21. Yüzyılda Postmodernizm

Postmodernizm küreselleşmenin, tüketici odaklılığın, otorite bölünmesinin ve bilginin ticarileşmesinin toplumsal yaşamda ön plana çıktığı yirminci yüzyılın sonu ve yirmi birinci yüzyılın başındaki kapitalizmin gelişimiyle yakından bağlantılıdır.

Postmodernizm nesnel gerçekliğin bulunmadığını, dolayısıyla hiçbir önermenin evrensel iddia taşımayacağını belirtmektedir. Postmodern söylem toplumu bir arada tutan ortak bilinç ya da altyapı değildir. Aksine toplumsal bağ, hiçbirinin bütün içerisinde tek başına süreklilik göstermediği çapraz pratikler silsilesinden oluşan örgüdür. Postmodernizmle birlikte nesnel gerçeklik veya mutlak bilgi değer kaybına uğramakta ve bilgi göreceli hale gelmektedir. Bu durum bilimsel anlayışın nedensellik ve düzenlilik ilkelerini geçersiz kılmakta, nesnel bilginin toplumsal yaşamdaki geçerlik, güvenilirlik ve zorunluluk niteliklerini ise önemsizleştirmektedir. Postmodern toplum yenilikleri, farklılıkları, çeşitlilikleri, barındıran ve yaşatan zemindir. Postmodernizm gelip geçicilik, parçalanma, süreksizlik ve kargaşayı bütünüyle benimsemekte ama bu gerçekliği özgül bir şekilde karşılamaktadır.

Postmodernizmin Modernizmden Farkı

Postmodernizm, modernizmin egemen değerlerini sarsarken bunların yerine geçecek evrensel nitelikte toplumsal yaşamı baştan formüle edecek önerilerde bulunmamaktadır. Postmodern durum benzerlikler yerine farklılıkları vurgulamaktadır. Postmodernizm değerlerin, kültürlerin, geleneklerin ve yaşam tarzlarının farklılıkları üzerine kurulmuştur.

Postmodern düşünürler gerçeğin tek olduğu ve buna akıl yoluyla ulaşılabileceği yolundaki modern görüşlere karşı çıkarlar. Onlara göre gerçek tek değildir. Evrendeki herkesin kendi gerçeği vardır. Bütün bunlar gerçektir ya da gerçek değildir. Postmodernizm gerçeği yok sayan veya göz ardı eden düşüncenin ilk olarak Alman filozof Nietzsche tarafından ortaya konduğu bilinir. Postmodernizm modern dönemi geride bırakan çağdaş davranış ve tutumları açıklayan, aynı zamanda radikal ölçüde yeni deneyimler, uygulamalar ve yaşam alanları sunan yeni çağın başlamış olduğu inancını ortaya koymaktadır.

Postmodernizmin Özellikleri

• Genel geçerlik iddiası taşıyan önermelerin reddedilmesi esastır.
• Gerçekler karmaşıktır.
• Gerçeklik bütünlük arz etmez ve uyumlu değildir.
• Tek bir doğru yoktur.
• Gelecek önceden bilinmez.
• Gözlemciyi gözlemden ayıran mesafe yoktur.
• Nesnellik diye bir şey yoktur.
• Mutlak değerler anlayışı yerine yoruma açık seçeneklerle karşı karşıya gelmekten çekinmemek, güvensizlik duymamak esastır.
• Söylem çoğulluğu benimsenir.
• Her nedenin bir sonucu ortaya koyduğunu ifade eden türden tek yönlü bir nedensellik yoktur, sadece karşılıklı etkileşim vardır.

Kaynak

Postmodernizm kaybolan değerleri taşıyan standartlaşmış yaşam biçimlerine eleştirel bir bakıştır. İçerisinde çoğulculuk, eklektizm gibi özellikler barındıran 1960 sonrasında ortaya çıkan fikir, ekonomi, sanat gibi birçok alanda modernizmden kopuşu ifade eden bir terimdir ve zamanla yerini almıştır. Postmodernizm modernizmin bir parçasıdır. Kelime anlamı olarak modern sonrası anlamına gelen postmodernizm, modernizme karşı eleştiri değeri taşır. Postmodernizmi en iyi biçimde edebiyat, resim, plastik sanatlar, mimarideki stil ve akımlara işaret etmeyle sınırlandırılmalıdır. Postmodernizmi akım olmaktan çok eleştirel tutum olarak görmek yerinde olacaktır. Geçerli bir kurama sahip olmaksızın kuralsızlığın getirmiş olduğu çoğulcu anlayışla yapılan eserler belli bir birikim üzerinde gelişen süreci ifade etmekle kullanılabilir.

Postmodern söylem, yönetim boyutuyla modern yönetim düşüncesinin veya bürokratik yönetim modelinin temelden sarsılmasına yol açmıştır. Modern yönetimdeki ilkelerin evrenselliği, postmodern yaklaşımda yerini yerelliğe, durumsal koşullara ve işlevselliğe bırakmıştır. Postmodernizm ise modernizmin olgucu, akılcı bakışını yererek gerçekliği var olan, yerine yaratılan bir süreç olarak ele alan görüşler sunmaktadır. Postmodernizm modernlikle hesaplaşma demektir. Heterojenlik, çok seslilik, bölünmüşlük kadar bunların beraberinde getireceği yanlış anlamaları meşruluk zemini olarak gören tavırdır.

Postmodernizm modern düşünce ve kültüre ait temel kavramları sorgulayan, hakikat, nesnellik, bilimsel anlatılara temel oluşturan büyük hikâyelerden kuşku duyan radikal bir düşünce sistemidir. Postmodernizm kültürel, sosyal, ekonomik ve siyasal alanlarda farklı bir bakış açısı öngörmektedir. Postmodern bakışla siyaset ve siyasal kültür; özgürlükleri, farklılıkları, çoğulculuğu, heterojenliği, farklı kimliklerin varlığını, yerelliği ön plana çıkarır. Radikal demokrasi anlayışı postmodernizmde iyi bir çıkış olmakla birlikte postmodern siyasetin genel yöneliminin liberal devlet olduğu söylenebilir.

Postmodernistler doğrunun anlam içinde gizlendiğini ve olgularla az ilişkili olduğunu savunurlar. Postmodernistlere göre doğruyu açığa çıkarmak isteyenler, olayları sınıflandırmaktan ziyade olayların toplumsal anlamına bakmalıdır.