Narsistler ve Uçan Maymunları
Uçan Maymun terimi, genellikle narsistik veya sosyopatik özellikler gösteren manipülatif kişilerin yakın çevresinde bulunan ve manipülatif kişinin yararına davranışlar sergileyen insanlar için kullanılan popüler bir terimdir. 1939 yapımı ünlü Oz Büyücüsü filmini izlediyseniz, filmdeki kötü kalpli cadının her isteğini sorgulamadan yapan, cadının kötülük yapmasına yardımda bulunan uçan maymunlar olduğunu hatırlayacaksınız.
Uçan maymunlar manipülatörün sahte kimliğinin etkisinde olup, onun dediklerine inanan, onun söylediklerini yapan, onun gerçekliğine inanıp sorgulamadan ondan haber veya dedikodu taşıyan kişilerdir. Çoğu zaman narsistin veya diğer duygusal manipülatörün kurbanları hakkında bir karalama kampanyası yürütmesine katkıda bulunurlar. Bu nedenle uçan maymunların vekaleten suiistimalde bulunduklarını söyleyebiliriz. Bir bakıma kendileri de manipüle edilmiş olan bu insanlar, narsistin elinin güçlenmesine katkıda bulunmaktadırlar. Uçan maymun, narsistin arkadaşı, eşi, akrabası, meslektaşı, çocuğu vb. olabildiği gibi narsist kurbanının yakın çevresinden biri de olabilir.
Uçan maymunların narsistlerin ikincil besin kaynakları olduklarını düşünebiliriz. Onlar sayesinde narsist, direkt olarak değil de, bu insanlar vasıtasıyla istismarda bulunur. Bu sayede hem kendisi ellerini kirletmemiş olur ve her şeyden kolayca sıyrılır, hem de istediklerini yaptırmış olur. Ayrıca çevrelerini kontrol etme arzusu içinde olan ve etraflarında kendilerine sadık hayranlar bulundurmayı seven narsistler için uçan maymunlar kendilerini önemli görmelerini sağlayan kişilerdir. Kalabalık bir uçan maymun sürüsü arasında kendilerini bir ünlü gibi hissedebilirler. Üstelik uçan maymunlar olmadan bir kişiye karşı bir kişisinizdir. Oysaki uçan maymunlarla beraber narsist karşısında kendinizi yapayalnız hissedebilirsiniz. Düşünürseniz en güçlü diktatör bile çevresinde onu destekleyecek insanlar olmadığında bir hiçtir.
Uçan Maymunlar Ne Şekilde Narsiste Yardımcı Olmaktadırlar?
- Narsistin kurbanı hakkında dedikodu yayarak veya gerçekleri çarpıtarak.
- Narsist kurbanı hakkında bilgi edinip narsiste aktararak. (Özellikle siz narsistle aranıza sınır koymaya çalıştığınızda veya sıfır iletişime geçtiğinizde)
- Narsist hakkındaki bilgilerin narsist kurbanının kulağına gelmesini sağlayarak.
- Tehdit ederek.
- Narsistin mağdur olduğunu öne sürüp, gerçek mağduru suçlayarak.
- Narsistin mağdur olduğunu öne sürüp, gerçek mağdurun kendisinden şüphe etmesini sağlayarak.
- Narsistin bulaşmak istemediği –belki de illegal- işleri yaparak.
Uçan maymunlar tüm bunları yaparken, kendilerinin de suçlu veya sorumlu olduğunu düşünmeyebilirler. Her ne kadar narsistin manipülasyonlarına katkıda bulunsalar da çoğunlukla olayları tamamen narsistin bakış açısıyla gördükleri için yaptıklarının veya söylediklerinin bir sorun olduğunu göremeyebilirler. Bu insanlar iyi niyetli de olabilir, kötü niyetli de. Bazıları sadece saf ve naif insanlar olabilir, bazılarıysa drama seven ve ortalığı karıştırmaktan zevk alan insanlar olabilir. Her iki durumda da narsist kurbanına isteyerek veya istemeden son derece zarar verebilirler.
Uçan Maymunların Olası Özellikleri
- Çabuk etki altında kalma: Narsistin cazibesinden, karizmasından, flörtünden, ilgisinden, övgüsünden etkilenen ve bu etkiye kapılıp giden insanlar olabilirler. Bir nevi idealize etme evresinden geçiyor olabilirler.
- Çıkarcılık: Narsisten statü, para gibi bir çıkarları olduğu için narsistin tarafında olmayı seçen insanlar olabilirler. Bu insanlar da büyük ihtimalle narsistik özellikler gösteren ve karşı tarafla yeterince empati kurmayan insanlardır.
- Drama eğilimi: Dedikodu, yalanlar, sırların açığa vurulması gibi konulardan heyecan duyan, dramaya meyilli insanlar olabilirler. Bu kişiler için kimin doğruyu söylediği çok da önem taşımaz, onlar sadece duydukları haberleri taşır ve ortalığın karışmasından keyif alırlar.
