Google’da Çalışacak Kadar Akıllı Mısınız?
Eski bir Microsoft mülakat sorumlusu Joel Spolsky’nin görüşmelerde “M&M’ler nasıl üretilir” sorusunu sorması 1990’lara dayanır. Bu sorunun cevabını kendisi de bilmez. Benzer bir yaklaşım kullanan Amazon adayların genel kültürüne önem verir, ama kimse evrensel bir dahi değildir. Adaylar cevaplanması neredeyse imkansız olan sorular karşısında nasıl kahramanca mücadele ettiklerine göre değerlendirilirler.
Cevaplanması imkansız soru türünün hatırı sayılır bir örneği de aşağıdaki sorudur.
❓Suda mı daha hızlı yüzersiniz yoksa şurupta mı?
Başarısızlığa mahkum bir yanıtı kurtarma sanatı ile bu tür mülakat sorularını atlatabilirsiniz. Mülakat sorumlusu sizi durdurana kadar soruyu çözmeye çalışmanız gerekmektedir. Hedefiniz duraklamaktan kaçınmak olmalıdır. Sessizliği bozmak için hiçbir şey düşünemeyeceğinizi söylemek cezbedici gelebilir. Ancak bu sizi kolay pes eden kişi konumuna düşürür. Ayrıca konuşmanın bir diğer faydası da bazen beynin ağızdan çıkanları takip etmesidir.
⏩Soruyu tekrar edin. Bunu yapmak detayları doğru anlayıp anlamadığınızı kontrol etmenize yarar.
⏩Belirsizlikleri giderin. ‘Şurup içinde yüzdüğümü ifade ettiğinizde akçaağaç şurubu gibi özel bir şuruptan mı yoksa sudan yoğun olan herhangi bir sıvıdan mı bahsediyorsunuz?’
⏩Bariz cevabın niçin başarıya ulaşamayacağını açıklayın. Şüpheci bir yaklaşım benimseyerek bariz cevabın yanlış olduğunu kanıtlayın. ‘Sanırım ilk tepkim şurup içinde daha yavaş yüzeceğim olacak, ama sudan daha yoğun olduğunu düşünecek olursak şuruptan kendimi ileri itmek için daha fazla kuvvet alabilirim…’
⏩Benzetme yapın. ‘Şurup içinde yüzmek ve suda yüzmenin farkı, dünyada model uçak uçurmakla aynı uçağı Ay’da uçurmaya benzer. Bir model uçak Ay’da nasıl uçar?’ Hiçbir benzetme mükemmel değildir. Bu yüzden yapılan benzetmelerle problem arasındaki farklara değinmeniz gerekir.
⏩Beyin fırtınası yapın. Şansınız yaver giderse yaptığınız benzetmeler soruyu çözmeniz için ilk etapta fark etmediğiniz yöntemlerin aklınıza gelmesini sağlayabilir. En asık mülakat sorumluları bile çaba sarf ettiğinizi görünce size bir miktar kılavuzluk edebilirler.
❓Şimdi de şeytani mülakat sorularından “Başınızı nasıl tartarsınız?” sorusuna verilebilecek cevapları irdeleyelim.
Soruda mülakat sorumlusuna danışmanız gereken belirsizlikler vardır.
⏩Boyun veya boynun yarısı başa dahil mi yoksa baş çene altında sonlanıyor mu?
⏩Soruyu çözerken hesaplama mı yapılacak tahmin mi yürütülecek?
⏩Kullanılan tartı başın ağırlığını tam olarak göstermek zorunda mıdır yoksa birkaç farklı ölçü alıp başın ağırlığını bu ölçüleri kullanarak hesaplayabilir miyim?
Bu soruya verilebilecek ilk bariz cevap yere uzanıp başınızı tartıya koymak olabilir. Veya başınız dışarıda kalacak şekilde bir şezlong üzerine uzanıp başınızı rahat bir yüksekliğe yerleştirilmiş kasap terazisinde tartmaktır. Eğer boynun ağırlığı göz ardı edilebilseydi bu cevap işe yarayabilirdi. Ancak boynun içinden omurga geçtiği için durduğu pozisyon, boyun kaslarının gergin olup olmadığı gibi hususlar tartının okuduğu değeri değiştirebilir.
Bunu evinde tartı olan herkes deneyebilir. Düz bir zemine uzanıp sırt üstü(5.5kg), yan(4.5kg) ve yüzüstü yatarak(7.5kg) tartının her seferinde farklı değerler gösterdiğini görebilirsiniz.
2- Tahterevalli: Boynunuzun pivot noktasını bir miktar geçecek, gövdenizi de diğer tarafta kalacak şekilde konumlandırarak bir tahterevalli üzerine uzanın. Tabii ki tahterevallinin gövdenizi taşıyan bölümü daha ağır olacak ve yere değecektir. Dengeye ulaşana kadar başınızın olduğu tarafa ağırlık ekleyin. Eklediğiniz ağırlıkları kullanarak başınızın ağırlığını ölçün.
3- Atlıkarınca: Bir atlıkarınca büyük ebatlı döner bir diskten oluşan ve çocukların kendi güçleriyle çevirdiği bir çocuk parkı oyuncağıdır. Bir atlıkarıncanın üzerine binin ve boynunuzu diskin merkezine yerleştirin. Bir arkadışınızın atlıkarıncayı döndürmesini ve atlıkarıncayı döndürmek için gereken kuvveti hassas bir şekilde ölçülmesini sağlayın. Başınızın ağırlığını açısal momentumdan hesaplayın.
4- İkiz kadavra: Bir tıp fakültesine giderek sizinle aynı boy, ağırlık ve vücut yapısına sahip kadavrayı tartmanız ve daha sonra başını kesip ayrıca tartmanız için izin alın. Bu yöntemi kullanarak başın ağırlığını gövdenin toplam ağırlığının yüzde kaçını oluşturduğunu hesaplayın. Elde ettiğiniz sonucu kıyafetsiz ağırlığınızla çarpın. Bu yöntemi ürkütücü bulduysanız daha kestirme bir yöntem öğrenmek için okumaya devam edin.
Bu cevapları eleştirebilirsiniz çünkü bu yöntemlerin hiçbiri pratik değildir. Tahterevalli ve atlıkarıncada ağırlıklar ile pivot noktaları arasındaki mesafe ağırlıkların kendileri kadar önemlidir.
Evreka!
Syracuse Kralı II. Hiero bir tapınak için altın bir taç sipariş etmişti. Ancak tacı üreten kuyumcunun kendisine verilen altının bir bölümünü gümüşle değiştirdiğinden şüphelenir. Danışman olarak görev yapan Arşimed’ten tacın yapımında daha ucuz metal kullanılıp kullanılmadığının tespitini ister.
Tacın şekli düzensizdir. Bu yüzden bir tartı üzerinde eşit hacimde altın ile beraber tartılamaz çünkü o zamanlarda kimse tacın düzensiz şeklinden dolayı eşit hacimde altının ne ağırlıkta olması gerektiğini belirleyememektedir. Kafası karışan Arşimed halka açık hamamlara gidip suya ayak bastığında su seviyesinin arttığını gözlemlemiş ve meşhur Evreka çığlığını atmıştır. Böylece tacı suya batırarak hacmini ölçebileceğini bulmuştur. Bulunan hacim ve tacın ağırlığını kullanarak tacın yoğunluğunu ölçmesi mümkün olmuştur. Arşimed bu sayede tacın yoğunluğunun saf altından daha düşük olduğunu ve kuyumcunun gerçek bir sahtekar olduğunu kanıtlamıştır.
Arşimed çözümü ile elimizdeki problem arasında bir benzetme yapılabilir. Bir tepsinin içine ağzına kadar dolu bir kova yerleştirin. Eğilin ve başınızı kovaya batırın. Tepsiye dökülen suyun hacmi başınızın hacmine eşit olacaktır. Aynı tekniği daha büyük bir su tankı kullanarak uygulamak tüm vücudunuzun hacmini ölçebilmenize olanak tanır. Şimdi de vücut ağırlığınızı vücut hacminize bölerek vücudunuzun ortalama yoğunluğunu bulun. Elde ettiğiniz sayıyı başınızın hacmiyle çarparak başınızın ağırlığını elde edin.
Ancak hala doğru cevabı bulamadınız. Çünkü başınızın yoğunluğu vücudunuzunkiyle aynı değildir. Yer değiştiren suyun ağırlığı, suyun yer değiştirmesini sağlayan cismin hacmi ile suyun yoğunluğunun çarpımına eşittir. Burada mühim olan suyun yoğunluğunu bilmektir, başınızın değil. Başınızın içinin hava veya daha yoğun bir şeyle dolu olması en ufak bir fark yaratmaz.
Başınızı nasıl tartarsınız sorusu benliğinizi eleştirme sınırlarına yaklaşır ve kapsamlı iş görüşmelerinde sorula bu soru başınızın içeriğini tartmayı amaçlar. Hem mülakat sorumlularının hem de işe başvuru yapan adayların kendilerini güçsüz hissetmesine yol açan bir çeşit oyundur ve değerlendirme yapılması ile sömürücülük arasındaki sınırın bulunmasına yol açar.
Günümüz mülakatlarında sorulan zihinsel bilmecelerde başarıya ulaşanlar, yollarına devam ederken yanlış adımlar atmayı ve rahat davranıp değişik fikirler bulmayı bilen insanlardır. Belki de başarının zeki olmakla pek alakası yok. Yaratıcılığın büyük bölümünü sebat etmek oluşturuyor. Bu günümüzde gerçekleştirilen iş görüşmelerinde adaylara çile çektirilmesinin temelinde yatan gizli tez. Eski bir Google mülakat sorumlusunun belirttiği gibi:
“Hedef, adayların fikirlerinin tükendiği noktayı bulmak.”
Yazıyı Amazon’da popülerleşen bir soruyla bitirmek istiyorum. (Okuyucuların Türk olduğunu varsayarak soruyu değiştirdim.)
❓Aşağıdaki dizide sıradaki harf hangisi olmalıdır?
DDD, DEE, E, DE, ?
Cevabı yorumlara ekliyorum.
📕William Poundstone-Google’da Çalışacak Kadar Akıllı mısınız?
