Terapi Köpekleri Üzerine
Köpekler…Islak burunlu, tüylü ve her fırsatta sevgilerini göstermekten çekinmeyen canlılar. Köpekleri düşünmek bile benim içimi ısıtıyor!
Bu yazımda ‘terapi’ köpeklerinden, bir köpeğin ‘terapi’ köpeği olması için gereken koşullardan ve terapi köpeklerinin kullanım alanlarından bahsedeceğim. Ama önce köpeklerin bizi fiziksel ve psikolojik açıdan nasıl etkilediğini konuşalım.
Köpekler ile iletişiminiz nasıldır bilmiyorum. Belki köpeklerle pek de iyi deneyimleriniz olmadı veya köpeklerden çekinen insanlarla büyüdünüz ve onların köpeklere karşı tutumlarını öğrendiniz. Belki köpekleri düşünmek bile kalbinizin hızlı çarpmasına, ellerinizin terlemesine ve stresli hissetmenize yol açıyor. Size fobilerin tedavi edilebilir olduğunu ve aslında köpeklerin psikolojik iyi oluşumuza katkıda bulunduğunu söyleyebilirim. Köpek fobisi ile ilgili ayrı bir yazıda konuşuruz, öncelikle köpeklerin psikolojik sağlığımıza katkılarından bahsedelim.
Araştırmalara göre, köpekler ile 5–24 dakika arasında zaman geçirmek kan basıncımızı düşürür, kalp atışımızı yavaşlatır, nefesimizi düzenler ve kaslarımızı gevşetir. Bir nevi vücudumuza tehlike altında olmadığımız mesajını vererek sakinleşiriz. Bundan dolayı köpekler ile etkileşim uzun vadede bizi stresin olumsuz etkilerinden korur ve yaşadığımız zorlayıcı olaylar ile baş etmemizi sağlar. Sosyal becerilerimizin gelişmesini destekler. Eğer bir köpek sahibiysek hayat stilimizi köpeğimize göre şekillendirmemiz gerekir. Her gün köpeğimizi düzenli yürüyüşlere çıkarmak, bizim de fiziksel sağlımızı olumlu etkileyen bir durumdur. Köpeklerin bizi yürüyüşe motive ettiğini söyleyebiliriz. Yürüyüş yapmanın hem fiziksel hem psikolojik sağlığımıza katkılarını köpeğimiz sayesinde edinmiş oluruz.
Peki terapi köpeği nedir?
Terapi köpekleri bize duygusal olarak destekleyerek bedensel ve psikolojik sağlığımıza katkı sağlayan köpeklerdir. Terapi köpekleri zorlu koşullar altında sakin kalmalarını öğrendikleri, sosyal olmalarını sağlayan ve bireylerin iyi oluşlarını desteklemelerinin sağlandığı belirli eğitimlerden geçerler. Ülkemizde terapi köpeklerinin kullanımı çok kısıtlı olsa da, terapi köpekleri hastanelerde, acil servislerde, okullarda, rehabilitasyon merkezlerinde, huzur evlerinde, afet bölgelerinde ve insanın bulunduğu birçok yerde insanlara destek sağlarlar.
Terapi köpeklerinin ilk kullanımının 1800'lü yıllara dayandığını görüyoruz. Florence Nightingale köpeklerin psikiyatri kliniğinde yatmakta olan hastalara psikolojik destek sağladığını ve bireylerin kaygıların azalttığını keşfediyor ve hayvan destekli terapinin öncüsü olmuştur. Sigmund Freud da hastaları ile iletişimini güçlendirmek amacı ile kendi köpeğini seanslarında kullanmış.
Terapi köpeklerinin etkisini kendi yeğenimde de görüyorum. Ata 3 yaşında ve doğduğundan beri köpekler ile iletişim halinde. Özellikle terapi köpeği Mocha ile eşsiz bir ilişkisi var. Mocha ile birlikte sosyalleşmesi, sorumluluk alması, farklı konulardaki meraklarını giderirken Mocha’dan destek alması büyüleyici. Mocha, Ata’nın özgüvenli şekilde dünyayı keşfetmesine aracılık ediyor ve problem çözme, iletişim, yaratıcı düşünme, liderlik ve takım çalışması gibi birçok sosyal becerisinin gelişmesini sağlıyor.
