Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Son dönemlerde sosyal medyada, iş dünyasında, televizyonlarda, markaların dilinde, her yerde bir “sürdürülebilirlik” kavramı aldı gidiyor. Sürdürülebilir yaşam tarzı, sürdürülebilir giysiler, sürdürülebilir ulaşım, sürdürülebilir mimari… Bu liste uzar gider. Peki tam olarak nedir “sürdürülebilir”?
Sürdürülebilirlik kelime anlamı olarak “daimi olma yeteneği” dir. Daha geniş bir açıdan bakarsak da sürdürülebilirlik, “gelecek nesillerin kendi ihtiyaçlarını karşılama kabiliyetinden ödün vermeden kendi ihtiyaçlarımızı karşılamak”tır.
Son zamanlarda bu kadar çok sürdürülebilirlikten ve sürdürülebilir bir yaşam tarzından bahsedilirken dünyada bunu sağlamak için neler yapılıyor, ne gibi oluşumlar var biraz bunlara bakalım.
UN SDSN: Sustainable Development Solutions Network
SDSN, farklı ülkelerde, farklı üniversitelerde, sivil toplum kuruluşlarında sürdürülebilirlik için faaliyet gösteren bir oluşum. Ülkemizde de Boğaziçi Üniversitesi kapsamında faaliyetlerini sürdürüyor.
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları ve iklim değişikliği alanlarında çeşitli çalışmalar yapıyor, çevrimiçi eğitimler düzenliyor, sürdürülebilirlik için çözümler geliştirilmesine katkıda bulunuyor.
Gezegenimizi Tehdit Eden Küresel Riskler ve Sürdürülebilirliğin Önemi
Ne yazık ki günümüzde dünyayı tehdit eden riskleri saymakla bitiremeyiz. Su kıtlığı, salgın hastalıklar, çevre, hava, su kirliliği, iklim krizi, nesli tükenen hayvanlar ve bitkiler, artan nüfus, düzensiz kentleşme…
Dünya Ekonomik Forumunun 2023 Küresel Riskler Raporuna göre pandemi ve savaşın izleri, doğal afetler ve aşırı iklim krizi dünyanın tehdit altında olduğu 2 yıllık riskleri; biyoçeşitlilik kaybı ve iklim değişikliğine karşı yapılan çalışmalarda oluşabilecek başarısızlıklar da 10 yıllık riskleri oluşturuyor.
Her geçen gün yeni risklerin ortaya çıkmasıyla birlikte, kaynaklarımızın artan nüfus karşısında oldukça sınırlı olduğunu ve bu kaynaklara erişimin her geçen gün zorlaştığını da göz önünde bulundurunca sürdürülebilirlik kavramının önemi daha net anlaşılıyor.
Dünya Limit Aşımı Günü, insanlığın doğa üzerindeki yıllık talebinin, dünyanın bir yılda sağlayabileceği kapasiteyi aştığı gün olarak tanımlanıyor ve bu limit aşım günü her geçen yıl daha da öne geliyor. Yani her yıl kullanım kapasitemizi çok daha erken bir tarihte aşıyoruz. 2020’de 22 Ağustos olan bu tarih, 2022’de yaklaşık bir ay öne 28 Temmuza kadar geldi. Bu tüketim seviyesine göre bizim 1.75 gezegene ihtiyacımız var. Bu da mümkün olmadığına göre daha gerçekçi çözümler üretmeliyiz.
Çözüm: Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları, Birleşmiş Milletler üyesi ülkeler tarafından 2030 sonuna kadar ulaşılması amaçlanan hedefleri içeren bir evrensel eylem çağrısıdır.
17 amaç kapsamında 169 hedefin 2015'ten 2030 yılına kadar gerçekleştirilmesi hedefleniyor. Bu amaçlar ve hedefler 3 başlık altında sınıflandırılıyor: biyoçeşitlilik, sosyallik ve ekonomi.
Sürdürülebilir Kalkınma Amaçlarıyla birlikte ekonomik büyümeyi sağlarken bir yandan sosyal gelişimi de sağlayıp çevreyi de korumak mümkün.
Ne Durumdayız?
2022 Sürdürülebilir Kalkınma Raporuna göre henüz hiçbir ülke tam olarak hedefleri başarabilmiş değil. Türkiye de hedefler ulaşma kapsamında 163 ülkeden 71. sırada ve 17 hedeften sadece 4 tanesinde gelişme gösterebilmiş durumdayız.
Avrupa Yeşil Mutabakatı
Avrupa Yeşil Mutabakatı, Avrupa’nın 2030 yılına kadar karbon salınımlarını %55 oranında azaltma ve 2050 yılına kadar dünyanın ilk karbon-nötr kıtası olma hedefini pekiştiren bir stratejiler bütünüdür.
Bu stratejiler çerçevesinde iklim, enerji, sanayi, tarım ve taşımacılık alanlarında insanı ve tüm canlıları önceliklendirecek çalışmalar yapılacak.
Döngüsel Ekonomi
Döngüsel ekonomi; endüstriyel ekonomide üretim, kullanım ve imha süreci yerine dönüşümü ve yeniden dönüşümü esas almayı ifade eden endüstriyel bir terimdir.
Her yıl yaklaşık olarak 1,3 milyon ton gıda çöpe atılıyor, 353 milyon ton plastik atığı oluştuğunu göz önüne alırsak döngüsel ekonomi uygulama modelleri büyük önem kazanıyor.
İkiz Dönüşüm
İkiz dönüşüm, teknolojik anlamda dijital bir dönüşümü sağlarken bir yandan yeşil bir dönüşümü de sağlamayı ifade ediyor. Şirketlerin ikiz dönüşümü benimsemesi hem sürdürülebilir bir üretimi hem de kârlılığın artmasını sağlayacaktır.
Hepimize Düşen
Tüketim alışkanlıklarımızı değiştirerek ve kaynaklarımızı daha doğru kullanarak sürdürülebilirliği sağlamak yolunda adımlar atabiliriz.
Bu noktada bireysel çabalardan ziyade sivil toplum kuruluşlarına, startuplara büyük sorumluluk düşüyor. İşbirlikçi ve inovatif yaklaşımlarla, sosyal girişimcilikle, Ar-Ge çalışmalarıyla daha geniş ölçekte sürdürülebilirliğe katkı sağlayabiliriz.
Kitap Önerisi
Ekonomik Büyümenin Sınırları — Donella Meadows
Eğitim için Womentum’a ve Tamer Atabarut’a çok teşekkürler.
