Stratejik Yönetim Olarak Bulut Bilişim

ÖZET

Bulut bilişim, organizasyonların iş süreçlerini optimize etme, maliyetleri azaltma, inovasyonu teşvik etme ve büyümeyi destekleme konularında önemli bir araçtır. Esneklik, ölçeklenebilirlik ve erişilebilirlik gibi avantajlarıyla, organizasyonların rekabetçi kalmalarına yardımcı olmaktadır. Stratejik yönetim ise organizasyonların uzun vadeli hedeflerini belirleme, kaynakları yönlendirme ve pazar dinamiklerine uyum sağlama konularında kritik bir rol oynamaktadır. Bulut bilişim, bu stratejik hedeflere ulaşmada organizasyonlara destek sağlar. İnovasyon, veri odaklı kararlar, işbirliği ve sürdürülebilirlik gibi unsurlar, bu stratejik yaklaşımın temel bileşenlerini oluşturmaktadır. Bu çalışmada, bu iki konseptin birleştirilmesi ve organizasyonların bulut bilişimi stratejik bir araç ve amaç olarak hedeflerine ulaşmada kullanmalarının gerekliliği aktartılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bulut Bilişim, Stratejik Yönetim

1.GİRİŞ

Günümüz iş dünyasında, teknolojinin hızla gelişmesi ve işletmelerin rekabetçi bir şekilde ayakta kalmak için sürekli olarak değişen ihtiyaçlarına uyum sağlama zorunluluğu, bulut bilişim ve stratejik yönetimi daha fazla önemli hale getirmektedir. Bulut bilişim, veri depolama, iş süreçleri yönetimi, güvenlik ve erişilebilirlik gibi temel bilgi teknolojileri ihtiyaçlarını karşılamak için geleneksel altyapı yerine buluta dayalı hizmetleri kullanmayı mümkün kılan bir teknolojik devrimi temsil etmektedir. Ancak bu sadece bir teknoloji meselesi değil, aynı zamanda işletme stratejisinin kritik bir unsuru olarak da değerlendirilmelidir.

Bulut bilişim, işletmelerin kaynaklarını daha etkili bir şekilde kullanmalarını, hızlı büyümelerini desteklemelerini ve rekabet avantajı elde etmelerini sağlar. Stratejik yönetim ise, bir işletmenin uzun vadeli hedeflerini belirlemek, bu hedeflere ulaşmak için kaynakları yönlendirmek ve değişen iş ortamına uyum sağlamak için gereken planları oluşturmak anlamına gelir. İşte burada bulut bilişim ve stratejik yönetim arasındaki bağlantı ortaya çıkar.

Bulut bilişim, işletmelerin stratejik hedeflerini destekleyen bir dizi avantaj sunar. İşletmeler, bulut tabanlı hizmetler sayesinde daha fazla esneklik ve ölçeklenebilirlik elde edebilirler. Bu da iş süreçlerini hızlandırabilir ve daha hızlı kararlar alınmasına olanak tanır. Ayrıca, bulut bilişim, işletmelerin maliyetlerini azaltmalarına yardımcı olabilir. Geleneksel altyapıya göre daha düşük başlangıç maliyetleri ve daha az bakım gereksinimi, işletmelerin kaynaklarını daha verimli bir şekilde kullanmalarına yardımcı olur.

Stratejik yönetim açısından bakıldığında, bulut bilişim, işletmelerin stratejik hedeflerini daha iyi yönlendirmelerini ve hızla değişen iş ortamına uyum sağlamalarını kolaylaştırır. Veri analitiği, iş zekası ve diğer stratejik karar verme araçlarına bulut erişimi, daha iyi bilgiye dayalı stratejik kararlar almayı mümkün kılar. Ayrıca, iş sürekliliği ve güvenlik konularında da bulut bilişim, işletmelerin stratejik yönetim yaklaşımlarını güçlendirebilir.

