile bu gereksinimler karşılandı.
xAPI’nin geliştirilme aşamalarında, ilk olarak projeye “Proje Tin Can” adı verildi. Daha sonra öğrenenlerin deneyimlerini toplama yeteneğini vurgulamak için adı “Experience API — xAPI” olarak değiştirildi.
“xAPI sadece resmi dersleri, sınavları ve testleri değil, öğrenmenin gerçekleşebileceği her türlü deneyimi içeren öğrenme programları tasarlamamızı sağlıyor.” Foreman (2013)
Temel olarak, xAPI, insanların yaptıklarını, etkinlik akışlarını izlemek için kullanılan dildir. Bu etkinlik akışları fikri, Facebook, Twitter ve Google Plus gibi sosyal paylaşım sitelerinden ortaya çıkmıştır (Foreman 2013). Sosyal medya siteleri insanların kiminle sohbet ettikleri, neyi gördükleri, beğendikleri veya neleri yayınladıkları dahil olmak üzere kullanıcıların tüm etkinliklerini takip ederken, xAPI de öğrenenlerin etkinliklerini izler. SCORM’dan farklı olarak, dijital öğrenme ortamlarında kullanılan yeni cihaz ve teknolojileri de destekler.
Daha detaylı bilgi için ADL (2013) tarafından yapılan şu açıklamayı verebiliriz:
xAPI, verileri takip etmek için insan (ve makine) tarafından okunabilen “etkinlik akışlarını” uygular ve durum ve içerikle ilgili bilgilere erişmek ve depolamak için alt API’ler sağlar. Bu, geleneksel Öğrenme Yönetim Sistemlerinden (LMS) mobil cihazlara, simülasyonlara, giyilebilir cihazlara, fiziksel işaretlere ve daha fazlasına kadar herhangi bir platform veya yazılım sisteminden neredeyse dinamik etkinlik takibi sağlar.
xAPI nasıl çalışır?
Öğrenme ortamındaki her deneyim xAPI tarafından bir öğrenme etkinliği olarak görülür. Bu öğrenme etkinlikleri daha sonra eylem ifadeleri olarak tanımlanır. Her ifade bir fiil, konu ve nesneden oluşur. Bu nedenle, öğrenci xAPI ile desteklenmiş LMS’de bir eylem gerçekleştirdiğinde, LRS’de bu veri saklanır.
xAPI’nin tuttuğu verileri bizim için anlamlı kılan LRS ve bir analiz motorudur. LRS’i bir xAPI eylem ifadeleri (statements) veritabanı olarak düşünelim. xAPI eylem ifadeleri, öğrencilerin etkinliklerini tercüme eder ve LRS’e iletir; LRS’de bunlar toplanır ve veri madenciliği için analitik aracı çalıştırılır. Sonuçlar alındıktan sonra, bir sonraki adım bu verilere bir tür kullanıcı arayüzü biçiminde erişebilmektir.
xAPI ile güçlendirilmiş e-öğrenme platformları, öğrenenlerin sadece yapılandırılmış bir dersteki hareketlerini değil, aynı zamanda tüm öğrenme deneyimlerinden gelen hareketleri izlemelerine olanak sağlar. Kullanıcıların gerçekleştirdiği tüm etkinliklere odaklanır. Bilgisayarlarında gerçekleştirilen çevrim içi ve çevrim dışı tüm işlemlerin yanında sosyal medya etkileşimlerini de kaydedebilir. LRS’de depolanan tüm bu verilere erişim sayesinde, öğretim tasarımcıları zayıf bir öğrenme deneyiminden sorumlu ana noktaları belirleyebilir ve buralarda gerekli iyileştirmeleri yapabilir.
Neleri izleyebiliriz? xAPI ve SCORM karşılaştırması
xAPI, SCORM’dan çok daha zengin bir öğrenme görüntüsü yakalamamızı sağlar. Aşağıdaki tablo genel bir bakış sunar.
Bitirirken…
xAPI bir oyun değiştirici olabilir. Öğrenim müdahalelerinin nerede gerekli olduğunu belirlememize yardımcı olabilir; yeni nesil öğrenme modellerinin etkisini ölçmede ve nasıl geliştirilebileceklerini belirlemede bizleri yönlendirebilir.
xAPI aracılığıyla e-öğrenmenin başarısını artırmadaki ilk adımlarımız, “öğrenmenin” gerçekten ne anlama geldiği konusundaki çalışmalarımızı ilerletmek olabilir.
“xAPI’den en iyi şekilde yararlanmak için, etkili öğrenmenin ne olduğu (öğrenmenin gerçekleştiği her ortam için) hakkındaki kavramlarımızı genişletmek ve bu yeni fikirleri öğretim tasarım ve çalışma süreçlerimize dahil etmek zorunda kalacağız.” Foreman (2013)
İlk bakışta, xAPI oldukça teknik ve göz korkutucu görünebilir. Ancak, öğrenme deneyimlerinin ve ilgili öğrenme performansının bir görüntüsünü elde etmek üzere LRS’nizde veri toplamak için xAPI kullanma kavramını kavradıktan sonra, ileriye dönük çıkarımlar yapacak bir eğitim uzmanı oldukça heyecanlandıracak bir konudur!
Kaynaklar
Bridging the Learning Analytics Gap with xAPI, Whitepaper, Inspired eLearning
http://www.learningsolutionsmag.com/articles/1697/experience-api-cmi5-and-future-scorm
https://elearningindustry.com/xapi-enabled-lms-tracking-elearning-experiences
https://www.learningsolutionsmag.com/articles/1271/the-xapi-and-the-lms-what-does-the-future-hold
Facebook | Twitter | Instagram | Slack | Kodcular | Editör | Sponsor
