Süt Ürünleri Akneye Neden Olur mu?
Akne; yüz, sırt ve gövdede yer alan, yağ bezlerinin aktivitesinden kaynaklanan sivilcelerdir. Bireyin hormonal ve genetik yapısından sonra, beslenme örüntüsünün de akne oluşumunda önemli bir etken olduğu belirtilmektedir. Çünkü bireyin nasıl beslendiği deride sebum salgı miktarını ve içeriğini değiştirebilmektedir. Şüphesiz son yıllarda en çok merak edilen konu süt ürünleri ve akne durumu arasındaki ilişkidir.
Bu yazımda, süt ürünlerinin aknenin başlaması veya şiddetlenmesinde rolü olup olmadığından bahsedeceğim. Keyifli okumalar 😊
Bilimsel Araştırmaların Kanıt Piramidi
Süt ve ürünleri hakkındaki araştırmaları paylaşmadan önce, “Kanıt Piramidi”nden bahsetmek isterim. Çünkü, beslenme tavsiyesi verirken her çalışmanın sonucunun diğer bir deyişle kanıt kalitesi eşit derecede yüksek değildir.
Hayvan çalışmalarının kanıt kalitesi düşükken “sistematik derleme” ve “meta analizler” kanıt kalitesi en yüksek çalışmalardır. Aşağıdaki tablodan söz konusu kanıt gücü sıralamasını inceleyebilirsiniz.
Akne varlığı ve süt ürünleri tüketimi arasındaki ilişki genellikle gözlemsel çalışmalar aracılığıyla incelenmektedir. Ancak, gözlemsel çalışmalar neden-sonuç ilişkisinin varlığına dayanak sağlamamaktadır diğer bir deyişle korelasyon nedensellik anlamına gelmez. Korelasyon, neden-sonuç ilişkisinden ötürü oluşabileceği gibi başka bir faktörün etkisi ile bu ilişki oluşmuş olabilir.
Örneğin: bazı çalışmalarda yağsız süt tüketimi ve akne varlığı arasında ilişki olduğu gösterilmektedir. Ancak, yağsız süt tüketen katılımcılar diyet yaptıkları veya farklı bir nedenden dolayı kendilerini kısıtlıyor olabilirler ve belki de bu kısıtlamanın kendisi akne riskinin artmasının nedenidir. Çünkü, kısıtlama ardından tıkınırcasına yemeye neden olabilir. Akne ve yeme bozuklukları arasındaki ilişki inceleyen bir çalışmada, tıkınırcasına yeme davranışının (binge eating) androjenik hormon metabolizmasını etkileyerek aknenin şiddetlenmesine neden olabileceği belirtilmiştir.
Şimdiye dek yapılan bazı çalışmalar;
Akne oluşumu üzerinde süt ürünleri tüketiminin etkisini araştıran birkaç tane sistematik derleme ve meta analiz çalışması bulunmaktadır.
Bunlardan bir tanesi, 2018 yılında yapılan ve on dört gözlemsel çalışmanın incelendiği bir meta-analiz çalışmasıdır. Bu çalışmada, 7–30 yaş arası bireylerde süt tüketiminin (özellikle yağsız süt) akne oluşumuyla nispeten ilişki olabileceğini göstermektedir. Ancak, bu sonuçlar kesin sonuçlar değildir, çünkü gözlemler çalışmalarda katılımcılar aknenin varlığını ve tükettikleri süt miktarını kendileri bildirmiştir. Bildiğimiz gibi, insanlar genellikle ne yediklerini hatırlamazlar veya iyi görünme çabasıyla bilinçli olarak araştırmacıları yanıltabilirler
2022 yılında yayınlanan ve otuz dört makalenin incelendiği bir sistematik derlemedeyse, süt ürünleri tüketimi ve akne oluşumu arasındaki ilişkiyi inceleyen herhangi bir “Randomize Kontrollü Çalışma” olmadığı belirtilmiştir.
Randomize kontrollü çalışma; yeni çıkan bir ilacı, bir tedaviyi veya başka bir müdahale çeşidini test etmek amacıyla benzer özelliklere sahip kişilerin deney ve kontrol grubuna ayrıldığı çalışma modelidir.
· Deney grubuna, araştırılan müdahale yöntemi uygulanıyor ve sonuçlar kontrol grubu ile karşılaştırılıyor.
· Kontrol grubu ise müdahale edilmesi açısından farklı özelliklere sahip olabiliyor. Kontrol grubuna araştırılan müdahale yönteminin bir alternatifi uygulanabilir, etkisiz sahte bir müdahale (plasebo etkisi) uygulanabilir veya herhangi bir müdahale uygulanmaz.
Her iki grup da araştırmacılar tarafından belirlenen süreler boyunca düzenli olarak takip edilir ve araştırma sonuçları istatistiksel olarak değerlendirilir. Elimizde henüz süt ürünleri ile ilgili böyle bir çalışma olmadığı için diyetten süt ürünlerini çıkarmak herkes için faydalı olmayabilir.
Özetle; Süt ürünleri tüketmeyerek akneyi önlemek arasındaki ilişkiye dair kesin önerilerde bulunmak için çok erken olduğunu düşünüyorum.
-
Dilerseniz beni instagram hesabımdan takip edebilir ve daha önce yayınladığım ücretsiz e-kitaplarımı okuyabilirsiniz.
-
Kaynakça
1. Korelasyon nedensellik anlamIna gelmez
2. Yel, B. Ö., & Güneş, F. E. (2018). Akne Vulgaris ile Beslenme İlişkisi. Hacettepe Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 5(1), 46–59.
3. 1. Meixiong, J., Ricco, C., Vasavda, C., & Ho, B. K. (2022). Diet and acne: A systematic review. JAAD international, 7, 95–112.
