“Işık hızı”, Aslında “Yavaş” mı?
“Işık ” insanoğlunun keşfettiği en hızlı şey. Peki gerçekten de o kadar hızlı mı?
Hız kavramı ile sürat kavramı, çoğu insan tarafından karıştırılmakta ya da aynı şey sanılmaktadır. Öyleyse, hız nedir? sürat nedir? İsterseniz gelin önce bunlarla başlayalım.
Hız faktörü; bir cismin, birim zamandaki (yani bir saniye,bir saat,bir gün vb.) yer değiştirmesine denir. Yani belirli bir süre zarfında başlangıç konumunun ne kadar değiştiğidir. Hız aynı zamanda vektörel bir ifadedir. Yani belirli bir yöne sahiptir. Buna göre; hız için belirli bir formül yazmak gerekirse;
V (vektörel hız)=yer değiştirme(metre)/ geçen süre (saniye)
şeklinde olur.
Sürat ise belirli bir sürede, alınan yol miktarını belirtir.
“Sürat”, kelime manası olarak da TDK’da şu şekilde geçmektedir.
sürat, -ti
Arapça surʿat
1. isim Hızlılık, çabukluk, ivinti.
Sürati de formüllendirmek istersek;
sürat= alınan yol (metre)/ geçen zaman (saniye)
şeklinde olur.
Formüllere baktığımızda pek bir fark görülememektedir. Bunun sebebi ise bu iki terimin birbirlerinden türemiş olmasıdır. Aslında matematiksel olarak “hız”, “sürat”in zamana göre türevidir.
Daha rahat anlamanız için şöyle yüzünüzde bir tebessüm ve şaşkınlık oluşturacak gerçekten bahsetmek isterim.
Eğer bir insan doğduğu hastanede ölürse ortalama hızı 0 olacaktır. 😊
Nasıl derseniz gelin hesaplayalım.
Mesela 1950 yılının bir bahar gününde bir hastanenin acilinde doğan kişi, 2020 yılının baharında yine aynı hastanenin acilinde ölürse bu kişinin 70 yıllık ömrünün yer değiştirme miktarı “0” olacaktır. Öyleyse formülde yerine koyarsak ;
hız= yer değiştirme / zaman
o da ;
hız = 0 m/70 yıl olacaktır . bu da eşittir, “sıfır”.
Gördüğünüz gibi koca bir ömrün hızı maalesef sıfır.
Şimdi gelelim asıl meselemize,
İnsanoğlunun bu zaman kadar ölçebildiği en hızlı şey “Işık”.
Işık hızı, boş bir ortamda yaklaşık olarak saniyede 300.000 km hıza ulaşıyor. Bu da eğer böyle hıza sahip bir aracınız olsa idi; 1 saniyede dünyayı ekvator çizgisinden yaklaşık 7 kez dönmek demek olurdu.
Peki, böylesi muazzam ötesi bir hıza, bir cisim ulaşabilir mi? Bu maalesef teoride de imkansız gibi duruyor.
Bu kadar yüksek hızda hareket eden bir şey nasıl oluyor da “yavaş” oluyor?
Evrenin büyüklüğünü keşfettikçe bizim ölçü birimlerimiz kasır ve noksan kalmaya başlıyor. Bu yüzden uzayda bir ölçüm yapıldığı zaman kolaylık olması açısından bazı yeni birimler türetiliyor. Mesela 1 Astronomik Birim (AB) Güneş ile aramızdaki uzaklığın birimidir.
1 AB yaklaşık 150 milyon km’ye denk gelmektedir.
Genelde “AB”yi Güneş sistemimiz içindeki uzaklıkları anlatmak için kullanırız.
Bir diğer uzaklık birimi ise “ışık yılı”. ışık yılı; ışığın bir senede aldığı yolun uzunluğudur aslında. Yani saniyede 300.000 km hızda bir yıl gitmek demek.
Bir ışık yılı yaklaşık 9.500.000.000.000 kilometredir.
Geceleyin gökyüzüne baktığınızda bir sürü yıldız görürüz değil mi?
Peki bu yıldızlar bize ne kadar uzakta hiç düşündünüz mü?
Dünyamıza en yakın yıldız “Proxima Centauri” yıldızıdır. Bize olan uzaklığı ise 4.24 ışık yılıdır.
Yani geceleyin size göz kırpan o muhteşem pırıltılardan en genci 4.24 yıl önce yıldızdan dünyamıza doğru gelmeye başladı.
Bilinen evren o kadar büyük ki size bir tasvir ile anlatmak istiyorum. evreni dünyamız olarak düşünürsek -çok büyük hatalar olacaktır kabul ediyorum. -Güneş sistemimiz de yaklaşık olarak bizim evimiz olacaktır. dünyamız ise evdeki mutfakta tezgah üzerinde duran bir tuzluk kadar.
Peki, evinizden komşunuza gitmeniz kaç dakikanızı alır? 5? 10?.
İşte, Dünyamıza en yakın yıldız olan “Proxima Centauri”, Güneş sistemimizin bitişiğinde oturuyor.
Evinizin mutfağından, bitişik komşunuza gidebilmeniz için, bu zamana kadar ölçebildiğiniz ve teorik olarak ulaşmanızın imkanının olmadığı bir hızda yani ışık hızında, 4,24 yıl geçmesi gerekiyor. Peki ya köye, memlekete gitmek ? Büyük ihtimalle ömrünüz yetmeyecek.
Şimdi;