Bu makalede, bulut bilişimin iş stratejileri üzerindeki etkilerini daha fazla detayla inceleyeceğiz. Aynı zamanda, işletmelerin bulut bilişimi nasıl stratejik bir avantaj olarak kullanabileceğini ele alacağız. Unutmayalım ki bulut bilişim sadece bir teknolojik araç değil, aynı zamanda bir iş stratejisi ve stratejik yönetim konsepti olarak da değerlendirilmelidir.

2. BULUT BİLİŞİM

Bulut bilişim, bilgi teknolojileri alanında önemli bir kavramdır ve genellikle “cloud computing” olarak da adlandırılır. Bulut bilişim, bilgisayar kaynaklarının (örneğin, sunucular, depolama, veritabanları, ağlar, yazılımlar) internet üzerinden sunulduğu bir hizmet modelini ifade eder. Bu kaynaklar, kullanıcılar tarafından internet aracılığıyla uzaktan erişilebilir hale getirilir.

Bulut Bilişim geleneksel teknoloji altyapısına göre bazı avantajlar sunmaktadır. Bunlar; Maliyet verimliliği, ölçeklenebilirlik, erişilebilirlik, güncel yazılımlara ve güvenlik seviyelerine ulaşma, veri yedekleme ve kurtarma gibi başlıklar altında toplanmaktadır.

Bulut yayılma modelleri olarak ise;

• “Özel Bulut (Private Cloud) : Firmaların kendi oluşturduğu ya da kiraladığı buluttur. Bulut altyapısı yalnızca firma için çalışır, firmanın kendisi tarafından ya da 3.cü parti tarafından yönetilir (Sanli.O, 2023).”
• “Topluluk Bulutu (Community Cloud) : Belirli bir toplulukla paylaşılan buluttur. Bulut altyapısı birkaç organizasyon ya da firma tarafından paylaşılır, böylece aynı amacı paylaşan, aynı güvenlik gereksinimleri olan, aynı tarzda idare edilen organizasyonlar, firmalar desteklenir. Organizasyon, firma ya da 3.cü parti tarafından yönetilir (Sanli.O, 2023).”
• “Kamu Bulutu (Public Cloud): Kamuya satılmış mega-ölçekte altyapıdır. Bulut altyapısı herkese ya da büyük endüstri gurubuna açıktır ve bulut servisini veren bulutun sahibidir. Servisi veren yazılım ve saklama-storage gibi kaynakları sağlar ve internet üzerinden halkın erişimine açar. Herkese açık buluta örnek : Amazon Elastic Compute Cloud (EC2), IBM’in BlueCloud‟u, Sun Cloud, Google‟ın AppEngine‟i ve Windows Azure Servis Platformu verilebilir (Sanli.O, 2023).”
• Karma bulut (Hybrid Cloud) : İki veya daha fazla bulut modelinin oluşturduğu kompozisyondur. Bulutlar kendi özelliklerini kaybetmeden yazılımın ve verinin taşınmasına izin verecek şekilde standardize edilmiş ya da özel teknoloji ile bağlanmıştır (Sanli.O, 2023).”

“Bulut bilişim servis sunumu SaaS, PaaS ve IaaS olmak üzere üç asıl servis şeklinde oluştuğundan bahsedilse de alan yazında, beş değişik temel servis modeli üstünde durulmaktadır. Bunlar; Servis olarak Altyapı (Infrastructure as a Service- IaaS), Servis olarak Yazılım (Software as a Service- SaaS), Servis olarak İletişim (Communication as a Service- CaaS), Servis olarak Platform (Platform as a ServicePaaS), ve “Servis olarak Ağ (Network as a Service- NaaS) biçimindedir (Köse, Armutlu 2015: 21).”

3. STRATEJİK YÖNETİM

Stratejik yönetim, bir organizasyonun (şirket, kurum, kuruluş veya birey) uzun vadeli hedeflerini belirlemek, bu hedeflere ulaşmak için kaynakları etkili bir şekilde kullanmak ve dış çevresel faktörlerle başa çıkmak amacıyla belirli bir stratejiyi geliştirmek ve uygulamak için kullanılan bir yönetim sürecini ifade eder. Stratejik yönetim, organizasyonların gelecekteki başarılarını şekillendirmek için kararlar almayı, kaynakları tahsis etmeyi ve hedeflere ulaşmayı içerir. Stratejik yönetimin temel unsurlarını açıklayan muhtelif bazı kavramlar detaylandırılmıştır.

