Martin Luther ve Protestanlık

Dünyanın Osmanlı hâkimiyetine hazırlandığı dönemde Avrupa kendi iç dünyasında bir dizi girdaplar içindeydi. En başta Türkler Avrupa’nın içine kadar girmişti. Diğer taraftan ise Papa, kilise, Hristiyanlık gibi mefhumlar büyük sorunlar yaratıyordu. Avrupa’nın içine düştüğü durumlardan kurtulması bir kaç yüzyıl alsa da bu hiçte kolay olmayacaktı. Biz burada 15. yüzyıl sonlarında doğmuş 16. yüzyılda ise düşünceleriyle Hristiyanlıkta yeni bir çığır açmış Martin Luther hayatını ve Protestanlığı ele almaya çalışacağız.

Martin Luther’in Hayatı

Luther 10 Kasım 1483 te Almanya’nın Saxe’ nin Eisleben kasabasında yoksul bir çiftçi ailesinde dünyaya geldi. 1488'de Mansfeldeki Latin okuluna basladı.1501 de Erfurt Üniversitesi edebiyat fakültesine kayıt yaptırdı. Öğrencilik yıllarında bol bol kitap okuyor ve çeşitli tartışmalara giriyordu. Bu tartışmalar ona filozof lakabını bile getirmişti.

Luther 1505 yılında üniversiteyi bitirir ve felsefe öğretmeni olmaya hak kazanır. Daha sonra Martin Luther 21 yaşında Aziz Augustine tarikatına bağlı manastıra girer ve rahip olur. Martin Luther’e göre Endüljans tehlikeli bir uygulama
idi. Papanın 1515 yılında Endüljans ilan etmesiyle ipler gerilmeye başladı. Bunun üzerine martin Luther incili yeniden yorumlayarak geliştirdiği meşhur 95 tezini ilan eder. Luther’in görüşleri kısa surede beklenenden fazla etki yapmıştı.

Bu etki üzerine papalık Luther’e dava açar. Daha sonra yaşanan gelişmeler papanın Luther’i 1520 yıllında aforoz
etmesiyle sonuçlanır

Protestanlık

Protestanlık tabiri ilk defa Lutherci görüşleri benimseyen bir grup alman prensin ilan ettiği deklarasyona atıfla reform yanlılarını nitelendirmek için roma Katolik kilisesi tarafından kullanılmıştır. Şüphesiz protestanlar yeni bir din yaratma iddiasında değildiler. Dertleri Hristiyan liderleri ve temsilcilerinin Hz. İsa’nın öğretilerinden ayrıldıklarını iddia ediyor
ve bu öğretilere tekrar dönülmesi inancındaydılar.

Protestanlık cemaatler kendi inanç ve hayat düzenlerini
oluşturabilmek adına gerektiğinde farklı bölgelere göç etmişler genellikle tolerans yanlısı farklı dinlere açık devlet sistemlerini savunmuşlardır. Protestanlık 19. yüzyıla kadar kuzey bati Avrupa ve kuzey Amerika bölgeleriyle sınırlı kalmış ve bu süre zarfında İslam ile teması çok olmamıştır. Asil temas 19. yüzyılda misyonerlik faaliyetleri ile
başlamıştır. Protestanlık Hristiyan dünyasında Katolik ve ortodoksluk ile karşılaştırıldığında en küçük gurubu
oluşturur. Hepsi değilse bile çoğu protestan oluşumu için Ortak nokta olarak;

1. Otoriter düzene ve hiyerarşik kilise yapısına başkaldırış.
2. Kutsal ruh ile roma Katolik kilisesi arasında ki bağın reddi.
3. Hz. İsa merkezli iman anlayışı noktalarını sayabiliriz. protestan kilise hayatında ise teoloji büyük yer işgal etmiş ve teologlar büyük itibar görmüşlerdir.

Bütün protestan oluşumları 16. yüzyıl reformistlerinin kurucu rolünü benimsemelerinin yanında Hz. İsa Mesihi kurtarıcı ve efendi kabul eder. Protestanlık sosyal alanda da oldukça zenginlik arz eder. Protestan kiliseleri hastane yetimhane ve imarethane gibi devletin yapamadığı sosyal hizmetleri sıklıkla yapmıştır. Özetle martin Luther yaşamı boyunca olduğu gibi öldükten sonrada düşünceleri ve yaptıkları ile Hristiyanlık dünyasında konuşulmuş ve
konuşulmaya devam edecektir.