TeX, LaTeX ve OverLeaf’e Giriş
Akademik dünyanın penceresinden hepinize merhaba 🍂
Söz konusu akademik makale / yayınlar olduğunda kuşkusuz kafamızda soru işaretleri oluşmaya başlar. Bir yüksek lisans öğrencisi olarak gerek yüksek lisans tezim gerekse oluşturacağım akademik yayında başarılı bir somut çıktı ortaya koymak isteyerek bu işe başladım. Türkçe kaynak açısından Latex kullanımı konusunda problem yaşadığım için bir içerik oluşturarak akademik mecrada işleri kolaylaştırmak istiyorum. Öncelikle TeX ve LaTeX kavramlarının anlamlarını öğrenerek işe başlayalım, ne dersiniz?
TeX Nedir?
📓Donald Knuth tarafından tasarlanan, yazılan ve ilk kez 1978'de piyasaya sürülen bir dizgi sistemidir.
📓TeX, karmaşık matematiksel formülleri oluşturmanın popüler bir yoludur; en gelişmiş dijital tipografik sistemlerden biri olarak kabul edilmiştir.
📓TeX akademide , özellikle matematik , bilgisayar bilimi , ekonomi , mühendislik , dilbilim , fizik , istatistik ve nicel psikolojide yaygın olarak kullanılmaktadır.
📑Özellikle LaTeX , ConTeXt ve diğer makro paketleri biçimindeki diğer birçok dizgi görevi için de kullanılır.
LaTeX Nedir?
📘Belge hazırlamaya yönelik bir yazılım sistemidir.
📘Yazar yazarken, Microsoft Word, LibreOffice Writer ve Apple Pages gibi “What You See Is What You Get — Gördüğünüz Şeydir” sözcük işlemcilerinde bulunan biçimlendirilmiş metnin aksine düz metin kullanır.
📘Yazar, bir belgenin genel yapısını (makale, kitap ve mektup gibi) tanımlamak, metni bir belge boyunca stilize etmek (kalın ve italik gibi) ve alıntılar ve çapraz referanslar eklemek için işaretleme etiketleme kurallarını kullanır.
📘Baskı veya dijital dağıtım için uygun bir çıktı dosyası (PDF veya DVI gibi) üretmek için TeX Live veya MiKTeX gibi bir TeX dağıtımı kullanılır.
Kısacası, akademik bir yayın oluşturmak amacıyla çıktığım bu yolda ilk olarak LaTeX ve OverLeaf ile tanıştım. Sizleri de bu konuda bilgilendirmek istiyorum.
OverLeaf Nedir?🍃
📕Overleaf, bilimsel belgeler yazmak, düzenlemek ve yayınlamak için kullanılan ortak bir bulut tabanlı LaTeX editörüdür. Resmi dergi LaTeX şablonları ve doğrudan gönderim bağlantıları sağlamak için çok çeşitli bilimsel yayıncılarla ortak çalışır.
📕Overleaf ilk olarak 2012 yılında John Hammersley ve John Lees-Miller tarafından kurulan WriteLaTeX Limited şirketi tarafından WriteLaTeX olarak piyasaya sürüldü.
📕Yazarların her ikisi de matematikçidir ve ortak bilimsel yazı için daha iyi bir çözüm yaratmak için akademideki kendi deneyimlerinden ilham almıştır.
📕 2011'den itibaren WriteLaTeX’i geliştirmeye başladılar ve 16 Ocak 2014'te Londra’daki British Library’de düzenlenen ilk #FuturePub etkinliğinde Overleaf’in beta sürümünü piyasaya sürdüler.
OverLeaf, dünya çapında 3.600 kurumda sekiz milyondan fazla öğrenci ve akademisyen tarafından kullanılmaktadır.
Sadece Overleaf için gerçekten minnettar olduğumu söylemek istiyorum, çalışmamda daha önce can sıkıcı bir şekilde zor olan bir dizi araştırma ve öğretim geliştirmeyi mümkün kıldı. LaTeX’i bilmeyen insanlar bile araştırma tekliflerinde bana katılıyor ve bu, deneyimsizler için LaTeX’in nasıl olduğunu biliyorsanız bir şeyler söylüyor.
— Professor James Friend of the Medically Advanced Devices Lab, University of California, San Diego
OverLeaf’in görünümü aşağıda görüldüğü şekildedir. Görselin sol bölümünde gördüğünüz gibi bir TeX ekranı, sağ bölümünde ise PDF önizlemesi yer almaktadır. Bu şekilde hem daha düzenli hem de daha kolay yayınlar oluşturmamız mümkündür.
OverLeaf Kullanımı
OverLeaf’in web sitesine girdiğinizde sizleri aşağıdaki gibi bir giriş ekranı karşılayacaktır. İlk olarak kayıt olmanız gerekmektedir. Akademik olarak ilerlemek için ORCID hesabım ile giriş yapıyorum. Sıfırdan bir hesap da oluşturmanız mümkün.
İkinci adım olarak bir proje oluşturmalısınız. OverLeaf’in en güzel yanı ise istediğiniz dergiye / yayına uygun şablon formatını size sunuyor olmasıdır. Ben akademik bir makale oluşturacağım için görseldeki gibi bir seçim yaptım. Tabi bu göndereceğiniz derginin (Elsevier / Springer) formatına göre (tek sütun / çift sütun) değişmektedir.
☄️Aşağıda Springer /Asean şablonlarını görmektesiniz. İçerisinde birçok şablon bulunmaktadır. Size uygun olan formatı projenize aktararak üzerinde değişiklikler yapabilirsiniz.
Bir sonraki yazımda, TeX, Bib dosyalarının kullanımını ve LaTeX formatında komutların ne anlama geldiğinden bahsedeceğim. Takipte kalın👀