• Vizyon ve Misyon Belirleme: Stratejik yönetim, organizasyonun vizyonunu (uzun vadeli hedef) ve misyonunu (neden var olduğunu açıklayan temel amaç) tanımlamayı içerir. Vizyon ve misyon, organizasyonun amaçlarını ve değerlerini ifade eder.
• Analiz ve Çevresel Değerlendirme: Organizasyonun iç ve dış çevresi incelenir. İçsel analiz, organizasyonun güçlü ve zayıf yönlerini belirlerken, dışsal analiz, fırsatları ve tehditleri değerlendirir. SWOT analizi (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) genellikle bu süreçte kullanılır.
• Stratejik Hedefler Belirleme: Stratejik yönetim, organizasyonun uzun vadeli hedeflerini ve önceliklerini belirlemeyi içerir. Bu hedefler, organizasyonun vizyon ve misyonuyla uyumlu olmalıdır.
• Stratejik Planlama: Stratejik hedeflere ulaşmak için organizasyonun nasıl hareket edeceği belirlenir. Stratejik planlar, kaynak tahsisi, faaliyetlerin planlanması ve zaman çizelgelerini içerir.
• Strateji Uygulama ve Yürütme: Stratejik planlar uygulanır ve organizasyonun faaliyetleri stratejik hedeflere yönlendirilir. İşletme içi koordinasyon ve yönetim bu aşamada önemlidir.
• Performans İzleme ve Değerlendirme: Stratejik yönetim, organizasyonun performansının izlenmesini ve değerlendirilmesini içerir. Bu, hedeflere ulaşma sürecinin takip edilmesini ve gerektiğinde düzeltmelerin yapılmasını sağlar.
• Yeniden Değerlendirme ve Güncelleme: Stratejik yönetim, organizasyonun hedeflerini ve stratejilerini düzenli olarak gözden geçirme ve gerektiğinde güncelleme sürecini içerir. Çevresel koşullar ve organizasyonun performansı değişebilir, bu nedenle stratejik planların güncel tutulması önemlidir.

Stratejik yönetim, organizasyonların uzun vadeli sürdürülebilir başarılarını sağlamak ve rekabet avantajı elde etmek için kritik bir araçtır. Bu süreç, liderlik, karar verme ve organizasyonun kaynaklarını etkili bir şekilde kullanma becerilerini gerektirir.

4. BULUT BİLİŞİMİN STRATEJİK YÖNETİME ETKİLERİ

“Bulut bilişimin stratejik yönetime bir dizi etkisi vardır ve organizasyonların iş stratejilerini şekillendirme ve uygulama süreçlerini önemli ölçüde etkileyebilir. Stratejik yönetim bir departman ya da böüme ait olmamakla birlikte kurumun üst yönetim kadrosunun benimsemesi ile yukardan tabana kadar sirayet ederek bir kurum kültürüne dönüşmesi herkes tarafından içselleştirilmesi için gereklidir. Bulut bilişimin stratejik yönetime olan etkileri:

• Maliyet Verimliliği
• Ölçeklenebilirlik
• Hızlı Dağıtım
• Erişim ve İşbirliği
• Veri Yedekleme ve Felaket Kurtarma
• Güncel Yazılım ve Güvenlik
• Rekabet Avantajı
• Veri Analitiği ve Karar Destek

Bulut bilişim, organizasyonların iş stratejilerini daha esnek, verimli ve rekabetçi hale getirme potansiyeli sunar. Ancak bu avantajların tam olarak değerlendirilebilmesi için iyi bir stratejik yönetim yaklaşımı ve güçlü güvenlik önlemleri gereklidir.

“Bilgi yönetiminde başarı, sadece teknolojik yeteneklere değil bir organizasyondaki yapısal ve kültürel uyumluluğa da bağlıdır. Yapısal durum iletişim teknolojisini kullanarak, bilginin “Nasıl?” ulaştırılacağını, kültürel yapı ise bu bilginin “Neden?” ulaştırılacağını belirlemektedir (Gümüştekin, 2004).”

4.1. Maliyet Verimliliği

Bulut bilişim, organizasyonların geleneksel teknoloji altyapısına kıyasla maliyetleri azaltmalarına yardımcı olabilir. Fiziksel altyapının satın alınması, bakımı ve güncellenmesi gibi maliyetler azalır ve organizasyonlar yalnızca kullanılan hizmetler için ödeme yapar. Bu, organizasyonların kaynakları daha verimli kullanmalarını sağlar.

4.2. Ölçeklenebilirlik

Bulut hizmetleri, ihtiyaca göre hızlı bir şekilde ölçeklenebilir. Bu durum, organizasyonların büyüdükçe veya ihtiyaçlar değiştikçe kaynakları kolayca ayarlayabilmesine olanak sağlar. Ölçeklenebilirlik, stratejik hedeflere daha iyi uyum sağlamayı kolaylaştırır.

4.3. Hızlı Dağıtım

Bulut bilişim, yeni uygulamaları, hizmetleri ve iş süreçlerini daha hızlı bir şekilde dağıtarak kullanıma sunmayı mümkün kılmaktadır. Bu durum ise, organizasyonların pazardaki değişikliklere daha hızlı cevap vermesine ve rekabet avantajı elde etmesine yardımcı olabilmektedir.

4.4. Erişim ve İşbirliği

Bulut bilişim, uzaktan çalışma, mobil erişim ve işbirliği için uygun bir ortam sağlamaktadır. Bu, organizasyonların daha geniş bir coğrafi alana yayılmasına ve farklı konumlardaki çalışanlar arasında işbirliğini teşvik etmesine olanak tanımaktadır.

4.5. Veri Yedekleme ve Felaket Kurtarma

Bulut bilişim, verilerin otomatik yedeklenmesini ve farklı coğrafi konumlarda saklanmasını kolaylaştırır. Bu durum ise organizasyonların felaket kurtarma planlarını geliştirmelerine yardımcı olur ve veri kaybını minimuma indirmeye yardımcı olur.

4.6. Güncel Yazılım ve Güvenlik

Bulut hizmet sağlayıcıları, yazılım güncellemeleri ve güvenlik yamaları gibi bakım işlemlerini yönetmek ile sorumludurlar. Bu, organizasyonların güncel yazılımları ve güvenlik önlemlerini sağlama konusundaki zorluklarını azaltır.

4.7. Rekabet Avantajı

Bulut bilişim, organizasyonlara hızlı yenilik yapma ve pazarda öne geçme fırsatları sunar. Organizasyonlar, bulut hizmetlerini kullanarak hızlı prototip geliştirme ve yeni pazarlara erişim gibi stratejik avantajlar elde edebilirler.

4.8. Veri Analitiği ve Karar Destek

Bulut Bilişim büyük veri analitiği ve veri madenciliği gibi veri odaklı stratejik iş süreçlerini destekleyebilir. Organizasyonlar, bulutta toplanan ve depolanan verilere daha kolay erişebilir ve bu verileri karar alma süreçlerinde kullanabilirler.

5. STRATEJİK ARAÇ VE AMAÇ OLARAK BULUT BİLİŞİM

Organizasyonlar, bulut bilişimi hem bir stratejik araç hem de bir amaç olarak kullanarak iş süreçlerini optimize edebilir, verimliliği artırabilir ve rekabet avantajı sağlayabilirler. Bu yaklaşım, organizasyonun hedeflerine ve ihtiyaçlarına bağlı olarak şekillenmektedir.

Bulut Bilişimin teknolojisinin olanak sağladığı elastiki yapı, kullanıcı isteklerinin hızlı bir şekilde karşılanmasına olanak tanımaktadır. Bulut bilişim teknolojisinin olanakları sayesinde özellikle yeni gelişmekte olan firmalar teknolojik olarak çok büyük yatırımlar yapmadan teknolojik gereksinimlerini karşılayabileceklerdir. Bu da firmaların stratejik bir araç olarak bulut bilişimden faydalanmalarına pozitif etki sağlayacaktır.

