Vegan Beslenme

Nedir bu vegan beslenme? Sadece bir diyet türü olarak mı değerlendirilir? Vegan beslenen kişi sayısının artmasının iklim kriziyle bağlantısı nedir? Haydi gel bu soruların cevapları üzerine birlikte düşünelim.

Günümüzde vegan beslenmeyi tercih eden birey sayısı hızla artıyor. Bitki temelli beslenmeye geçmenin farklı sebepleri bulunuyor. Etik sebeplerden hayvansal ürün yemeyi ve kullanmayı bırakan bireyler olduğu gibi, sağlık sorunları sebebiyle bitki bazlı beslenmeye geçiş yapanlar da var.

Veganlık Nedir?

Genel kanının aksine veganlık beslenme ile sınırlı değil. Gıdadan giyime hayatın herhangi bir alanında hayvanlar vasıtasıyla elde edilen tüm ürünlerden uzak durulan bir yaşam biçimi. Veganlar hayvansal gıdaları yememenin yanı sıra deri, yün, ipek gibi hayvansal kaynaklı tekstil ürünlerini de kullanmıyor. Kişisel bakım ürünlerinde hayvansal içerik barındırmayan etik ürünleri tercih ediyor.

Bireyler etik görüşler ve çevresel faktörlerin yanı sıra bitkisel beslenmeyi sağlıklı gördükleri için de vegan beslenmeyi seçebiliyor. Veganlığı bir bütün olarak benimseyenler olduğu gibi, yalnızca bir beslenme biçimi olarak uygulayanlar da var. Vegan beslenme; et, yumurta, bal, süt ve süt ürünleri gibi hayvansal ürünlerin beslenmeden çıkarıldığı beslenme biçimi. Sağlık kaygılarıyla hayvansal ürünleri yememeyi tercih edenler bireylere vegan değil, bitkisel bazlı beslenen ya da vegan beslenen bireyler de diyebiliriz. Çünkü veganlık sadece beslenmeyle sınırlı değil, hayatın her alanını barındıran bütüncül bir yaklaşım.

Veganlık ve İklim Krizi

Çevre problemlerine karşı veganlığı benimseyen insanların sayısı bir hayli fazla. Gezegenimizin geleceği için ekolojik sürdürülebilir bir diyet ve yaşam tarzı olan veganlık, aynı zamanda su kıtlığı ve gıda eşitsizliği problemleriyle baş etme konusunda büyük etkiye sahip.

2016 yılında Amerika Birleşik Devletleri’nde yapılan bir araştırma, mevcut beslenmemizdeki hayvansal kökenli besinlerin yerine bitkisel temelli besinleri yerleştirirsek 2050’ye kadar 8,1 milyon insanın hayatını kurtarılabileceğimizi gösteriyor. Günümüzde üretilen bitkisel besinler, hayvancılık için kullanılmasa, tüm insanları besleyebilecek miktarda. Kaynakların adil dağıtılmaması ve verimli kullanılmaması sebebiyle sömürülmüş veya sömürülen ülkelerde gıdaya erişim sorunu ortaya çıkıyor.

Hayvancılık, sera gazı salımına en çok neden olan fakötürlerden biri. İnsanlık olarak bitkisel beslenmeye geçerek sera gazı salımını 2/3 oranında azaltabiliriz. Tartışmasız bitkisel beslenmeye geçmenin çevreye olan yararlı etkisi bir hayli büyük.

Hayvancılık endüstrisi, yüksek oranda su kullanımına sebep oluyor. 1 kg et üretebilmek için ortalama 15,3 ton temiz su kullanılıyor. Bitkisel beslenmenin su ayak izini neredeyse yarı yarıya azaltabileceği aşikar.

Çevreye olumlu etkileri göz önünde bulundurulduğunda gezegenin geleceği için vegan beslenmeyi tercih edenlerin sayısının günden güne artmasına şaşırmamak gerek. Vegan yaşamı benimseyenleri takdir etmeliyiz doğrusu.

Vegan Beslenenler Nelere Dikkat Etmeli?

Vegan beslenenler ve vegan beslenmeye geçiş yapmayı düşünenler için bir diyetisyen olarak birkaç tavsiye:

• Yeterli protein aldığınızdan emin olmak için bakliyatlar ve kuruyemişler gibi bitkisel protein kaynaklarına her öğününüzde yer verelim.
• Kalsiyum ve D vitamini ile zenginleştirilmiş bitkisel süt çeşitlerini beslenmemize dahil etmeye özen gösterelim.
• Herhangi bir yetersizlik yaşamamak adına, düzenli periyotlarla kan değerlerinizi takip ederek bir uzmana danışmayı ihmal etmeyelim.
• Dengeli bir bitkisel beslenme düzeni oluşturmak için diyetisyen desteği alabiliriz.
• Vegan beslenenler genellikle bitkisel B12 takviyesi alırlar.

Gezegenimizi ve vücudumuzu daha sağlıklı hale getirmek bizim çabalarımızla mümkün. Ani değişiklik yapmak zor olabilir. Her zaman küçük adımlarla başlayabilirsin. Örneğin haftada bir gün tamamen bitkisel beslenmeyi deneyebilirsin.

Adil bir dünyaya giden yolda ihtiyacın olan vegan ürünleri Good4Trust Vegan Çarşı’dan temin edebilirsin.

Yazar: Diyetisyen Bilge Nur Doğan

Originally published at https://blog.good4trust.org on Jun 25, 2022.