- İyi niyet ve naiflik: Her söylenene kolaylıkla inanma, insanların durduk yere yalan söyleme ihtimalleri olmadığını düşünme eğiliminde olan kişiler olabilirler. Bu kişiler hayatlarında daha önce narsistik insanlarla karşılaşmamış veya karşılaşsalar bile narsistlerin yapabilecekleri konusunda yeterince bilgi sahibi olmayan insanlar olabilirler. Birinin durduk yere veya sadece zarar vermek için yalan söylemesi, karalama kampanyası yapması, gerçekleri çarpıtması onlara çok gerçek dışı gelebilir ve narsistin söylediklerine sorgulamadan inanabilirler.
- Yardım etme ve kurtarma isteği: Narsist uçan maymunlara kendisini bir mağdur/kurban olarak tanıtmış ve karşı tarafın bir istismarcı olduğunu öne sürmüş olabilir. Bu sebeple narsiste yardım etmeye veya onu içinde bulunduğu zor durumdan kurtarmaya çalışan bu insanlar gerçek mağdura karşı cephe alabilirler.
- Korunma ve güvende hissetme arzusu: Narsist bulunduğu çevrede güç sahibi bir insansa çevresindekiler kendilerini güvende hissetmek için onun tarafında yer alabilirler. Örneğin; narsistin ailenin en sözü geçer üyesi, bir organizasyonun en kuvvetli kişisi vb. olduğu durumlarda, bazı insanlar bir kendini savunma mekanizması olarak bu kuvvetli kişi tarafından korunmaya ihtiyaç duyabilirler. Korunma ve güvende hissetme içgüdüsüyle güçlünün yanında olma durumu özellikle politikada oldukça öne çıkar. Ayrıca narsist agresif bir insansa, narsistik öfkeden kaçınmak için de onun tarafında yer alanlar olacaktır.
- Kendi yerine karar veren birileri olmasından hoşlanma: Kendilerini yeterince tanımayan, neyi isteyip, neyi istemediklerini çok bilemeyen, karar almada ciddi zorluklar yaşayan insanlar kendilerine söylenenleri sorgulamaksızın yapmaktan hoşlanabilirler. Bu gibi “görev insanları” için kendinden emin narsistin taleplerini karşılamak onlara bir amaç hissi verebilir.
- Kötü niyet ve kıskançlık: Uçan maymunlar narsistin etkisi altında olan insanlar olmasalar bile bir sebepten sizden hoşlanmayan, size karşı kıskançlık veya kötü niyet besleyen insanlar olabilirler. Bu durumda size karşı narsistle beraber çalışmak işlerine gelecektir.
Uçan maymunların motivasyon kaynakları ne olursa olsun, bu insanların çevresinde bulunmak –özellikle de narsistik ilişkinizden yeni kurtulmuşsanız- son derece tehlikelidir. Sizin kendi algılarınızdan şüphe etmenize neden olabilir, kendinizi suçlu hissetmenizi sağlayabilir veya doğrudan sizi korkutabilirler. Bunların hiçbiri değilse bile uçan maymunların etrafında kendinizi anlaşılmamış ve yalnız hissedebilirsiniz. Bu nedenle tıpkı narsistle aramıza sınırlar koyduğumuz gibi, narsistin uçan maymunlarıyla da aramıza set çekmemiz gerekmektedir. Uçan maymun, her zaman tamamıyla sıfır iletişime geçebileceğimiz biri olmayabilir. Örneğin; bir iş arkadaşı veya bir patron ile başa çıkmaya çalışıyor olabilirsiniz ve o an için o işten ayrılmak gibi bir şansınız olmayabilir. Bu gibi durumlarda uçan maymun olduğunu düşündüğünüz kişiyle kişisel bilgiler paylaşmamaya, duygusal konuşmalar yapmamaya gayret edebilirsiniz. Ayrıca kendinizi onlara kanıtlamak, narsistin onları kullandığını anlatmak, hatalı olduklarını görmelerini sağlamaya çalışmak gibi arzular duysanız bile en sağlıklı olan bunların hiçbirini yapmamak ve vekâleten de olsa narsistin sizi suiistimal etmesine izin vermemektir.
Öyleyse hayatınızda bir veya birçok uçan maymun olduğunu düşünüyorsanız, bunlar sevdiğiniz insanlar dahi olsa, kendi gerçeklik algınızın bulanmasına izin vermeyin ve başkalarının sizin hakkınızda söyledikleri ve düşündüklerinin sizi tanımlamadığını kendinize sık sık hatırlatın. Sizi gerçekten seven ve anlayan insanlar uzun vadede yine sizin yanınızda olacaklardır.
Maddi destek olmak isterseniz aşağıdaki linkten yardımcı olabilirsiniz.
Yazılara www.narsistsiz.com adresinden de ulaşabilirsiniz:
https://narsistsiz.com/narsistler-ve-ucan-maymunlari/
Kaynakça:
A Conscious Rethink. What Flying Monkeys Do For Narcissists (And How To Disarm Them). https://www.aconsciousrethink.com/6891/avoid-flying-monkeys/
Psych Central. Narcissists and Their Flying Monkeys. https://www.psychcentral.com/pro/exhausted-woman/2019/07/narcissists-and-their-flying-monkeys#1
