Hayallerine Sınır Koyma!

“Hayal gücü bilgiden daha önemlidir. Çünkü bilgi sınırlıyken, hayal gücü tüm dünyayı kapsar.”

Bu söz sizce kime ait olabilir?

Cevap: Teorik fizikçi ve bilim insanı Albert Einstein olacaktı.

Einstein’ın bir bilim insanı olarak hayal gücünü apaçık bilginin önüne koyması kulağa hayli ilginç gelse de insanlığın kurduğu medeniyetin arkasındaki hayal gücüne atıf yaptığı açıktır.

Bugün insanlığın hayal gücünden bahsedeceğiz.

Dilerseniz konuyla ilgili videomu izleyebilirsiniz!

İnsanlığın hayal gücünün bu kadar ilginç olmasının sebebi, asla yaşayamayacağımız şeylerin yanında asla yaşamadığımız şeyleri de hayal eden canlılar olmamız. Yani evet bildiğimiz, gördüğümüz şeyleri hayal edebiliriz fakat ya uzayı, farklı gezegenleri…Hiç yaşamadığımız bambaşka bir dünyayı da hayal gücümüzü kullanarak inşa edebiliriz. İşte hayal gücünü asıl ilginç yapan nokta aslında budur. Hiç var olmamış ufuklarda gezinmemizi sağlamak…

Bizi gerçekten farklı kılabilecek tek zihinsel kapasite, tam olarak bir beceri değil, daha çok bir zihin kalitesidir. Belki de kendimize Homo Imaginatus demeliydik: Bizi insan yapan hayal gücü olabilir.

Diğer canlılarla birlikte gelişimimizi düşündüğümüzde şu sonuca varabiliriz. Evet, bizler homo sapiens olarak birtakım mekanik şeyler yaptık ve analitik düşünme, aritmetik gibi becerilerimiz sayesinde A noktasından B noktasına geldik. Fakat aletler yapabilme becerisine sahip olan tek canlı biz miyiz? Örneğin bonobolar, dallardan mızrak, taşlardan ve boynuzlardan hançer, spatula, kürek ve çekiç gibi aletler yapabildiklerini biliyoruz. Yani insanları farklı kılabilecek daha farklı bir şey olmalı. İnsanın kendi zihniyle ilgili bir şey… Okuduğum bir makalede bizi biz yapan şeyin aslında hayal gücü olduğundan söz ediyordu ve şöyle deniliyordu:

“Belki de kendimize Homo Imaginatus demeliydik: Bizi insan yapan şey ancak hayal gücü olabilir.”

İneklerin uçması, köpeklerin miyavlaması gibi hiç olmayacak, olması ihtimal dahilinde bile olmayan bu hadiseleri beynimizde anında hayal edebiliyoruz. Bu kadar basit bir şekilde gerçekleşiyor gibi gözüken hayal gücü aslında beynimizde çok gelişmiş bir koordinasyon sistemini gerekli kılan çok karmaşık bir iştir.

“Ressam ve şair William Blake, 1799’da, ‘Bana göre bu dünya tek ve sürekli bir hayal ya da fantezinin devamlı bir imgelemidir’ demiş. Daha sonra, hayal gücü, ‘bir durum değildir, insanın varoluşunun ta kendisidir’ diye eklemiş.

İnsan varoluşunun ta kendisidir derken aslında insanlığın birlikte hayal kurarak oluşturabildiği görkemli medeniyeti düşünebiliriz.

Yani hayal gücümüzü kullanarak geçmişi yeniden ziyaret edebilir, bizim dışımızdaki insanların zihninde neler olduğunu kavrayabilir, böylece empati yeteneğimizi kullanabilir ve geleceği tahmin edebiliriz.

Nöro bilimsel açıdan hayal kurmanın zihnimizde ne gibi olumlu etkileri olduğuna gelirsek: Basitçe söylemek gerekirse, hayal gücü sinirsel aktiviteyi artırır çünkü zihniniz keşfedilmemiş bölgelerin haritasını çıkarır. Hatırlama ve hafıza daha az sinirsel aktivite gerektirir çünkü beyniniz tanıdık bilgileri işlemede daha becerikli hale gelir. Ancak hayal gücü yeni sinirsel bağlantılar gerektirir çünkü “ beyin geçmiş deneyimlerle şekillenen bağlantılara güvenemez .”

Yaratıcı olmak için bir şeyler yapmalısınız. Yaratıcılık çok pratiktir. Ben bunu uygulamalı hayal gücü olarak düşünüyorum, hayal gücünüzü uygulamaya koymak.

Peki hayal gücümüzü nasıl geliştirebiliriz?

1- Yeni deneyimler:

Yeni deneyimler aramak bir nevi hayal gücü jimnastiğidir. “hayal gücünü harekete geçirmenin en emin yolu, hiç deneyiminiz olmayan ortamları aramaktır.” Yeni şeyler deneyimlemek veya öğrenmek, zihninizin yeni şekillerde düşünmesini (ve nöronların bağlantı kurmasını) gerektirir. Yeni bir şehre gitmek, yeni bir hobi edinmek ya da hiç bilmediğiniz bir alanla ilgili yeni bir şeyler öğrenmeye çalışmak faydalı olabilir.

2. Algılara meydan okumak:

Hayal gücünün bir kısmının duyusal deneyimlerle ilgili olduğunu söyleyebiliriz. Baskın olmayan duyularımızı keşfederek hayal gücümüzü geliştirebilmeniz mümkün. Peki baskın duyumuzu sorguladığımızda ne olur?

