Sabotajın Fransızca’daki Kökeni ve Robot Vatandaş Sophia
Suudi Arabistan Krallığı dün bir ilke imza atarak Robot Sophia’yı vatandaşlığına kabul etti. Bu heyecanlı gelişmeyle birlikte Sophia kanun karşısında bir Suud vatandaşıyla eş değer haklara sahip oldu.
Bir robotun vatandaş olmasına, artık bir üyesi olduğu halk nasıl bir tepki verecektir? Bugün bu ünvana sahip yalnızca bir tane robot olduğu için pek önemsenmese de gelecekte bu durum ciddi bir soruna dönüşebilir.
Sorun şu ki, robotların vatandaş yapılması robotları yüceltmemektedir; insanları yermektedir.
Robot kelimesinin kökeni Eski Slavca’da “hizmetli” anlamına gelen “rabota” , kelimesine, onun kökeni ise “köle” anlamına gelen “rabu” kelimesine dayanır. Bir diğer değişle, robot demek köle demektir.
Anlaşıldığı üzere insanlar robotları kendilerine hizmet etmeleri için yaratmışlardır. Bugün hayatımızı kolaylaştıran dev fabrikalarımızdaki seri üretimi sağlayan makineler gibi. Onlara bugün alışmış olsak da insanların makineli hayata adaptasyonun sancılı bir süreç olduğunu kabul etmek gerekir. İşte sabotaj da bu dönemde doğmuştur.
Sanayi devrimi ile birlikte, fabrikalarda kol gücünün yerini makineler almaya başladı. Bu sebeple de fabrikalar çok sayıda çalışanını işten çıkarmıştı. İşlerini kaybeden işçiler, makinelere zarar vermek için takunyalarını (Fransızca sabot) makinelerin çarklarına sokmuşlardır. Sabotaj(sabotage) kelimesi de buradan gelmektedir.
Almanya’da ortaya atılan Endüstri 4.0 kavramı aslına bakılırsa sanayi devriminin bir uzantısıdır. Günümüzde makineler tekrar eden görevleri yapmanın ötesindedirler ve artık öğrenebilir hâle gelmişlerdir.
Devam eden bu devrimin sonunda ise daha da fazla insan işlerini kaybedecektir. Bu sefer kendi yerini alanlar yalnızca fabrikalardaki dev makineler değil belki de Sophia gibi robotlar olacak.
İşte o gün geldiğinde işçiler yine takunyalarıyla robot vatandaş avına çıkacaktır. Ancak Sophia’ya saldırmak bir bireye saldırmak olduğu için faillerin nasıl yargılanacakları tam bir merak konusu. İşledikleri suçun kabahati neye göre ölçülecektir? Bu caydırıcı bir sebep olabilecek midir?
Aman diyeyim Arabistanlı Sophia, sen sen ol takunyalılara dikkat et!
