Neden Fazla Verimlilik Yaratıcılığınızı Öldürür?

Zorlukları yaratıcı problem çözmeye dönüştürün…

Hüseyin GÜZEL
Türkçe Yayın
5 min readJan 27, 2024

--

Why Too Much Efficiency Kills Your Creativity” by Darius Foroux

Yaratıcılık, yalnızca tırnak içinde “yaratıcılar” olarak ifade edebileceğimiz kişilerin yada şirketlerin ihtiyaç duyduğu bir şey değildir. Yararlı fikirler yaratan herkes her zaman yüksek talep görmektedir.

Ve hizmetlerin egemen olduğu ekonomimizde başarılı olmak için yaratıcı olmamız gerekiyor.

  • Bir iş toplantısı sırasında faydalı bir fikri paylaşmak
  • Satış konuşmanızı bir müşteri için benzersiz kılmak
  • “Özgün” sanatlar yaratmak
  • ve benzeri…

Netflix, günümüzün yüksek tempolu dünyasında rekabetçi bir şekilde yaratıcı olmanın harika bir örneğidir.

2000'li yılların başında Netflix, çok az yaratıcılığa sahip, zorlu bir DVD kiralama abonelik hizmetiydi. Netflix kurucu ortağı Reed Hastings, işi büyük bir video ve oyun kiralama mağazası olan Blockbuster’a satarak kayıplarını azaltmaya çalıştı. Ancak Blockbuster reddetti.

Ülke bir durgunluk yaşarken, Hastings personelinin %30'unu işten çıkarmak zorunda kaldı.

Bu onu bazı şeyleri yeniden düşünmeye zorladı. Netflix hayatta kalacaksa, yaratıcı olması ve yeni fikirler düşünmesi gerekiyordu. Artık bu sadece verimlilikle ilgili değildi. Her şeyi farklı yapmak zorundaydılar aslında.

Bir röportajda Hastings, Netflix’in bazı düşük noktalarına baktı. Ve bunları şöyle yansıttı:

“Son 300 yılı düşünürseniz, muazzam ekonomik değer sağlayan fabrikalarımız oldu ve bu nedenle toplumumuzun çoğu, organizasyonun modeli olarak fabrikaya sahip oldu. Çok yukarıdan aşağıya, çok süreçli, çok verimli. Ancak yaratıcı bir organizasyonu yönetmenin doğru yolu bu değil. Yeni fikirlere ihtiyaç duyan bir organizasyonun hata yapabilmesi gerekir.”

Günümüzde üretkenlik kitapları ve blogları her yerde (şu anda bir tane okuyorsunuz). Bu, insanların ne kadar üretken bir yaşam tarzı yaşamak istediğini gösteriyor. Ama aynı zamanda aşırıya kaçabiliriz de.

Her dakika üretken olmaya çalışmak büyük bir ters tepkiye neden olur: “Hiçbir şey yapmamak” için zamanınızı ve zihinsel alanınızı çalar. Ve çeşitli araştırmalar beynin kesintiye ihtiyacı olduğunu göstermiştir.

Kesinti süresi gerçekten ne anlama geliyor?

Bir sinirbilimci olan Carnegie Mellon, bir göreve ara vermenin beynin sonuçlarını nasıl etkilediğini göstermek için bir araştırma yaptı. İnsanlar bilinçli zihinlerinin çözemeyeceği kadar büyük problemlerle uğraştığında beyinde neler olduğunu keşfetmek istedi aslında.

3 grup insanı bir fMRI taramasına bağladı. Ve her gruba birden fazla istek ve ihtiyaca göre hayali bir araba satın aldırdı. İşte sonuçları:

  • A grubu çok kısa sürede bir karar vermek zorunda kaldı. Bu insanlar optimize edilmiş bir karar veremediler.
  • B grubu’na çözümler hakkında bilinçli olarak düşünmesi için daha fazla zaman verildi. Sonuçları önceki gruptan çok daha iyi değildi.
  • C grubu’na problem verildi, ardından dikkat dağıtıcı bir görev verildi: Bilinçli dikkatlerini hafifçe tutan, ancak bilinçdışının arka planda çalışmaya devam etmesine izin veren bir şey yapmaları sağlandı. Bu grup, optimize edilmiş çözümler üretmede çok daha başarılı oldu.

Çoğu insan “uyku” kavramına aşinadır: Bir karar vermeniz gerekiyorsa veya iyi bir fikir bulmaya çalışıyorsanız, sadece bir veya iki gününüzü kendinizi problemden uzaklaştırmak için ayırın.

Ancak bu çalışma, bilinçli odağımızı başka yöne çeviren bir şey yaptığımızda bilinçaltı zihnimizin “uyumaktan” daha fazla çalıştığını buldu. Hiç problem çözme veya fikir üretme faaliyeti yoktu.

Bu, fitness takipçinizi takıntı haline getirmeden rahat bir gezintiye çıkmak, bir podcast dinlemeden bulaşıkları yıkamak veya hatta çamaşırlarınızı katlamak gibi zihin uyuşturan aktivitenin zihninizi uyuşturmasına izin vermesi anlamına gelebilir.

Alt satır: Her dakika üretken olmaya çalışmayın!

Yaratıcılıkla ilgili olan şey, aşamalar halinde gelmesidir. Ve hangi yaratıcı aşamada olduğunuzu bildiğinizde, zamanınızı ve dikkatinizi daha iyi kullanabilirsiniz.