“Beyin görmeyi işlerken bilginin büyük çoğunluğu gözlerden değil hafızadan geliyor. Aslında artık görsel algının %80'inin hafızadan, %20'sinin ise gözlerden gelen girdilerden oluştuğu tahmn edilmektedir. Yani duyusal bilgiler beyne iletilmiyor; ondan geliyor.” — Jennifer Bornstein

“Gördüklerinizin” ne kadarı hafızanızdan çekiliyor? Hayal gücünden mi? Hakim duyunuzla gerçekliğin sınırlarını öğrenerek, tüm duyularınızda hayal gücüne yer açabilirsiniz. Şu egzersizleri deneyin:

10 saniye boyunca pencerenizden dışarı bakın , sonra arkanızı dönün, gözlerinizi kapatın ve hatırlayabildiğiniz her ayrıntıyı bir kağıda yazın. İşiniz bittiğinde tekrar dışarıya bakın. Küçük değişiklikler dışında hafızadaki görsel imajınız ne kadar doğrudur? Herhangi bir şeyi özledin mi? Orada olmayan bir şey ekledin mi?

Yakınınızdaki birini veya bir şeyi 1) kağıdınıza bakmadan ve 2) kaleminizi sayfadan kaldırmadan çizin. Bunu birkaç kez deneyin (işiniz bitene kadar bakmayın!)

Bu gibi küçük aktiviteler düşüncelerimizi yenileyeceği için hayal gücümüzü artırabilir ve farklı bir bakış açısıyla olaylara bakmamızı sağlayabilir. Öte yandan çocukların hayal gücünün çok daha fazla olduğunu söyleyebiliriz. Çünkü çocuklar, henüz nasıl düşünmeleri gerektiği konusunda yönlendirilmemiş bu nedenle zihinlerinin berraklığıyla bambaşka şeyleri hayal edebilirler. İşte bizler de çocukların hayal gücünden bu dersi çıkarmalıyız. Ayıplanma, mahcup olma, yargılanma korkularını bir kenara bırakmalı ve zihnimizi özgür bırakmalıyız.

Einstein hayal gücünden bahsettiğinde henüz test edilmemiş çeşitli fiziksel koşullarda ne olacağını “hayal etme” yeteneğinden bahsediyordu. Hayal ettiği şey, teorik fizikteki belirli bir sorunun cevabıydı: “Bu uzak nesnelerden gelen ışık, tamamen tutulan Güneş’in yanından geçtiğinde nasıl davranacak ve ortaya çıkacak?”

Isaac Newton’un bahçesindeki bir ağaçtan düşen bir elma, yerçekimi kuvvetinin anlaşılmasına ilham verdi ve evrenin mekaniğinin temel yasalarından birini formüle etti.

Yaklaşık 300 yıl sonra, Silikon Vadisi garajında ​​küresel bir teknoloji devine dönüşecek bir start-up kuruldu. Steve Jobs, Steve Wozniak’a adının Apple olacağını söylerdi. Kendi sözleriyle: “Elmaları çok severim… Apple, telefon rehberinde Atarinin ilerisindedir ve ben de Ataride çalışıyordum! Peşinde olduğumuz şeyin özeti gibi görünen bir şeyin yan yana gelmesini bulduk; sadelik ve bir o kadar da incelikli karmaşıklık. Elma bunu sembolize ediyor gibiydi.”

İnsanoğlunun bilinmeyeni keşfetme ve yeni sınırlara ulaşma arzusu, fizikçileri, gökbilimcileri ve kozmologları evrenin mekaniğini çözmek ve madde ve enerjiyi yöneten yasaları çözmek için bitmek bilmeyen bir arayışa sürükledi. Albert Einstein’ın attığı temellerden görelilik teorisine, kuantum mekaniğinden süper sicim teorisinin evrimine kadar insanoğlunun bunun kökenlerini anlama tutkusu hiç bitmedi.

Yeni topraklar keşfetmek için okyanusları aştık, dünyayı dolaşmanın yollarını icat ettik, yıldızlara ulaştık ve aya indik. Bütün bunlar ilk olarak hayal gücünün zihninde yer eden bir fikir olarak başladı.

Hayal gücü en yüksek özgürlüktür ve kimsenin bizi mahrum edemeyeceği bir özgürlüktür.

Tarihin en büyüleyici yenilikçilerinden ve fütüristlerinden biri olan Nikola Tesla da hayran olunası bir hayal gücüne sahipti. Tesla’nın görüntüleri tam olarak hatırlamasına, nesneleri görselleştirmesine ve icatlarını kelimenin tam anlamıyla hayal gücünde gerçekleştirmesine olanak tanıyan görsel bir hafızası vardı. Bir fikirden ilham aldığında, somut biçimine geçmeden önce, bir icadı sanki gerçekmiş gibi beyninde çalıştıracak noktaya kadar onu hayal gücünde oluşturmaya başlıyordu.

Kısacası hayal etmek sadece sanatçılar için herkes için var ve hatta bu dünyada kendimiz olarak yaşayabilmemiz ve hayatın anlamını keşfedebilmemiz için hayal gücümüzden vazgeçmememiz gerekiyor. Albert Einstein’ın hayal gücünün önemine dair sözleri, olağanüstü hayatı ve katkılarıyla birleşince nesillere ilham vermeye devam ediyor.