İlkokula Hazırlık
Okul öncesi eğitimden ilkokula geçiş…
Okul öncesi eğitimin amaçlarını biliyor musunuz? Okul öncesi eğitimin amaçlarından bir tanesi çocukları ilkokula hazırlamaktır. Ancak okul öncesi eğitimin amaçlarının geneline hakim olmak okul öncesi eğitimi daha iyi anlamak için önemlidir.
Okul öncesi eğitiminin amaç ve görevleri, millî eğitimin genel amaçlarına ve temel ilkelerine uygun olarak;
- Çocukların beden, zihin ve duygu gelişimini ve iyi alışkanlıklar kazanmasını sağlamak,
- Onları ilkokula hazırlamak,
- Şartları elverişsiz çevrelerden ve ailelerden gelen çocuklar için ortak bir yetiştirme ortamı yaratmak,
- Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarını sağlamaktır.
Bknz: Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı
Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programında “Okul Öncesi Eğitimin Temel İlkeleri” arasında ilkokula hazırlıkla ilgili bir madde yer almaktadır.
Okul öncesi eğitimi çocuğun motor, sosyal ve duygusal, dil ve bilişsel gelişimini desteklemeli, özbakım becerilerini kazandırmalı ve onu ilkokula hazırlamalıdır.
Okul öncesi eğitime baktığımızda aslında bütünsel bir yaklaşımla çocuğu ilkokula hazırladığını görüyoruz. Okul öncesi eğitimin temel ilkelerini detaylı olarak incelerseniz aslında diğer maddelerin de çocuğu destekleyici ve ilkokula hazırlık niteliği taşıdığını görebilirsiniz. Örneğin, altıncı madde “Çocukların Türkçeyi doğru ve güzel konuşmalarına gereken önem verilmelidir.” şeklindedir.
Okuma Yazma Öğretmiyoruz!
İlkokula hazırlık demek okuma yazma öğretmek değildir. Kimi zaman velilerden ya da etrafımızdaki insanlardan okul öncesi eğitimde okuma yazma öğretildiğini ve bunun ne kadar güzel bir durum olduğunu duymuş olabilirsiniz. Ancak okul öncesi eğitimi esasında oyuna dayalıdır ve gelişim alanlarını destekleyerek çocuğu ilkokula hazırlamayı amaçlar. Bunu yaparken “Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programı” gereğince çocuklara okuma yazmayı öğretmeyi değil okuma yazmaya hazırlık etkinlikleri ile çocuğu desteklemektedir.
Okuma Yazmaya Hazırlık Etkinlikleri
Okuma yazaya hazırlık etkinlikleri, çocukların sosyal ve duygusal, motor, bilişsel, dil ve öz bakım becerilerinin desteklendiği çalışmaların hepsini içermektedir.
- Harf öğretmek, yazdırmak okuma yazmaya hazırlık etkinliği değildir. Ses farkındalığı gibi çalışmaların okuma yazmaya hazırlık etkinliği niteliğinde olduğunu söyleyebiliriz.
- Okuma yazmaya hazırlık etkinlikleri sadece masa başı etkinliklerden oluşmaz. Sanat, drama, hareket gibi birçok etkinlik ilkokula hazırlıkta aynı öneme sahiptir.
- Bu etkinlikler sadece bilişsel ya da sadece motor gelişim alanı gibi tek bir alanı kapsamaz. Bütün gelişim alanlarına yönelik etkinliklere yer verilmesi gerektiği unutulmamalıdır.
- Tek bir seferde ya da kısa bir sürede okuma yazmaya hazırlık süreçleri tamamlanamaz. Bir seneyi (60–72 ayı) kapsamaz. Okul öncesi eğitim sürecinin son yılını ilkokula hazırlık yılı olarak düşünmek yanıltıcıdır. Çünkü ilkokula hazırlık okul öncesi eğitimin 60–72 ay öncesini de kapsar.
Okulda dil gelişimini desteklerken aslında aynı zamanda erken okuryazarlık becerilerini de destekliyoruz. Çünkü dil ve erken okuryazarlık birbiriyle yakından ilişkili ilerleyen süreçlerdir. Ancak erken okuryazarlık okuma yazmadan farklıdır. Farklılık okul öncesi dönemde dil becerilerinin geliştirilmesine dayalı destekleyici çalışmalar yapılmakla kendini gösterir. Örneğin uyaklı sözcüklerden oluşan şarkılar söylenmesi tekerlemeler ve parmak oyunları, şiirler, bilmeceler, resimli kitaplar, etkileşimli kitap okuma, taklit oyunları, dramatizasyon…
Milli Eğitim Bakanlığı Temel Eğitim Genel Müdürlüğü Okul Öncesi Eğitim Programında Yer Alan İlkokula Hazırlıkta Temel Olan Becerilerin Gelişimini Desteklemeye Yönelik Etkinlikler:
- Görsel algı çalışmaları (el-göz koordinasyonu, şekil-zemin ayrımı, şekil sabitliği, mekânda konum, mekânsal ilişkiler, hız, vb.).
- İşitsel algı/fonolojik farkındalık çalışmaları (dinleme, konuşma, sesleri hissetme, ayırt etme, aynı sesle başlayan ve biten kelimeler üretme vb.).
- Dikkat ve hafıza çalışmaları (benzerlikleri ve farklılıkları bulma, akılda tutma, hatırlama vb.)
- Temel kavram çalışmaları (program kitabındaki kavram listesinde bulunan ve gerekli görülen diğer kavramlar ile ilgili çeşitli çalışmalar).
- Problem çözme ve tahmin çalışmaları.
- Kalem kullanma ve el becerisi çalışmaları (kalemi doğru tutabilme, kalem kontrolü ve doğru kullanabilme, çizme, boyama, kesme, katlama, yoğurma, yapıştırma vb.).
- Öz bakım becerilerini geliştirme çalışmaları.
- Güven ve bağımsız davranış geliştirme çalışmaları.
- Sosyal ve duygusal olgunluk geliştirme çalışmaları.
- Okuma yazma farkındalığı ve motivasyon geliştirme çalışmaları.
- Duyu eğitimi çalışmaları.
- Nefes ve ritim çalışmaları vb.
İlkokula hazırlığın yalnızca okul öncesi eğitimin son yılına denk gelen süreyi kapsamadığını unutmamak gerekir. Çocukların okul öncesi eğitimi aldığı süre içinde yaptığı, deneyimlediği, öğrendiği her şey ilkokula hazırlık için bir anlam ifade etmektedir. Çocuklara farklı ve çeşitli yaşam deneyimleri sunarak “yaparak yaşayarak” öğrenmelerine destek olmayı bırakmamak dileğiyle… 🥰
Yorumlarda buluşabiliriz ve konu hakkında tartışabiliriz.
🤔 Mediumda bir blog yazısına 50 tane alkış atabileceğini biliyor musun? 👏
Kaynak: https://tegm.meb.gov.tr/dosya/okuloncesi/ooproram.pdf