Yaratıcılığın 2 Aşaması

Son 7 yıldır blogumda ve Medium’da her hafta yeni makaleler yazıyor ve yayınlıyorum. Bu süre zarfında ayrıca birkaç kitap yayınladım ve çevrimiçi kurslar başlattım.

Yine de fikirlerimden asla kaçmam. Yazar blokajının ve diğer yaratıcı kalıpların üstesinden nasıl geleceğimi öğrendim zira. Çünkü yaratıcı sürecimi basit tutuyorum.

Yaratıcılığın 2 ana aşaması vardır:

  • Oluşturma
  • Uygulama

İlk aşamada, kişi bir fikir yaratmak veya “kuluçka” aşaması için daha fazla zaman harcar. Benim gibi yazarlar için bu, ilgili materyalleri okumak, araştırma yapmak, bir kitabın veya makalenin ana fikrini düşünmek, bir taslak yazmak vb. anlamına gelebilir.

Ardından, oluşturma süreci tamamlandığında ve işin temel unsurları belirlendiğinde, yürütme (uygulama) gerçekleşir.

Her iki aşamayı da iyi kullanmanın iyi bir örneği, genç rapçi Nipsey Hussle’dır. Bana göre Nipsey, bağımsız bir sanatçı olmanın en iyi örneğidir.

Müziğinin uzun zamandır hayranıyım ama son zamanlarda Rob Kenner’ın The Marathon Don’t Stop biyografisini okudum. Ayrıca hayatının son iki yılında yaptığı neredeyse tüm röportajları izledim (2019'da trajik bir şekilde vuruldu).

O sadece yaratıcı bir sanatçı değil, aynı zamanda yaratıcı bir girişimciydi. Kariyerinin başlarında, işe yaramayan büyük bir plak şirketi anlaşması yaptı. Bu onu, birbiri ardına yaratıcı çabaların temeli üzerine inşa edilmiş bağımsız bir başarı yolculuğuna çıkardı.

Görüşmeleri sırasında Nipsey sık sık tam yürütme modunda olduğundan bahsetti. O zamana kadar Victory Lap adlı albümünü bitirmişti ve promosyon yapmak üzereydi. Erken kalkardı ve gün boyu sadece röportajlar verirdi.

Ama oluşturma modundayken, bütün gün stüdyoda olurdu ve sadece işleri kolaylaştırırdı.

Oluşturma modunda mı yoksa Uygulama modunda mısınız?

En yaratıcı ve başarılı insanlar, Oluşturma ve Uygulama arasında nasıl geçiş yapılacağını bilirler. İster Reed Hastings gibi bir şirket yöneticisi, isterse Nipsey Hussle gibi bir sanatçı olun fark etmez. Yaratıcı enerjinizi en iyi şekilde kullanmak ve hayatınızı optimize etmek için şu anda nerede olduğunuzun farkında olmanız önemlidir.

Uygulama modunda mısınız yoksa Oluşturma modunda mısınız?

Aradaki farkı bilmenin neden önemli olduğuna ve size nasıl yardımcı olabileceğine dair iki örnek vereyim:

  • Kariyerinizde sıkışmış hissettiğinizde. O zaman bir yaratıcılık sorununuz var demektir. Yönü ve hedefleri yeniden düşünmeye ihtiyacınız var. Bu noktada, geri adım atmak ve büyük resme bakmak için biraz zaman ayırabilirsiniz kendinize. Yanlış şeylerin peşinden koşarak yıllar harcamaktansa, biraz düşünerek birkaç saat harcamak daha iyidir.
  • Neyi başarmak istediğinizi bildiğinizde. Bu aşama tamamen yürütme ile ilgilidir. Daha yaratıcı olmanıza ve daha fazla fikir üretmenize gerek yoktur. İşe koyulma zamanıdır esasında. Örneğin, bir makale taslağınız varsa, yazmaya başlayın. Müşterilere benzersiz satış noktanızı belirlediyseniz, satış konuşması göndermeye başlayın.

İnsanlar Uygulama aşamasında hiçbir şey yapmadıklarında, sadece erteliyorlardır. Bu yaygın bir tuzaktır. Bu yüzden bundan kaçınmak için elinizden geleni yapın.

Yaratıcılığın aşamalarının farkında olmak bir nedenden dolayı çok önemlidir: Yanlış aşamada çok fazla uygulamaya çalışırsanız, yaratıcılığınızı öldürür ve takılıp kalırsınız.

Zorlukları yaratıcı problem çözmeye dönüştürün

Çok verimli olmak, varyasyon ve deney için çok az yer bırakır. Ve en iyi fikirler genellikle engellerin bir ürünüdür.

Reed Hastings, işini Blockbuster’a satmada başarısız olmasaydı Netflix’i bugün ulaştığı düzeye çıkaramazdı.

Aynı şekilde, Nipsey ilk imza attığı geleneksel müzik şirketiyle ilgili zorluklarla yüzleşmeseydi kendi etiketini, giyim mağazasını ve hareketini kuramazdı.

Ve yaratıcı olmanın zaman aldığını unutmayın! Yaratıcılık aşamasında kendinize çok fazla baskı yapamazsınız çünkü bu enerjinizi bastıracaktır.

Önemli olan, yaşam boyunca odağınızı değiştirmekte iyi olmanızdır. Böylece hayallerinizi gerçeğe dönüştürebilirsiniz.

Darius Foroux

--

--

Hüseyin GÜZEL
Türkçe Yayın

EEE | PSM | Technical Editor & Writer | Siemens Mobility | Technical Library | Mentor of Sabancı Vakfı | huseyinguzel.net