Post-Truth Nedir?
Post-truth nedir sizce? Post-truth, Oxford Sözlüğü tarafından 2016 yılının kelimesi seçildi. Türkçe olarak gerçek ötesi, gerçek sonrası, post olgusal olarak adlandırabiliriz post-truthu.
Post-truth, nesnel ve değişmez gerçeklerin belirli bir konu üzerinde kamuoyunu belirlemede, duygulardan ve kişisel kanaatlerden daha az etkili olması durumu olarak tanımlanan bir sıfat.
Post-truth, gerçek için paylaşılan nesnel standartların ortadan kalkması ve gerçek veya alternatif gerçek, bilgi, fikir, inanç ve doğru arasında dolambaçlı kaymaya sebep olan siyasal ve felsefi bir kavram.
Peki Post-Truth Neden Yılın Kelimesi Seçildi?
Post-truth kelimesi ilk olarak Brexit referandumu sırasında kullanılmaya başlanıyor. Kullanımdaki artış ise 2016'daki ABD başkanlık seçimleri sırasında başlıyor ve ABD’de bir patlama yaratıyor. En yoğun kullanılan hali ise “post-truth politics” yani “post-olgusal siyaset”. “Post-truth politics” dediğimiz şey doğruların, gerçeklerin, olguların önemini yitirdiği bir dönem kısacası.
2016 yılında bahsettiğim olaylarla, post-truth teknik bir terim ve olgu olmaktan çıkıp medyada akım halinde kullanılmaya başlanmış.
Post-Truthun Tarihçesi
Post-truth kelimesindeki post ön eki, genel kullanımının aksine “bir olay ya da vak’adan sonra gerçekleşen” anlamında değil, “önüne geldiği kavramın artık önemsiz ya da gereksiz kabul edildiği bir zamana ait” anlamında kullanılıyor.
Yani, ‘post-truth politics’ dediğimizde, ‘doğruların, gerçeklerin ve olguların önemini yitirdiği bir dönem/zaman’dan bahsediyoruz.
Post-truth, ilk kez 1992 yılında Amerikalı oyun yazarı Steve Tesich tarafından The Nation dergisinde kaleme alınan bir yazıda bahsediliyor. Bu yazıdan önceki dönemlerde, post-truth gerçek anlamıyla kullanılmış, genelde “gerçek anlaşıldıktan, hakikat ortaya çıktıktan sonra” anlamlarında kullanılmış.
Post-truthun yaygın hale gelmesi ise yazar Ralph Keyes’in 2004 yılında basılan “The Post-Truth Era” ile oldu. Bu kitapla beraber “post-truth” tabiri bir patlama yaşadı.
Bunun yanında kimi insanlar, Friedrich Nietzsche’yi post-truth kavramı için öncülerden biri olarak kabul eder. Nietzsche, “insanların iyiyi ve adaleti tanımladıkları kavramları yarattığını, böylece hakikat kavramını değer kavramıyla değiştirdiğini ve gerçekliği insan iradesi ve iradesine dayandırdığını” savunuyor. 1873 yılında kaleme aldığı Truth and Lying in an Extra-Moral Sense (Ahlak Dışı Anlamda Hakikat ve Yalanlar Üzerine ) adlı makalesinde insanların metafor, mit ve şiir kullanarak dünya hakkında gerçeği yarattığını savunuyor.
Post-truth kavramından dünya tarihinde bahseden birçok düşünür, yazar, filozof bulunmakta. Bunun yanında post-truth için çeşitli teorilere de geçmişte imza atılmış.
Özetle Post- Truth kavramı artık internete erişimi olan her bireyin birer içerik üreticisi haline geldiği günden beri hayatımızın neredeyse her alanında biz farkında olmadan bizlere dayatılmaya çalışılan yeni gerçeklikler.
Kaleme aldığım yazıyı buraya kadar okuduğunuz için teşekkür ederim, umarım faydalı olmuştur.
