Periyodik Muayene-Diyabet
Bireylerin herhangi bir zaman içerisinde hastaneye gelerek tepeden tırnağa tarama olarak istedikleri CHECK-UP uygulaması 1970'li yıllardan itibaren yerini cinsiyet ve yaş gruplarına uygun olarak , o toplumda mortalite (ölüm sayısı) ve morbiditeyi (hasta sayısı) en fazla etkileyen hastalıkların risk faktörlerine yönelik, kanıta dayalı muayene ve tarama testlerinin uygulanmasını, danışmanlık ve hasta eğitimi hizmetlerini ve bağışıklamayı içeren PERİYODİK MUAYENE dönemine bırakmıştır.
Periyodik sağlık muayenesi, henüz bir hastalık belirtisi göstermeyen sağlıklı kişilerin, tarama testleri ve fizik muayene ile danışmanlık ve sağlık eğitimi yoluyla sağlıklarının korunmasına katkıda bulunmak amacıyla yapılan düzenli sağlık kontrolüdür.
Periyodik sağlık muayeneleri yazı dizisine DİYABET (ŞEKER) hastalığı ile başlayalım..
- Ülkemizde 40 yaş üzeri toplumun %10’dan fazlasında diyabet bulunduğu için kilosu ne olursa olsun, 40 yaşından itibaren 3 yılda bir, tercihen APG (açlık kan şekeri) ile diyabet taraması yapılmalıdır.
- Daha önce GDM (gebelik sürecinde oluşan diyabet) tanısı almış kadınlarda üç yılda bir diyabet taraması yapılmalıdır.
- Daha önce prediyabet-gizli şeker (BAG, BGT veya YRG) saptanan bireylerde yılda bir kez diyabet taraması yapılmalıdır.
- Tip 2 diyabet riski yüksek (özellikle obez veya kilolu ve ilave risk faktörleri olan) çocuk ve ergenlerde, 10 yaşından itibaren iki yılda bir diyabet taraması yapılmalıdır.
- BKİ ≥25 kg/m2 (vücut kitle indeksinizi hesaplamak için; https://hsgm.saglik.gov.tr/tr/beslenmehareket-hesaplamalar) olan asemptomatik (herhangi bir şikayeti olmayan) kişilerin, aşağıdaki risk gruplarından birine mensup olmaları halinde, daha genç yaşlardan itibaren ve daha sık (örneğin yılda bir kez) diyabet yönünden araştırılmaları gerekir..
- Birinci ve ikinci derece yakınlarında diyabet bulunan kişiler
- Tansiyon hastalığı olan bireyler (Kan Basıncı ≥140/90 mmHg)
- Makrozomik (doğum tartısı 4.5 kg veya üzerinde olan) bebek doğuran veya daha önce GDM (gebelik sürecinde oluşan diyabet) tanısı almış kadınlar
- Dislipidemikler-kolesterol hastalığı olan bireyler (HDL-kolesterol <35 mg/dl veya trigliserid ≥250 mg/dl)
- Polikistik over sendromu (PKOS) olan kadınlar
- İnsülin direnci ile ilgili klinik hastalığı veya bulguları (akantozis nigrikans) bulunan kişiler
- Koroner, periferik veya serebral vasküler hastalığı bulunanlar
- Düşük doğum tartılı doğan kişiler
- Sedanter-hareketsiz yaşam süren veya fizik aktivitesi düşük olan kişiler
- Doymuş yağlardan zengin ve posa miktarı düşük beslenme alışkanlıkları olanlar
- Şizofreni hastaları ve atipik antipsikotik ilaç kullanan kişiler
- Solid organ (özellikle böbrek) nakli yapılmış hastalar
- Uzun süreli kortikosteroid ya da antiretroviral ilaç kullanan hastalar
Takdir edersiniz ki tıp ilmi ile meşgul olmayanların bazı noktaları anlayamaması doğaldır. Bununla birlikte mümkün mertebe -kısaca da olsa izah ederek- anlaşılır olmaya çalışsam da şeker hastalığı ile ilgili detaylı bilgi almak adına mutlaka aile hekiminize başvurunuz.. Yaşınıza, cinsiyetinize ve risk durumunuza göre önerilen aralıklarla şeker hastalığı açısından kontrollerinizi yaptırmayı unutmayınız! Başka bir periyodik sağlık muayenesinde görüşmek temennisiyle, sağlıcakla kalınız..
Halk içinde mu’teber bir nesne yok devlet gibi
Olmaya devlet cihânda bir nefes sıhhat gibi
(Halkın gözünde devlet (iktidâr) gibi değerli bir şey yok. Halbuki şu dünyada bir nefes sıhhat gibi devlet (güç) olamaz.)
Kanuni Sultan Süleyman / Muhibbi
