Kolesterol İyi Mi, Kötü Mü?

Kolesterol Hastalığı ve Tedavisi

Kolesterol hastalığı kan yağlarının fazla olması durumudur.

Halk arasında kolesterol hastalığı olarak bilinen hiperlipidemi, başta hücreler olmak üzere insan vücudunun pek çok bölümünde yer alan lipid denen yağ moleküllerinin miktarının kanda olması gerekenden fazla bulunmasıdır. Kolesterol vücudumuzda lipid yapısında bulunan ve oldukça önemli görevleri bulunan bir bileşendir.

İnsan vücudunda lipidler, hücre zarının yapıtaşı olmasının yanında safra asitlerinin oluşumunda, bazı hormonların üretilmesinde de görev almaktadır. Lipidler vücudumuzda halk arasında kötü kolesterol olarak bilinen LDL, iyi kolesterol olarak bilinen HDL ve trigliserit gibi moleküller olarak yer alır. Bu moleküllerin metabolizmasında meydana gelen bozukluklar bir takım hastalıkların gelişimine neden olabilmektedir.

Kolesterol Yüksekliği

Kolesterol ve trigliserit yüksekliği genetik olabilse de şeker hastalığı, tiroid hastalığı, karaciğer ve böbrek hastalıkları, bazı ilaçların kullanımı neticesinde de meydana gelebilmektedir. Özellikle LDL yüksekliği kalp hastalıkları, damar hastalıkları ve kalp krizi gelişmesi açısından risk meydana getirmektedir. Trigliserit yüksekliğine bağlı pankreas organında iltihabi hastalıklar görülebilir.

Kolesterol yüksekliği damar tıkanıklığına neden olabilmektedir.

Kolesterol düzeyinin tayini kandaki miktarına bakılarak yapılmaktadır. Genç erişkinlerde 5 yılda bir, 40 yaş üzerindeki erkeklerde ve 50 yaş üzeri kadınlarda (veya menopoz sonrasında) 2 yılda bir kandaki kolesterol düzeylerinde bakılması önerilmektedir.

Şeker hastalığı, kalp hastalığı, fazla kilolu olmada, ailede erken yaşta kalp krizi geçiren akraba bulunması, tansiyon yüksekliği, böbrek hastalığı gibi durumların varlığında yılda bir defa kan yağları hekim tarafından kontrol edilmektedir.

Yemek yeme sonrası özellikle trigliserit düzeyinde yükselme meydana gelmesi nedeniyle kan ölçümü yanıltıcı olabilmektedir. Bu nedenle kolesterol düzeyi ölçülecek kişinin en az 8 saat öncesine kadar herhangi bir şey yememiş olması gerekmektedir. Bununla birlikte ilaç tedavisine karar verilmeden önce genellikle en az 2 ölçüm yapılarak kolesterol yüksekliğinden emin olunması gerekir.

Kolesterol Hastalığı Tedavisi

Kolesterol hastalığının ilk basamak tedavisi diyettir.

Kolesterol hastalıklarının tedavisinde ilk adım sağlıklı beslenme, kilo kontrolü ve egzersizden oluşmaktadır. Yaşam tarzında yeterli ve etkili değişim göstermeyen kişilerde tek başına ilaç tedavisi hastalığın kontrol altına alınmasında yetersiz kalabilmektedir.

Kötü kolesterol (LDL) ya da trigliserit düzeyi çok yüksek olan ya da kolesterol düzeyi normalin üzerinde olup şeker veya kalp hastalığı gibi hastalıkları bulunan kişilerde ilaç tedavisi başlamak gerekmektedir. İlaç tedavisi ile birlikte mutlaka diyet, egzersiz gibi yaşam tarzı değişiklikleri sürdürülmelidir.

Kolesterol ilaçları kas ağrısına neden olabilmektedir. Nadiren görülebilen ciddi kas yıkımı meydana gelmediği müddetçe ilaç kesilmez. Yalnızca kas ağrısı bulunan kişilerde kolesterol ilacıyla beraberi koenzim Q kullanımının şikayetlerin azalmasında etkisi olabilmektedir.

İlacın kas yıkımı, karaciğer hasarı gibi yan etkilerini değerlendirmek amacıyla hekim ilaca başlandıktan bir ay sonra kan değerlerini kontrol ederek ilacın devam edilip edilmeyeceğine karar vermektedir. Bu nedenle ilaç başlandıktan sonra şikayetleri gelişen hastaların ilacı bırakmadan önce hekimiyle görüşmesinde fayda vardır.

Kaynaklar:

• Türkiye Endokrinoloji ve Metabolizma Derneği — Dislipidemi Tanı ve Tedavi Kılavuzu
• Rağbetli, Cennet. “Hiperlipidemi.” Van Tıp Dergisi 16.1 (2009): 43–47.
• Raizner, Albert E. “Coenzyme Q10.” Methodist DeBakey cardiovascular journal 15.3 (2019): 185.

Daha fazla içerik için sayfamı ziyaret edebilirsiniz: www.instagram.com/dr.beyzarbakopan