Kültürel Farklılıkları Avantaja Çevir!
Kültürel olarak zengin ortamlarda çalışmanın çok fazla artı yanı olmasına karşılık, şirketlerin bu zenginliği nasıl avantaja çevirebilecekleri konusunu çok iyi bilmesi gerekiyor. Farklı kültürlerin bir arada olduğu ortamlarda çeşitli değer ve tutumların birbirinden farklı olması sebebiyle kültürel dilemmalar(çıkmazlar) ortaya çıkıyor. Kültürel dilemmaların çözülebilmesi için uzun yıllardır kültürlerarası çalışmalar yapan sosyal bilimci Fons Trompenaars’ın 4 basamaklı çözüm yoluna bir göz atalım. Tompenaars çözüm adımlarının İngilizce tanımları 4R olarak kısaltmış. Bana kalırsa kurumlardaki lider pozisyonlar bu adımları takip ederse, bünyelerindeki kültürel farklılıkları müthiş bir avantaja dönüştürebilirler. Tabii ki öncesinde yöneticilerin. Yöneticilerin bu farklılıkları ve bu farklılıkları iyi yönetmenin öneminin farkında olmaları gerekiyor.
1. Adım : Tanımak (Recognize)
Kültürlerarası iş ortamlarında en çok karşılaştığımız hatalardan biri kişilerin, kendi iş yapma biçimini ve kendi değerlerini en iyi olarak görmeleri. Özellikle bu tutum bir lidere aitse, o zaman şirket içerisindeki farklılıkları görmesi neredeyse imkansız bir hal alıyor.
Kurum içinde kültürlerarası farkındalığı artırmanın en önemli adımı, yöneticilerin kurum içindeki farklılıkların(bakış açısı, değer, tutum, inanç, iletişim biçimi vb.) farkına varması olabilir. Bu farklılıkları görmek yerine, ‘hepimiz belli bir eğitim seviyesindeki insanlarız’ gibi bir indirgemeci tutum bu farklılıkların farkına varılmasının önüne geçebilir. Farkındalık sürecinin başlaması beraberinde açık görüşlülük, empati gibi tutum ve davranışları getirecektir.
2. Adım : Saygı Göstermek (Respect)
Farklılıkların varlığını kabul etmek ve saygı göstermek konusu ancak etiketleme, kalıp yargılardan
sıyrılmış bir dil kullanılarak mümkün olabilir. Farklı kültürlerdeki değer ve tutumlar birbirleri ile çatıştığı zaman, kültürlerin birbirinden farklı olduğu gerçeğinin olduğu ve bu gerçekliğin son derece doğal olduğu bilgisi akılda tutulmalıdır.
Saygı duymak, kendi değerlerinden vazgeçmek ya da bir kültürü diğer kültürden daha üstün görmek değildir. Bazen yalnızca farklılığı görmek ve kabul etmek, bazen de bir orta yol bulmak kültürlerarası çatışmaların önlenmesi konusunda etkili olacaktır.
Kurum içinde bu saygı ortamı oluşturulabildiğinde, bu farklılıkların bir aradalığından doğan yeni iş fikirleri, sinerji, yaratıcılık şirketi verim ve bir çok konuda bir ya da birkaç üst basamağa taşıyacaktır.
3. Adım : Uzlaştırmak (Reconcile)
Bu adımda kişinin farklılıkların ve bu farklılıkların yarattığı çatışmaların farkında olduğunu söyleyebiliriz. Sistemdeki kültürel dilemmaların nasıl çözülebileceği noktasında bir çözüm bulunarak kurum içerisindeki verim ve sıra dışılık zirveye ulaşacaktır. Bu aşamada liderler farklı kültürel değer sistemlerini kurum kültürü ile bir araya getirmek için bir çaba sarfetmelidir. Çatışan tarafların karşılıklı kazanabileceği bir çözüm bulunması oldukça önemlidir.
4. Adım : Hayata Geçirmek ve Köklendirmek(Realize and Root)
Son aşama ise 3. adımın işe yaradığından emin olup, bu çözümün sistemde kalıcılaştırılması olarak özetlenebilir. Bunun için çatışan değerleri ve çözülmüş dilemmaları net olarak tanımlayıp, bir davranışa dönüştürmeye ihtiyaç var. Bundan sonrası ise ekiptekilerin yeni süreçleri içselleştirmelerine kalıyor. Çözümü köklü hale getirmek beraberinde kaynak tasarrufunu getiriyor.
Kurum içinde bu barışcıl ve üretken yapının oluşabilmesi için ise çalışanların ve liderlerin kültürlerarası yetkinliklerinin belirli bir seviyenin üzerinde olması oldukça kritik.
Çalışma ortamında farklılıkların yönetilmesi konusunda sizce neler yapılmalı? Yorumlarınızı ve katkılarınızı bekliyorum.
Emre Keskin
Bu yazıyı yazarken aşağıdaki kaynakları kullandım.
→MindTools — The seven dimensions of culture
→Crossknowledge — Understanding cultural differences for improved business relations
→Leadership and change management magazine
Podcast| Youtube | Slack | Facebook | Twitter | Instagram | Kodcular
