Kaunos Kaya Mezarları ve Kaunos Antik Kenti
Herkese merhaba, bu yazıda Muğla’nın Ortaca ilçesinde (Dalyan’da) bulunan bir antik kentten, “Kaunos Antik Kenti”nden bahsediyor olacağım.
Yaklaşık 1 ay önce Fethiye’de bulunan Amintas Kaya Mezarlığı ve Telmessos Antik Kenti’ni ziyaret etmiş ve bununla ilgili bir makale yazmıştım. İlgili makaleye buradan ulaşabilirsiniz.
30 Ağustos 2022 tarihinde bu antik kenti gezme fırsatı buldum ve gitmeden önce yapmış olduğum araştırmaları derleyerek bir yazı yazmak istedim. Öyleyse başlayalım.
Kaunos Antik Kenti
Tarihi
Kaunos Antik Kenti, Muğla’nın Ortaca ilçesi sınırları içerisinde bulunan ve M.Ö. 10.yy da oluşturulduğu düşünülen bir antik liman kenti. Adını Miletos’un oğlu Kral Kaunos’ta aldığı varsayılır.
Efsaneye göre Apollon’un oğlu Miletos’un biri kız diğeri erkek, ikiz çocukları oluyor: Kaunos ve Byblis. Byblis, zaman geçtikte erkek kardeşi olan Kaunos’a aşık oluyor. Daha sonra Kral Miletos, oğlu Kaunos’u bu yasak aştan dolayı ülkeden kovuyor. Kaunos, ülkeyi terkettikten sonra günümüz Dalyan sınırlarında bulunan bu yöreye yerleşerek bu antik kenti kuruyor.
Dalyan Nehri’nin labirenti andıran yapısının, Byblis’in bu duruma üzülmesi sonucu döktüğü göz yaşları ile oluşturulduğu da bu efsanenin bir diğer parçası.
Efsaneyi bir kenara bırakıp, Tarihin Babası olarak anılan Herodot’un “Histories” kitabına bakacak olursak Kaunoslular Karia’nın bir yerel halkı olarak tanımlanıyor (fakat yerel halk kendisini Giritli olarak biliyor). Döneminin önemli bir liman kenti olduğu ve aktif bir yerleşim yeri olduğu da bu eser içerisinde, bu antik ile ilgili bahsedilen diğer konular olarak göze çarpıyor.
Antik Kente Ulaşım ve Antik Kenti İçinde Bulunan Yapılar
Antik Kente, hem kara hemde deniz yolu ile ulaşım sağlanabiliyor. Ben Dalyan merkezden, bir tekneye binerek (kayık ile de ulaşım mümkün,kayık ile kişi başı gidiş-geliş 20TL gibi bir ücretle iki kıyı arasında geçiş sağlanabiliyor) karşı kıyıya geçip oradan da yaklaşık 20–25dklık bir yürüyüş sonucunda ulaşmayı tercih ettim.
Antik Kent’e, Müze Kart’ınız var ise ücretsiz, eğer yoksa 25TL (Temmuz 2022 itibariyle) gibi bir ücret ödeyerek giriş yapmak mümkün.
Antik Kenti gezdiğinizde, Stoa, Agora, Çeşme, Yuvarlak Yapı (Gözlem Platformu), Tiyatro ve Ruhani Toplanma Alanlarını görebilirsiniz.
Şuan Antik Tiyatro restorasyon çalışmaları nedeniyle ziyarete kapalı durumda fakat gözlem noktasında içerisini görebilmek mümkün.
33 adet oturma sırasına sahip olan bu tiyatro, döneminin en gelişmiş kültür merkezlerinden biri olması ile öne çıkıyor.
Bu antik kent, Bizans (Doğu Roma) İmparatorluğu tarafından da kullanılmış ve bu sebeple kentte Hristiyanlık etkilerini görmek mümkün. Antik kent içerisindeki Kilise ve Roma Hamamı’nı gezdiğimizde bu etkiyi daha net bir şekilde görebiliyoruz.
Antik Kent Hakkında Diğer Bilgiler
- Akropol olarak bilinen 152 metre yükseklikteki bir tepeye kurulmuş olan bu antik kent, zaman içerisinde denizin alüvyonlarla dolması üzerine liman kenti olma özelliği kaybetmiştir. Antik kenti gezdiğinizde, deniz seviyesi ile kent seviyesi arasındaki farkı net bir şekilde görebilirsiniz. Buna rağmen zamanında burada deniz taşımacılığı ve ticari yapıldığını gösteren belgelere rastlamak mümkün. Ağzı kapanabilen bir liman şehri olarak sıklıkla anılmıştır.
- 15.yy’da Türkler tarafından bütün Caria ve Kaunos bölgeleri ele geçirilerek, bölge Türk hakimiyeti altına giriyor. Yine 15.yy içinde ortaya çıkan Sıtma (Malaria) hastalığının yayılması ile kent terkedilmeye başlanıyor. Daha sonra zamanla oluşan depremler ile birlikte kent kum ve taş birikintileri arasında kalarak gözden kayboluyor.
- İngiliz Arkeolog Hoskyn tarafından 1842 yılında bu antik kent bulunarak ortaya çıkarılıyor.
Kaunos Kaya Mezarları
Kaunos Kaya Mezarları’nın M.Ö. 4.yy da yapıldığı düşünülüyor. Eski adı Calbys olan ve günümüzde Dalyan Nehri olarak bilinen su kenarında dağlara oyuklar oluşturularak yapılmış bir mezarlıktır. Günümüzde bu mezarların nasıl yapıldığına yönelik hala kesin bir açıklama bulunmamakta.
Bu tarz kaya mezarları yapılmasının nedeni, Yunanlıların Tanrıların evini dağlar olarak (Tanrıların dağlarda hüküm sürdüğünü düşünüyorlar — Zeus’un Olimpos Dağında yaşadığını ve oradan dünyayı gözettiğini düşünmeleri örnek verilebilir) düşünmesinden kaynaklanmakta.
Bu kaya mezarlığında genellikle Ev Tipi mezar tipleri göze çarpmakla birlikte Tapınak Tipi mezarda bulunmakta. Tapınak tipli mezarın Kral Kaunos için yapıldığı düşünülürken, ev tipi olanların ise diğer statü sahibi kişiler için yapıldığı düşünülmekte.
Kaya mezarlarının yapısını korumak için günümüzde girişi yasaklanmış durumda ve bu kaya mezarları sadece Dalyan kıyılarından görülebilmekte.
Yararlanılan Kaynaklar
