Malcolm X Kimdir?

19 Mayıs 1925'de Nebraska eyalati Omaha şehrinde dünyaya gelen Malcolm X’in asıl adı Malcolm Little’dır. Ailesiyle birlikte Lansing’e taşınan Malcolm’un annesi Louise Norton Little’dir, babası Earl Little ise Baptist Hıristiyan bir vaizdi. Annesi, zenci ırktan biriyle kafkas ırkının evlenmesi sonucunda doğan melez bir Mulatto idi.

Vaiz olan babası Amikalı Siyahilerin asla gerçek bağımsızlığa ve özgürlüğüne kavuşamayacağını, hak ettikleri itibarı göremeyeceklerine inanıyordu. Pan-Afrikanizm taraftarı olan babası, sık sık zenci düşmanı ırkçı örgüt olan Siyah Lejyon tarafından tehdit ediliyordu. Evleri yakıldığında Malcolm 4 yaşındaydı. Aradan geçen iki yıl sonrasında resmi kayıtlara göre babası bir tramvay kazasında hayatını kaybetti. Acı gerçek ise Siyah Lejyon yönlendirmesi ile Ku Klux Klan tarafından 1931 yılında öldürüldü.

Babasının zenci düşmanı beyazlar tarafından öldürülmesi, o yıllarda boğuşmak zorunda kaldıkları maddi güçlükler Malcolm’da psikolojik çöküntülere neden oldu. Yedi kardeşin dördüncüsü olan Malcolm, annesinin sinir bozukluğu hastalığıyla hastaneye kaldırılması sonucu kardeşleriyle birlikte yetimhaneye verildi.

Kardeşleriyle ayrılmak zorunda kalarak bir aileye evlatlık olarak verildiğinde eğitim hayatına devam ederek lise başarılı bir öğrenci olarak bitirdi. Avukat olmak isteyen Malcolm’a öğretmenin siyahiler için uygun olmadığı marangoz olmasının daha doğru olacağını söylemesiyle üniversiteyi okuyamadı. Küçük yaşta çalışmaya başladığında yolu Haarlem’e düşer ve Detroit Red olarak tanınır. Narkotik, fahişelik, kumar zincirini koordine etmeye başlar. 20 yaşında 1946 yılında hırsızlık suçuyla yakalanarak 10 yıllık hapse mahkum edilir.

Harlem sokaklarda üniversiteyi okuduğunu hapishanedeki hayatında doktora tezini yazdığını söyleyerek, bir siyahi olarak ona dayatılan hayat biçiminin onu hapishaneye düşürdüğünü söyler.

Mahkum olduğu yıllarda okuma açlığını kütüphanedeki kitapları okuyarak dindirir. 1952 yılında yedi yıllık mahkumiyeti bittiğinde Detroit’de ki kardeşinin yanına yerleşir. Malcolm X serseriyken birden farklı biri olarak Amerika’da hızlı bir şekilde ilerleyen İslam dininin bir temsilcisi olarak görev almaya başlar. Elijah Muhammed tarafından yönetilen Nation of islam’ın öğretileriyle soyadını değiştirme kararı alır.

Little soyadını köle adı olarak görür ve kayıp kabile adını anmak için X adını kullanmayı seçer. NOI topluluğu beyazların şeytan olduğu ve Tanrının siyahi olduğunu ilan ederek, siyahilerin kendilerini dizginleyerek uyuşturucu ve alkol kullanımından uzak durmasını telkin eder. Elijah Muhammed sayesinde NOI içinde yükselerek 1954'de Harlem ana mabedinin imamı olarak tayin edilir.

Betty Sanders ile 1958 yılında evlenerek 6 kız babası olur. Karizması, hitabet gücü ve NOI çalışmalarına adanmış hizmetleriyle birçok üyeyi etkilemeyi başarır. Bu sayede 11 yıl içinde NOI üyelerinin sayısı 30 bine yükselir.

Siyah Müslümanlar adına ülke gündemini oluşturan Malcolm X, televizyon programlarına katılarak peşine birçok taraftar takar. Beyazları niçin sevmediğini soran bir muhabire şu açıklamayı yapar.

“Bizi yüzyıllar önce buraya getiren, tarihimizden, kültürümüzden, dilimizden ayıran, hayvan gibi alıp satan beyaz adamdan nefret edip etmediğimi nasıl sorabilirsin? Bu bir tecavüzcünün iğfal ettiği kızcağıza “benden niye nefret ediyorsun” diye sorması gibi bir şeydir. Artık siyah adama söyleyecek sözünüz kalmadı. Sizin süreniz doldu, geminiz kalktı. Beyaz şeytanı çalkantılı denizlerde, sert rüzgarlar bekliyor. Zalimler devrilmeye mahkûmdurlar, beyinleri yıkanmış ‘Tom amca’lar da birlikte helak olacaklar!..

Malcolm X’in ününün artması NOI ve akıl hocası Elijah Muhammed arasında gerilimin oluşmasına neden olur. Son damla olarak Başkan John F. Kennedy’nin ölümü üzerine yaptığı yorumda eklenince NOI hareketinden 1964'de ayrılır. Yeni bir İslam hareketi olan Müslim Mosque’yi kurar. Aynı yıl Hacca giderek geri döndüğünde el-Hac (hacı) Malik el-Şahbaz ismini alır. Sünni İslam’ı benimseyerek, beyazların şeytan olmadığını ve gerçek kardeşliği savunduğunu ilan eder.

Irkçı eğilimine son vererek Afro-Amerikan Birliği Organizasyonunu kurar. Yaşam hikayesini kitap olarak yazması için Alex Haley ile anlaşır, ön görüsüne göre kitabın çıkacağı zamana kadar öldürüleceğini düşünür.

New York’ta ki evi 15 Şubat 1965 tarihinde bombalanır, zamanında davranmaları neticesiyle yara almadan ailesiyle birlikte kurtulur. Fakat evinin bombalanmasının üstünden 6 gün geçtikten sonra konuşma yaptığı kürsüde 6 kişi tarafından yakın mesafeden 15 el ateşle hayatını kaybeder. Harlem’de düzenlenen cenaze törenine 1500 kişi katılır. Katil zanlıları yakalandığında 3 kişinin NOI üyesi olduğu ortaya çıkar.

Malcolm X’in hayatı 1992 yapımı bir filme de konu olmuştur.