Yalanı Yakalamak: İşinize Yarayacak Birkaç Yöntem
En son kime, ne zaman yalan söylediniz? Söylemediniz mi? Hadi, en azından birbirimize karşı dürüst olalım. Burada yabancı yok. O malum sarkastik doktorun da belirttiği gibi: Herkes yalan söyler.
Çoğumuz dürüst insanlar olduğumuzu düşünsek de uzmanlar günde 20 ila 200 kez yalan söylediğimizi belirtiyor. Yapılan çalışmalara göre tanıştığımız insanların yüzde 60'ı görüşmelerin ilk 10 dakikasında iki ila üç yalan söylüyor.
Bu yalanlar kimi zaman başkalarının zarar görmesini engellemek, diğer insanlara karşı kibar olmak için söylenirken kimi zaman tehdit içeren bir durumdan kurtulmak gibi bencilce sebeplerden söyleniyor. Yalan makinesi uzmanı Daniel Ribacoff'a göre: "Yalan söylüyoruz çünkü başkalarını incitmek istemiyoruz. Yalan söylüyoruz çünkü kendimizi daha iyi göstermek istiyoruz. İtibarımız zedelenmesin diye yalan söyleyebiliyoruz."
Sebebi her ne olursa olsun yalanlar, gerçeğin üstünü örterek insanları yanıltıyor Dolayısıyla rengi veya amacı fark etmeksizin her yalan, zararlı.
Peki, günlük hayatta karşılaştığımız yalanları tespit edebilir miyiz? Bunun kesin bir yolu bulunmuyor. Yine de işinize yarayabilecek birkaç yöntemden bahsedebiliriz.
Sondan başa: Karşınızdaki kişi başından geçen bir olayı anlattığında bir de sondan başa anlatmasını isteyin. İkinci anlatışında atladığı, karıştırdığı yerler varsa şüphelenmekte haklısınız. Her ne kadar günlük hayatta sürekli uygulanabilecek bir yöntem olmasa da polislerin şüphelileri sorgularken bu yöntemden faydalandığını unutmamak gerekiyor.
Doğrulanabilir küçük detaylar sormak: Karşınızdaki kişiye anlattıklarıyla ilgili doğrulanabilecek detaylar sorabilirsiniz. Örneğin AVM'ye gittiğinden bahseden bir arkadaşınıza kimle gittiğini, hangi ulaşım aracıyla gittiğini, niçin gittiğini sorabilirsiniz. Bu yöntemin zayıf noktası, karşınızdakinin iyi bir yalancı olduğu durumda etkisiz kalması.
Temel gerçeklik yöntemi: Her birimiz yalan söylediğimizde kendimize has, doğruyu söylediğimizde sergilediğimizden farklı davranışlar sergiliyoruz. Bu kimi zaman dudak bükme kimi zaman konuşurken ellerimizi daha çok kullanmak olabiliyor. Siz de çevrenizdekilerin yalan söylediğinde sergilediği tipik davranışları belirleyerek kafanızdaki şüpheleri giderebilirsiniz.
Daha önce belirttiğimiz gibi, yalan tespitinin kesin bir yöntemi bulunmuyor ancak bahsettiğimiz yöntemlerin isabet oranı oldukça yüksek. Umarım, bu yöntemler etrafınızda olup bitenleri daha doğru değerlendirebilmenize yardımcı olur.
