Narsistler Hangi İnsanları Kendine Çeker?
Uzun süreli narsistik bir ilişkiden yeni çıktıysanız, kendinize “Neden?” diye sorabilirsiniz: “Neden hayatıma bir narsisti dâhil ettim? Neden ilişkiye bunca zaman devam ettim? Neden narsist o kadar insan arasından av olarak beni seçti?”
Belki de sadece tek bir ilişki de değildir söz konusu olan. Hayatınızın bir döneminde durup geriye, kendi geçmişinize bakarsınız ve orada bir sürü narsistik eski sevgili, arkadaş, patron ve iş arkadaşı görüp şaşırırsınız. Öyleyse sizde narsistleri çeken şeyler nedir? Ne tür insanlar narsistlerin ilgisini çekerler?
Empatik, şefkatli, duygusal insanlar
Her ne kadar narsistler empati yoksunu insanlar olsalar da, narsistlerin ilgilendikleri kişiler genellikle oldukça empatik yapılıdırlar. Özellikle ilişkinin başlarında bir narsist size geçmişiyle ilgili acıklı hikâyeler anlatabilir, kendisini aldatan veya psikolojik sorunları olan eski sevgililerinden bahsedebilir veya aile travmalarını sizinle paylaşabilir. Bu acıklı hikâyelerin belki bir kısmı doğrudur, belki de tümü birer yalandan ibarettir. Öte yandan bu hikâyeleri dinlerken, empatik yapılı ancak sınırlarını korumayı çok iyi bilmeyen bir insansanız, duvarlarınızı gereğinden erken kaldırabilirsiniz.
Elbette insanlar kendileriyle ilgili hassas konulardan bahsedebilir ve birbirleriyle yoğun duygusal anlar paylaşabilirler. Ancak burada narsistin temel amacı onlara bir an önce güvenmenizi sağlamak ve hayatınıza hızlı bir şekilde dâhil olmaktır. Oysaki duygusal açıdan sağlıklı insanlar arasındaki güven ve samimiyet zaman içerisinde kurulan bir şeydir.
Narsistik ilişkide zamanla ilişki ilerlediğinde ve ilk zamanlardaki idealize etme evresinin yerini kaba ve kötü davranışlar almaya başladığında, narsist size karşı olan kötü davranışlarını bu acıklı hikâyeler ile rasyonalize etmeye çalışacaktır. Şefkat duygusu fazlaca gelişmiş ve duygusal yapılı empatlar iseniz, siz de onları savunmaya geçebilir ve kötü davranışlarına ve istismara kılıf bulmaya çalışabilirsiniz.
Çekici, başarılı, etkileyici insanlar
Narsistler bir biçimde etkileyici olan insanların peşinden giderler. Etkileyiciden kasıt kimi zaman fiziksel anlamdaki güzellik/yakışıklılık, kimi zaman kariyer alanındaki başarı veya zekâ, kimi zaman ise maddi güç olabilir. Eğer narsist dış görünüşe öncelik veren biriyse, sizin fiziksel çekiciliğinizin peşinden gidebilir. Eğer narsistin bir partnerde aradığı başarılı bir kariyerse, toplumsal saygınlık sağlayan mesleklere sahip olanlar ilgisini çekebilir.
Sadece bunlar da değil. İyi aile ilişkileri olan insanlar, hobileri veya özel yetenekleri olanlar, geniş bir sosyal çevresi olan ve sevilen kişiler, kısacası hayatta belli alanlarda başarı gösteren insanlar narsistlerin çokça ilgisini çekecektir çünkü bu insanlar narsisti diğerlerinin gözünde iyi gösterecektir.
Tabi ki her insan, partnerinin başarılı, güzel, zeki vs. olmasını isteyebilir. Bunda hiçbir sorun yok. Ancak bir narsist için sizin bu özellikleriniz, onların toplumsal statülerini yükseltmeye hizmet eden bir araç gibidir. Özellikle ilişkinin başlarında, narsist sizi çok hızlı bir şekilde sosyal çevresine dâhil edebilir veya ailesiyle tanıştırabilir. Siz bunları size değer vermesi olarak yorumlarken, onun çevresine asıl demek istediği şudur: “Bakın, ben ne elde ettim!”
Sizin iyi özellikleriniz onlar için hem bir şov yapma fırsatı, hem de bir meydan okuma gibidir. Aynı zamanda, bu özellikler iyi bir kopyalama aracıdır da. Bir narsist sizin mimiklerinizi, kılık kıyafetinizi, duruşunuzu, konuşmanızı vb. kopyalayarak adeta zamanla size dönüşebilir.
