Muammer Kaddafi ve Libya’da Arap Baharı
Tunus’ta Buazizi’nin kendisini yakmasıyla başlayan Arap Baharı civardaki birçok ülkeye sıçradı. Muammer Kaddafi rejimiyle yönetilen Libya da bundan nasibini aldı. NATO müdahalesinin de tesiriyle muhalifler tarafından Sirte’de yakalanan Kaddafi linç edilerek öldürüldü.
Sirte’nin bir çöl evinde 1942 senesinde doğan Muammer Kaddafi, daha lisedeyken arkadaşlarıyla yönetimi devirmek için bir örgüt kurmuştu. Tarih bölümünden sonra askeri akademiyi bitiren Kaddafi, İngiltere’de aldığı uzmanlık eğitiminden sonra Bingazi’ye döndü.
Kaddafi 1969'da yüzbaşı rütbesine terfi etti. Yüzbaşı Kaddafi’nin lise yıllarında temelini attığı Özgür Subaylar Hareketi ordu içinde geniş bir kitleye ulaştı. Henüz 27 yaşında olan Kaddafi, 1 Eylül 1969 günü Kral I. İdris Türkiye’de iken kansız bir darbeyle yönetimi ele geçirdi.
Kaddafi Rejimi
Genç yaşta Libya kralı olan Kaddafi, İslami bir sosyalizm kurmak istediğini ilan etti. Kaddafi vadetmiş olduğu yönetim biçimini anlattığı Yeşil Kitap eserini 1976 yılında yayınlandı. 1977 senesinde ise Kaddafi’nin yaptığı darbe ile kurulan Libya İslam Cumhuriyeti’nin yerine Libya Sosyalist Halk Cemahiriyesi kuruldu.
Kaddafi, başarıya ulaşmayan Arap birliği denemesinden sonra yüzünü Afrika’ya çevirdi. Afrika yanlısı politikalarıyla giderek sivrilen Kaddafi, 2009 senesi boyunca Afrika Birliği başkanlığını üstlendi.
Güneyde bunlar olurken kuzeyde Amerika ve Batı ülkeleriyle olan ilişkileri gün geçtikçe kötüye gidiyordu. 11 Eylül olaylarının ardından ABD’nin İslam dünyasına diş bilediğini gören Kaddafi, Amerika ve Batı ile olan ilişkilerini yıllar geçtikçe iyileştirdi. Bu iyileşme devam ederken 2008 yılına gelindiğinde Libya, Birleşmiş Milletler geçici üyesi oldu.
NATO Müdahelesi ve Kaddafi’nin Ölümü
2010 senesinde patlak veren Arap Baharı bir bir diğer ülkelere yayıldı. Bingazi’de 15 Şubat 2011 günü insan hakları aktivisti olan Fethi Terbil için gösteriler yapıldı. Göstericiler ile rejim arasındaki çatışmalarda tansiyon giderek yükselirken “Hiddet Günü” olarak anılan 17 Şubat’ta aralarında polislerin de bulunduğu 38 kişi yaralandı. İşte o gün Libya’da Arap Baharı’nın fitili ateşlendi.
Bingazi’de başlayan gösteriler 24 Şubat’ta petrol rafinelerinin olduğu Zaviye şehrine sıçradı. Muammer Kaddafi, yüzlerce kişinin hayatını kaybettiği bu gösterileri savaş uçakları ve tanklarla durdurabildi. Bugünden sonra Libya’da yaşananlara BM ve NATO dahil oldu.
26 Şubat günü BM Güvenlik Konseyi, sivillere karşı yapılan müdahaleleri insan hakları ihlali olarak nitelendirdi. Bunun ardından Libya’daki müdahalelerin giderek sertleştiğini sebep göstererek 19 Mart’ta kuvvet kullanma yetkisini devletlere verdi. Bunun üzerine NATO hava ve denizden askeri operasyonlara başladı.
Ulusal Geçiş Konseyi(UGK) çatısı altında birleşen muhalifler çeşitli şehirleri ele geçirdi. Mart ayında UGK kendini Libya’nın tek temsilcisi ilan etti. 28 Ağustos günü Kaddafi’nin karargahı olan Trablus’un tamamen UGK tarafından ele geçirilmesiyle çatışmalar son buldu. Bunun ardından BM tarafından eylül ayında UGK, Libya’da tek temsilci olarak tanındı.
O günden sonra ülkeden kaçtığı düşünülen Kaddafi her yerde arandı. Takvim yaprakları 20 Ekim 2011 tarihini gösterdiğinde, doğduğu şehir olan Sirte’de muhalifler tarafından yakalanan Muammer Kaddafi “Ben sizin babanızım” yakarışları içinde linç edilerek öldürüldü.
42 yıl hüküm süren Kaddafi’den bu yana hala istikrar sağlanamayan Libya’da şuan biri diğerine galip gelmeye çalışan iki farklı yönetim bulunuyor. Peki, 2010 yılında Tunus’ta başlayıp muhtelif Arap ülkelerinde çeşitli şekillerde boy gösteren bu dönüşüm ya da devrim adına her ne derseniz gerçekten bir ‘bahar’ mı yoksa ‘kış’ mı?
Diğer Yazılarım:
