Etanol mü Metanol mü?

Alkol oranı %70 olan fotoğrafta sizce şişenin içerisinde bulunan alkol, etil alkol mu yoksa metil alkol mü? Bu soruyu şişenin dış görünüşüne bakarak karar vermemiz imkansız gibi. Her iki bileşik arasında sadece bir metil grubu fark var iken…

Vücudumuza aldığımız alkoller genel olarak kandaki oksijen ile birleştiğinde aldehitlere daha sonra asitlere dönüşürler.

(Alkol+1/2O2+H2O — — — ->Aldehit+1/2O2 — — — ->Asit)

İçeceklerde kullanılan etil alkol’ün oksijen ile kimyasal tepkimeye girmesi sonucu laktik asit oluşur. Laktik asit vücut için zararsız bir etki göstermediği için zehirlenme olma olasılığı düşüktür ancak kan sıvısı içerisindeki alkol oranı %15'lere yükseldiğinde etanolün kendisi de zehirli etkiler göstermekte, ölümlere neden olmaktadır.

Metil alkolün oksijen ile kimyasal tepkimesi sonucu açığa çıkan formik asit metabolizması yavaş gerçekleşmesine rağmen vücutta birikerek, metabolik asidoza (böbrekler yoluyla atılması gereken asit iyonlarının birikmesi veya aşırı bikarbonat iyonunun kaybedilmesi durumudur) yol açar. Asidozdan ilk başlarda formik asitin kendisi sorumlu iken ilerleyen dönemlerde, laktat birikimi asidozu daha da derinleştirir ve klasik olarak Santral Sinir Sistemi depresyonu, metabolik asidoz ve görme değişiklikleri ile zehirlenmeler başlar. Bir yudum, 5–10 cm3 (ml) saf metanol körlüğe neden olabilirken çeyrek su bardağı (60 cm3) içilirse ölüme yol açabilir. Alkol alımından sonraki 30–60 dakika içinde metanolün etkileri başlar. Bu durumda yapılması gerekenler:

-hasta kusturulmalı,

-midesi yıkanmalı,

-ışıksız yerde yatırılmalı ve tedaviye alınmalıdır.

24 saatten sonra ölüm gerçekleşir. Metanolün panzehiri % 10` luk etanol+su çözeltisidir. (İçkilerdeki metil alkol oranı, Türk Gıda İznine göre, en çok binde 1.5`tur)

Alkolün hangi alkol sınıfına ait olduğunu tespit etmek basit bir yöntemle mümkündür. İçkiden bir fincana numune alınır. Bunun içine ateşte kızdırılan bakır tel sokulduğunda elma kokusu alınırsa veya koku hissedilmezse içki etanoldür. Eğer keskin ve hoş olmayan bir koku oluşursa (formaldehit, formikasit) metanol varlığı söz konusudur. Saf metanol yeşil alevle yanarken, etanol mavi alevle yanar. Kesin tespitler işliklerde ölçüm ile yapılır.

Kaynaklar:

- http://www.kmo.org.tr/genel/bizden_detay.php?kod=4698&tipi=3&sube=0

- Doç. Dr. Selim Bozkurt Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tıp Fakültesi Acil Tıp AD. Metanol ve Fomepizol Sunumu.

- Miroslav Pohanka, Toxicology and the biological role of methanol and ethanol: Current view, Biomed Pap Med Fac Univ Palacky Olomouc Czech Repub. 2016 Mar; 160(1):54–63.