Aynı şekilde insanların narsistleri bir partner olarak beğenmesinin altında da bazen bu tarz, statü ile alakalı özellikler olabilir. Çoğu narsist, kendilerinden emin duruşları dolayısıyla yüzeysel bir karizmaya sahiptir ve her şeye hakkı olduğunu düşünmeleri nedeniyle de içinde bulunduğumuz kapitalist düzende oldukça büyük başarılar yakalayabilirler. Tüm bu özellikler, insanlara çekici gelebilir ve bu oldukça doğaldır. Ancak ne olursa olsun bunların hepsinin yüzeysel özellikler olduğunu unutmamak gereklidir. Eğer bir insanla yakın ilişkiler kurmak istiyorsak, yüzeysel özelliklerinin yanı sıra daha derin özellikleriyle de ilgilenmeliyiz. Bir narsist ise derinlerinde ne yazık ki kuru bir çöl gibidir.
Hayır demekte zorlanan, zayıf sınırları olan insanlar
Narsistler, zayıf sınırları olan insanları severler. Sınırlarınız ne kadar zayıfsa, narsistin sizi istediği gibi şekillendirmesi ve manipüle etmesi o kadar kolaylaşır. Sınırlarımızın zayıf olması ise temelde öz saygı eksikliğimizden kaynaklanmaktadır. Her ne kadar bir önceki maddede, narsistlerin hayatta çeşitli başarılar elde etmiş veya doğuştan bazı iyi nitelikleri olan insanları seçme eğilimi gösterdiğinden bahsetsek de, bu iyi nitelikleri olan insanlar aynı zamanda ciddi oranda öz saygı/öz sevgi/özgüven eksikliği yaşıyor da olabilirler. Bir insanın toplum önündeki başarılı ve kendinden emin duruşu, her zaman içinde kendinden emin hissettiği anlamına gelmez.
Ayrıca içten içe reddedilme korkusu yaşayan bir insansanız, “Hayır” demekte zorlanıyor da olabilirsiniz. Başkalarının sizi sevmesi ve sizi bırakmaması uğruna, kendi değer yargılarınıza sırtınızı dönebilir ve “Hayır” demek istediğiniz durumlarda bile kolaylıkla “Evet” diyebilirsiniz. Bu durum, her daim kendi isteklerinin ön planda olmasını talep eden narsist için son derece cazip bir özelliktir.
Narsiste kendini iyi hissettiren insanlar
Narsistler övgüye, ilgiye, sevgiye ciddi oranda açlık gösterebilirler. Bu açlığı doyurmak için sürekli olarak kendilerini iyi hissettiren insanları yakınlarında tutmaya çalışırlar; yani övgüsünü, takdirini, sevgisini sakınmayan insanları. Öte yandan narsistin içindeki boşluk öyle derindir ve bu sevgi, ilgi açlığı o kadar doyumsuzdur ki narsistin hayatındaki kişi tüm enerjisini tüketmesine rağmen bu açlığı doyuramaz. Bu noktada kaçınılmaz son gerçekleşir ve narsist kendine yeni ve henüz enerjisini kaybetmemiş bir av aramaya başlar.
Aynı şekilde narsistlerin hayatlarındaki insanlar da çoğu zaman ilgiye, alakaya aç, yaralı insanlar olabilirler. Özellikle çocukluklarında istismar veya ihmale maruz bırakılan insanlar, narsistin kendilerini idealize etmesi ve özel hissettirmesi karşısında, kolaylıkla gardlarını indirebilir ve idealize edilmenin verdiği tatlı hisse kendilerini bırakabilirler. İstismar ve ihmale maruz bırakılan insanlar çoğu zaman görünmez ve değersiz hissedebilir ve sevilmeyi, takdir görmeyi hak etmediklerini düşünebilirler. Buna karşılık narsistin onlara gösterdiği “karşılıksız” gibi görünen ilgi kendilerini bir anda görünür kılar ve sevildiklerini hissettirir.
Başkalarını ve dünyayı; düzeltmeye, değiştirmeye ve kurtarmaya çalışan insanlar
Belki de narsistte ilginizi çeken esas şey onun başarısı, karizması veya ilgisi, alakası değildir. Beki de ona baktığınız ilk andan itibaren, narsistin pırıltılı dış kabuğunun altındaki yaralı ve korku dolu küçük çocuğu fark etmişsinizdir. Eğer siz de insanları ve dünyayı değiştirmeye, düzeltmeye, kurtarmaya çalışan idealist yapıda bir insansanız; narsistin içindeki bu yaralı çocuğu iyileştirme isteğiyle ona bağlanmış olabilirsiniz.
Buradaki temel sorun, sadece narsistin değişmeye/iyileşmeye kapalılığı değildir. Siz her ne kadar yardım etme isteği ile yola çıkmış olsanız da, yardım istemeyen birini değişime zorlamaya hakkınız yoktur. Eğer sizin de başkalarını değiştirmeye ve düzeltmeye karşı içinizde yoğun bir istek varsa, bunun onurlu gibi görünmesine rağmen, esasında ne kadar kontrolcü bir davranış olduğunu görmeye ve acıma ile sevgi duygusunu karıştırmamaya çalışın.