5.1. Stratejik Araç Olarak Bulut Bilişim

Bulut bilişimi bir stratejik araç olarak kullanmak için, işletmelerin öncelikle kendi ihtiyaçlarına ve hedeflerine uygun bir bulut bilişim stratejisi belirlemeleri gerekir. Bu strateji, işletmelerin bulut bilişimi nasıl kullanacaklarını ve hangi bulut hizmetlerini seçeceklerini belirlemelidir.

Bulut bilişimi entegre etmek için, işletmelerin bulut hizmetlerini mevcut bilgi teknolojileri altyapılarına ve süreçlerine entegre etmeleri gerekir. Bu, işletmelerin bulut bilişimden en iyi şekilde yararlanmalarını sağlayacaktır.

Bulut bilişimi yönetmek için, işletmelerin bulut hizmetlerini izleyip ölçmeleri ve performanslarını iyileştirmek için adımlar atmaları gerekir. Bu, işletmelerin bulut bilişim yatırımlarından en iyi şekilde yararlanmalarını sağlayacaktır.

5.1.1. Maliyet Verimliliği

Bulut bilişim, organizasyonların maliyetleri azaltmasına yardımcı olabilir. Fiziksel altyapıya yatırım yapma ihtiyacını azaltarak ve ölçeklenebilirliği artırarak, organizasyonlar daha verimli çalışabilirler.

5.1.2. İş Sürekliliği ve Felaket Kurtarma

Bulut bilişim, organizasyonların iş sürekliliği ve felaket kurtarma planlarını geliştirmelerine yardımcı olabilir. Verilerin bulutta yedeklenmesi, veri kaybını önler ve işlerin devam etmesini sağlar.

5.1.3. İşbirliği ve Mobil Erişim

Bulut bilişim, çalışanların işbirliği yapmasını ve mobil cihazlar üzerinden çalışmasını kolaylaştırır. Bu, organizasyonların daha verimli ve esnek bir şekilde çalışmalarını sağlar.

5.1.4. Yenilik ve Rekabet Avantajı

Bulut, organizasyonlara hızlı iterasyonları ve yenilikçi projeleri destekleme olanağı sunar. Bu, organizasyonların rekabet avantajı elde etmelerine yardımcı olabilir.

5.1.5. Pazar Genişlemesi

Bulut bilişim, organizasyonların farklı coğrafi bölgelere hızla genişlemesini sağlar. Küresel pazarlara erişim sağlamak daha kolay hale gelir.

5.2. Stratejik Amaç Olarak Bulut Bilişim

Bulut bilişimi bir amaç olarak kullanmak için, işletmelerin öncelikle bulut tabanlı bir yaklaşımın kendileri için doğru olup olmadığını belirlemeleri gerekir. Bu karar, işletmelerin iş hedefleri, iş süreçleri ve teknolojik ihtiyaçları göz önünde bulundurularak verilmelidir. “Strateji ve hedeflerin belirlenmesi süreci sadece yönetim kademelerinin değil, tüm çalışanların katılımını gerektiren bir süreçtir. Çalışanların baskı altında olmadan, kendi demografik yapılarına uygun olarak üreteceği fikirler, daha önce hiç önemsenmeyen veya fark edilmeyen bir riskin tespit edilebilmesini sağlayabilecektir (Uysal, 2020).”

Bulut bilişimi bir amaç olarak benimsemeye karar veren işletmeler, öncelikle bulut tabanlı bir yaklaşıma dönüştürmek istedikleri iş süreçlerini belirlemelidir. Ardından, bu süreçleri bulut tabanlı teknolojilere dönüştürmek için bir plan geliştirmelidirler.