Terapi köpekleri farklı insan grupları ile çalışabilirler. Yapılan araştırmalarda okulda terapi köpeği bulunmasının çocukların sınav kaygısı ile baş etmesini sağladığı ve çocukların rehberlik servisine başvurusunu artırdığı sonucuna ulaşılmıştır. Buna ek olarak öğrenme ortamında terapi köpeğinin bulunması çocukların motivasyonunu artırmakta, motor becerilerinin gelişmesini desteklemekte, okuma performansını geliştirmekte ve psikolojik iyi oluşu artırmaktadır. Bu konuda okul öncesi öğrencileri, ilkokul öğrencileri ve üniversite öğrencileri ile yapılmış araştırmalar bulunmaktadır.
Alzheimer hastalığı ile yapılan çalışmalarda terapi köpeklerinin alzheimer hastalığına sahip bireylerin hayat kalitelerinin ve iyi oluşlarının artmasını, hastalık belirtileri ile baş etmelerinin desteklenmesini sağladığı görülmektedir.
Terapi köpekleri hastanelerde de çalışmaktadır. Acil serviste terapi köpeğinin bulunması, bireylerin kendilerini daha rahat hissetmelerini sağlayıp stres belirtilerini azaltmaktadır. Buna ek olarak, terapi köpekleri cerrahi müdahalelerden geçen hastaların ağrıları ile baş etmelerini sağlamakta ve hastanede yatış sürecindeki memnuniyetlerini artırmaktadırlar.
Terapi köpeklerinin sağladığı sosyal etkileşim, otizm spektrum bozukluğuna sahip çocukların sosyal, duygusal ve bilişsel alanlardaki becerilerini geliştirerek günlük hayatta zorlandıkları alanlardaki kaygıların kontrol edilmesine destek olmaktadır. Otizme sahip çocuklar akranları ile sosyalleşmekte problem yaşayabilirler ancak terapi köpekleri çocukların sosyalleşmesini kolaylaştırır ve çocuğun diğerleri ile bağ kurmasına yardımcı olur.
Sonuç olarak terapi köpeklerinin fiziksel ve psikolojik sağlığımızın geliştirilmesi alanında destek sağladığını söyleyebiliriz. Merak edenler ve okumak isteyenler için bahsettiğim araştırmaları kaynakça kısmına ekliyorum.
Terapi köpeklerinin bizlere katkısının fark edilmesini ve ülkemizde de daha fazla alanda kullanılmalarını umarak yazımı sonlandırıyorum.
Kaynakça
Barker, S. B., Barker, R. T., & Schubert, C. M. (2017). Therapy dogs on campus: A counseling outreach activity for college students preparing for final exams. Journal of College Counseling, 20(3), 278–288.
Gee, N. R., Harris, S. L., & Johnson, K. L. (2007). The role of therapy dogs in speed and accuracy to complete motor skills tasks for preschool children. Anthrozoös, 20(4), 375–386.
Harper, C. M., Dong, Y., Thornhill, T. S., Wright, J., Ready, J., Brick, G. W., & Dyer, G. (2015). Can therapy dogs improve pain and satisfaction after total joint arthroplasty? A randomized controlled trial. Clinical Orthopaedics and Related Research®, 473(1), 372–379.
Solomon, O. (2010). What a dog can do: Children with autism and therapy dogs in social interaction. Ethos, 38(1), 143–166.
Swall, A., Ebbeskog, B., Lundh Hagelin, C., & Fagerberg, I. (2015). Can therapy dogs evoke awareness of one’s past and present life in persons with A lzheimer′ s disease?. International journal of older people nursing, 10(2), 84–93.
Westgarth, C., Christley, R. M., Marvin, G., & Perkins, E. (2017). I walk my dog because it makes me happy: a qualitative study to understand why dogs motivate walking and improved health. International journal of environmental research and public health, 14(8), 936.
Wohlfarth, R., Mutschler, B., Beetz, A., & Schleider, K. (2014). An investigation into the efficacy of therapy dogs on reading performance in 6–7 year old children. Hum Anim Int Bull, 2, 60–73.