Başkalarını değiştirmeye ve düzeltmeye yönelmekten ziyade, kendimizi geliştirmeye ve daha iyi bir insan haline gelmeye çalışabiliriz.
Fedakâr, verici, kendinden önce başkalarını düşünen insanlar
Tüm bu özellikler kulağa çok hoş geliyor değil mi?
Aslında, değil.
Her ne kadar başka insanları düşünmek, onlara değer vermek harika özellikler olsalar da, eğer aşırı bir fedakârlık gösteriyorsak, kendimizi ihmal edip her durumda ilk olarak başkalarını düşünüyorsak, yanlış yoldayız demektir. Biz önce kendimize iyi bakabilmeli, kendi ihtiyaçlarımızı karşılayabilmeli ve kendimizi sevebilmeliyiz ki çevremizdeki insanları da düşünebilelim.
Bir insan “vermeye” odaklı yaşarsa, hayat onun karşısına her daim “almaya” odaklanan insanları çıkaracaktır. Burada önemli olan doğru dengeyi kurabilmektir.
Ayrıca çoğu zaman aşırı fedakâr olan insanlar, karşılarındaki insan kendilerini bu çabaları için takdir etmediğinde kırılabilir, üzülebilir ve haksızlığa uğradığını düşünebilir. Buradaki durum kendi öz saygımızı, başkalarının görüş ve düşüncelerine bağlamış olmamızdan kaynaklanmaktadır.
Hatayı kendinde aramaya meyilli ve başkaları adına sorumluluk alan insanlar
Narsistler hiçbir zaman hatayı kendilerinde aramazlar. Çoğu zaman bir narsistin ağzından şu sözcüklerin döküldüğünü duyabilirsiniz: “Beni buna sen zorladın. Bana bunu sen yaptırdın.”
Tersine, narsistlerin partnerleri ise çoğu zaman hatayı önce kendilerinde arama eğilimi gösterebilirler. Karşınızdaki kişi bir duygusal manipülatör ise sizin bu özelliğinizi kullanmaya çalışacak ve kendi kötü davranışları için bile sizi suçlu hissettirmenin bir yolunu arayacaktır. Ciddi oranda fiziksel ve cinsel istismarın olduğu ilişkilerde bile, mağdur bir şekilde bu istismara neden olanın kendisi olduğuna ikna olabilmektedir.
Burada önemli olan yine doğru dengeyi yakalamaya çalışmak ve başkalarının kötü davranışlarının sorumluluğunu üzerimize almaktan kaçınmaktır. Her insan kendi davranışlarının sorumluluğunu üstlenmelidir.
Siz de hayatınızın bir döneminde kendinizi adeta bir narsist mıknatısı olarak bulduysanız, uzun vadede yapmanız gereken şey sizi narsistlere karşı savunmasız bırakan travmalarınızla yüzleşmek; öz saygınızı, öz sevginizi ve öz güveninizi yükseltmek olacaktır. Söylemesi yapmasından daha kolay biliyorum. Ancak bunu başarmanın mümkün olduğunu da biliyorum.
Hepimiz sağlıklı ilişkiler yaşamayı, doğru bir biçimde sevmeyi ve sevilmeyi hak ediyoruz.
Maddi destek olmak isterseniz aşağıdaki linkten yardımcı olabilirsiniz.
Yazılara www.narsistsiz.com adresinden de ulaşabilirsiniz:
https://narsistsiz.com/narsistler-hangi-insanlari-kendine-ceker/
Kaynakça:
Insider. “The 4 types of people narcissists are attracted to, according to a psychotherapist”. Erişim 6 Ağustos, 2018. https://www.insider.com/the-types-of-people-narcissists-are-attracted-to-2018-8.
Huffpost. “Personality Types Who Fall For Narcissists: Are You One?”. Erişim 21 Mart, 2017. https://www.huffpost.com/entry/personality-types-who-fall-for-narcissists_b_58d15a27e4b0e0d348b34830?guccounter=1&guce_referrer=aHR0cHM6Ly93d3cuZ29vZ2xlLmNvbS8&guce_referrer_sig=AQAAAN3qJGrM-vh08p5zPH5XOPBgDq3Wlh45ZYBGpFKKZh_wOwF3o0jVug4SLtaPjAhnnP4pa_FTIewbk8UDSmBkEK1fsN0nOXLwPO2KwXj4euOdatxIAwHuXPJqc1iR7MH-wL5TxCMK06QCKMi32dP6mQFRvsEUXxZ_Pt5UoZXPMDFT.
Konuyla İlgili Diğer Yazılarım:
Facebook | Twitter | Instagram | Slack | Kodcular | Editör | Sponsor