Bulut bilişimi bir amaç olarak kullanmanın başarılı olması için, işletmelerin bu yaklaşımı tüm organizasyonda benimsemeleri gerekir. Bu, işletmelerin çalışanlarına bulut bilişim hakkında eğitim vermesini ve bulut bilişimi kullanan yeni iş süreçlerini ve uygulamaların benimsenmesini teşvik etmesini gerektirir.

5.2.1. Veri Saklama ve Yedekleme

Bulut bilişim, verilerin saklanması ve yedeklenmesi için bir amaç olarak kullanılabilir. Verilerin güvenli ve uzaktan erişilebilir bir şekilde saklanması organizasyonların veri güvenliğini artırabilir.

“İşletmeler belirlemiş oldukları zaman dilimlerinde buluta veri depolama ve yedekleme yapabilmektedirler. Böylece olası bir siber saldırı durumunda herhangi bir veri kaybı yaşanmamaktadır (Tecim ve Kalaç, 2019).”

5.2.2. İş Sürekliliği

Bulut bilişim, organizasyonların iş sürekliliği planlarına odaklanabilir. Felaket durumlarında veya kesintilerde hızlı bir şekilde hizmet sunabilme yeteneği sağlar.

5.2.3. Veri Analitiği ve Büyük Veri İşleme

Büyük veri analitiği ve veri madenciliği projeleri için bulut bilişim genellikle tercih edilir. Bu, organizasyonların büyük miktardaki verileri analiz ederek değerli bilgiler elde etmelerini sağlar.

5.2.4. Web Uygulamaları ve Hizmetler

Bulut bilişim, web uygulamalarının ve hizmetlerin hızlı bir şekilde sunulması için kullanılabilir. Bu, organizasyonların çevrimiçi hizmetlerini genişletmelerine olanak tanır.

5.2.5. Sürdürülebilirlik ve Enerji Verimliliği

Bulut bilişim, enerji verimliliği ve sürdürülebilirlik hedeflerine katkıda bulunabilir. Fiziksel sunucuların sayısının azalması, enerji tüketimini düşürebilir.

6.SONUÇ ve DEĞERLENDİRME

Bulut bilişim ve stratejik yönetim, organizasyonların geleceğe daha güçlü ve rekabetçi bir şekilde hazırlanmalarını sağlayan önemli ve itici bir güçtür. Bu makalenin kapsamında, bulut bilişimin stratejik yönetimle nasıl entegre edilebileceğini ve organizasyonların başarısına nasıl katkı sağlayabileceğine değinilmiştir.

Bulut bilişim, organizasyonların daha esnek, verimli ve inovasyona açık bir altyapı oluşturmalarını sağlar. İş hedeflerine uygun bir bulut stratejisi geliştirmek, maliyetleri optimize etmek ve daha fazla ölçeklenebilirlik sağlamak için kritik bir adımdır. Aynı zamanda, veri analitiği, iş sürekliliği ve hızlı dağıtım gibi stratejik süreçleri destekler, organizasyonların büyüme ve rekabet avantajı elde etmelerine yardımcı olur.

Stratejik yönetim ise organizasyonların uzun vadeli hedeflerini belirleme, kaynakları etkili bir şekilde yönetme ve pazarda rekabetçi kalmalarını sağlama sürecini yönlendirir. Bulut bilişim, stratejik yönetim stratejilerini destekler ve organizasyonların daha hızlı ve verimli bir şekilde hedeflerine ulaşmalarına yardımcı olur.

Sonuç olarak, bulut bilişim ve stratejik yönetim, organizasyonların iş dünyasının hızla değişen dinamiklerine uyum sağlamalarına yardımcı olur. Veri odaklı kararlar almayı, işbirliği yapmayı, inovasyonu teşvik etmeyi ve maliyetleri optimize etmeyi kolaylaştırır. Bu nedenle, organizasyonların bu iki kavramı etkili bir şekilde birleştirmeleri, geleceğin başarılı organizasyonlarını şekillendirmek için kritik bir öneme sahiptir. Bulut bilişim ve stratejik yönetim, organizasyonların geleceğe daha güçlü bir şekilde adım atmalarına olanak tanır ve rekabetin çetin olduğu bu zaman diliminde rekabet avantajı sağlar.