Gerçek Özgürlük Nerede Temellenir?
Özgürlük tanımı bölgelere, kültürlere yaşam tarzlarına göre değişiklik gösterse de temelde benzer şeyler ifade eder. Tek fark kültürel ve siyasal açıdan toplumda yer etmiş olan değerler ya da öğretilerde gizlidir. Dünya tarihine bakıldığında savaşların çoğu özgürlük amacıyla verilmiştir. Dolayısıyla taraflar dahilinde konuşacaksak herkesin söyleminde özgürlük kavramı mutlaka yer etmiştir. Kimisi anavatanı özgür kılmak isterken kimisi tüm insanlığı özgür kılmayı hedefler, kimisi icra ettiği sanatı ya da işi özgürleştirme çabasındayken kimisi davranışlarını özgür kılmaya çalışır.
İnsan zihni kısıtlamalarla karşılaştığında bile sınırları aşmak, daha fazla düşünebilmek ve sorgulamak için harekete geçer. Elbette ki dogmalara alışma konusu da var ama bu irade ve tercihle ilintilidir. Aynı zamanda dogmayı tercih etmek de bir özgürlük tanımlaması içinde yer alabilir.
Bize dayatılan
Hayat kurmak ve stabil düzene sahip olmak ne denli özgürlük kavramına dahil olsa da bu stabilitenin dışına çıkma çabası ya da hayalleri gerçekleştirme hevesi de aynı derecede özgürlükle bağlantılıdır. Bize dayatılanlar değişik faktörlerin etkisiyle normalleşmiş bir hayat üstünden şekillense de bazı durumlarda kısıtlayıcı birçok etkenin hayatımıza temas ettiği durumlar olur. Bunlara en güzel örneklerden biri de vizedir bence. Evet bir ülkeden başka bir ülkeye geçmek, orayı gezmek ya da orada yaşamak için birilerinin iznine tabii olma durumu. Kimi zaman kısıtlayıcı olsa da bir ülkenin kendi şartları dahilinde kendi bölgesine başka yerlerden insanların gelmesine izin vermesi de aynı özgürlük kapsamına girebilir ve bu tartışma elbette taraflar arasında uzar gider…
Dolayısıyla özgürlüğü bir anlamda kendi içimizde tarifleyip hayatımızı öyle kurmak bugünün şartlarına en uygun tabirlerden olsa gerek.
TDK’daki anlamıyla özgürlük: 1) Herhangi bir kısıtlamaya, zorlamaya bağlı olmaksızın düşünme veya davranma, herhangi bir şarta bağlı olmama durumu, serbestî, 2) Her türlü dış etkiden bağımsız olarak insanın kendi iradesine, kendi düşüncesine dayanarak karar vermesi durumu, hürriyet şeklinde yer alır.
Dünya genelinde değerlendirdiğimizde siyasal, ekonomik ve kültürel sistemlerin etkisinin de özgürlüğe etki ettiğini biliyoruz. Ne giymemiz gerektiğine fashion endüstrisi karar verirken nasıl konuşmamız gerektiğine hükümetler karar verebiliyor. Dijitalleşen dünyadaki kapitalist sistemse bireyselliğin getirdiği satın alma alışkanlıklarımız üstündeki etkisiyle aslında özgürlüğümüze bir yönlendirici olarak damga vuruyor.
Sosyal yaşamda tüm alanlar girift hareket ettiği için kaçmak ya da sınırlara dahil olmak çoğu zaman kendi elimizde olsa da bazı durumlarda öz bilincimizin dışında, bu içinde bulunma durumuna maruz kalabiliyoruz. Yani kendi isteklerimizi ve ihtiyaçlarımızı dış etkenlerin yoğun bombardımanı altında bulabiliyoruz. Bu aşamada bir çözüm olarak düşünürsek bilmek, daha fazla öğrenmek ve ondan da fazla sorgulamak gerekiyor. Özellikle güncel şartlar göz önünde bulunduğunda kendimizi tüm bu enformasyon ağının dışına atmak ya da koruma amaçlı her şeyden uzaklaşmak çok doğru bir karar olmasa gerek.
