Elma Sirkesi ve Sağlık İddiaları
Sirke, tarihi milattan önceye dayanan ve genellikle renksiz ya da elde edildiği ham maddenin renginde, asetik asit içeren, berrak bir sıvıdır.
Sirke tüketiminin sağlık üzerindeki etkilerini araştıran çalışmaların sayısı gün geçtikçe artmaktadır ancak çok az sayıda çalışma insanlar üzerinde olumlu etkilerini göstermektedir.
Bu yazımda elma sirkesinin araştırıldığı birkaç alandan bahsedeceğim, umarım okuyanlar için faydalı bir yazı olur.
Vücut Ağırlığı
Elma sirkesinin kilo vermeye yardımcı olup olmadığı birçok kişinin merak ettiği bir konu. Ancak, bu soruyu yanıtlamadan önce, ağırlık kaybının temel prensibi olan kalori açığından bahsetmemiz gerekiyor.
Kalori açığı: harcanan (yakılan) kalorinin alınan kaloriden yüksek olmasıdır.
Örneğin: Aradaki 500 kalorilik fark kalori açığıdır. Eğer bu kalori açığını istikrarlı bir şekilde oluşturursanız kilo verirsiniz.
Kısacası, kalori açığı oluşturulmadığı sürece hiçbir içecek ya da yiyecek kilo vermenize yardımcı olmaz.
Elma sirkesi tüketmek, kalori açığı oluşturmaya yardımcı olur?
Salatanıza yüksek kalorili bir sos yerine neredeyse kalorisiz elma sirkesini eklerseniz, bir miktar kalori açığı oluşturursunuz ve bu değişim uzun vadede kilo vermenize yardımcı olabilir.
Elma sirkesinin ağırlık kaybı üzerindeki etkisini inceleyen ilk insan çalışması 2009 yılında Japonya’da yapılan bir çalışmadır. 155 kişinin yer aldığı çalışmada katılımcılar üç gruba ayrılıyor. Bir gruba elma sirkesi verilmiyor, diğer gruba 1 yemek kaşığı sirke veriliyor ve üçüncü gruba 2 yemek kaşığı sirke veriliyor. Üç ayın sonunda 2 yemek kaşığı sirke tüketenler ortalama 2 kg kaybediyor ancak çalışma bittikten bir ay sonra kaybettikleri ağırlığın çoğunu geri kazanıyor (Tablo 1).
Tablo 1: Elma Sirkesinin Ağırlık Kaybına Etkisi
Sonuç olarak, son on yıldır araştırılan bir konu olmasına rağmen elma sirkesinin kilo vermeye yardımcı olup olmadığına dair elimizde hala tutarlı bulgular bulunmuyor. Bu nedenle, sabahları aç karnına suyla seyreltilmiş elma sirkesi içmenin vücut ağırlığı üzerindeki etkisi şimdilik belirsizdir.
Kan Şekeri Regulasyonu
Elma sirkesi %5–6 oranında asetik asit içerir. Asetik asit gastrik boşalmayı geciktirir, böylece glikoz daha kontrollü bir şekilde kana geçerek kan şekerini aniden yükseltmez ve vücutta yüksek miktarda insülin salgılanmaz.
Yapılan çalışmalarda, yüksek karbonhidratlı bir öğünün yanında elma sirkesi tüketildiğinde insülin duyarlılığının %19–34 oranında arttığı görülmüştür. Özellikle Tip 2 diyabetli kişilerde daha iyi kan şekeri regülasyonu için elma sirkesi tüketimi iyi bir seçenek olabilir. Ancak, elma sirkesi tüketmeden önce, mide bulantısı, diş minesi aşınması gibi yan etkileri konusunda dikkatli olunmalıdır.
Kan Lipid Değerleri
Hem insanlar hem de hayvanlar üzerine yapılan birçok çalışmada günlük diyete eklenen düzenli sirke tüketiminin kan lipit değerleri üzerinde olumlu etkileri olduğu görülmüştür.
40 kişi üzerinde yapılan bir çalışmada, katılımcıların yarısı kalori açığı oluşturulan bir diyet uygularken diğer yarısı hem diyeti uygulamış hem de 2 yemek kaşığı sirke tüketmiştir. Çalışmanın sonucunda sirke tüketen grubun kolesterol değeri düşmüştür.
Yüksek kolesterolü olan 20 kişi üzerinde yapılan diğer bir çalışmadaysa, düzenli sirke tüketenlerin yine kolesterol değerinin düştüğü görülmüştür.
Sonuçlar kulağa umut vaat edici gelse de, çalışma grupları çok küçük örneklemlerden oluştuğu için şimdilik temkinli olmak gerekiyor.
Kan Basıncı
Kondo ve meslektaşları sirke ve asetik asit (6 hafta boyunca yaklaşık olarak 0.86 mmol asetik asit ) solüsyonlarından hazırlanan diyeti laboratuar farelerinde kulanmış ve raporlarında kendiliğinden hipertansif sistolik kan basıncında (büyük tansiyon) önemli derecede düşme (yaklaşık olarak 20 mm Hg) olduğunu belirtmişlerdir. Ancak, laboratuvar çalışmalarının sonuçlarına insanlara beslenme tavsiyeleri verirken başvurmuyoruz. Bu nedenle, topluma öneriler sunmak için insan çalışmalarının sonuçlarını beklememiz gerekiyor.
Diş Minesi
Elma sirkesi, seyreltilmezse diş minesini olumsuz yönde etkileyebilecek kadar asidiktir. Bu asidik düzey, hassasiyete ve aşınmaya yol açabilir. Bu olumsuz yan etkiden korunmanın yolu, elma sirkesini su ile seyreltmektir.
Yemek Borusu
Diş minesine benzer şekilde, seyreltilmeden tüketilen elma sirkesinin yemek borusuna zarar verme potansiyeli olduğunu gösteren çalışmalar vardır.
Günlük 1–2 yemek kaşığı elma sirkesi tüketmenin herhangi bir olumsuz etkisini gösteren çalışmalar bulunmuyor ancak miktarı kontrolsüz arttırmak ya da elma sirkesi tabletleri kullanmak diş minesine ve yemek borusuna zarar verebilir.
Özetle, elma sirkesiyle ilgili kanıtlar şimdilik bir mucize olmadığını ama potansiyel faydaları olabileceğini gösteriyor.
Sağlık durumunuzu göz önüne alarak, günlük beslenmenize 1–2 yemek kaşığı sirke ekleyebilirsiniz.
-
Beni instagram hesabımdan takip edebilir ve daha önce yayınladığım ücretsiz e-kitaplarımı okuyabilirsiniz.
-
Kaynaklar
- Kondo S, Tayama K, Tsukamoto Y., Ikeda K, Yamori, Y., 2001. Antihypertensive effects of acetic acid and vinegar on spontaneous hypertensive rats. Biosci. Biotechnol. Biochem. 65: 2690–2694.
- Johnston, C. S., Kim, C. M., & Buller, A. J. (2004). Vinegar improves insulin sensitivity to a high-carbohydrate meal in subjects with insulin resistance or type 2 diabetes. Diabetes care, 27(1), 281–282.
- Kondo, T., Kishi, M., Fushimi, T., Ugajin, S., & Kaga, T. (2009). Vinegar intake reduces body weight, body fat mass, and serum triglyceride levels in obese Japanese subjects. Bioscience, biotechnology, and biochemistry, 73(8), 1837–1843.
